تور لحظه آخری
امروز : شنبه ، 7 مهر 1403    احادیث و روایات:  پیامبر اکرم (ص):گريه مؤمن از (درون) دل اوست و گريه منافق از (ظاهر و) سرش.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1818843026




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

بررسي جايگاه نقد ادبي در ايران؛ /3/ فتح‌الله‌بي‌نياز: مطبوعات بيشتر به فكر سرگرم كردن مردم هستند


واضح آرشیو وب فارسی:ايلنا: بررسي جايگاه نقد ادبي در ايران؛ /3/ فتح‌الله‌بي‌نياز: مطبوعات بيشتر به فكر سرگرم كردن مردم هستند
شرايط اجتماعي به كلي ادبيات جدي را از چشم مردم پنهان كرده/ فرهنگسرا‌ها كه با پول مردم ساخته شده‌اند، به مالكان اصليشان برگردانده شوند/ وزارت ارشاد و بخش فرهنگي شوراي شهر‌ها در احياي اين جرايد گام بردارند. بررسي جايگاه نقد ادبي در ايران؛ /3/ فتح‌الله‌بي‌نياز: مطبوعات بيشتر به فكر سرگرم كردن مردم هستند


ايلنا؛ فتح‌الله بي‌نياز: خودشيفتگي مانع نقد سازنده استاز نگاه فتح الله بي‌نياز (نويسنده و منتقد ادبي) مطبوعات ما به طور جدي و مسؤولانه نقد ادبي را جدي نمي‌گيرند. مي‌گويد همچنان بار اصلي نقد به عهده‌ي خود نويسندگان شاعران است.

وي در پاسخ به خبرنگار ايلنا؛ و اينكه «آيا نقش نقد بر ارتقاء سطح آثار ادبي تاثيرگذار بوده يا خير؟»، گفت: خيلي كمتر از نقد سياسي و اجتماعي و اقتصادي، چون كمترين سهم ممكنه به لحاظ وسعت و پراكنش فرهنگي به نقد ادبي تحميل شده است. در كشور ما هم مانند اكثر نقاط جهان، حجم زيادي از نقد ادبي روي دوش نويسندگان و شاعران و مترجمان است. با اين تفاوت كه اينجا به اين منتقد‌ها حق الزحمه‌اي تعلق نمي‌گيرد. بنابراين ما با عده زيادي نويسنده- منتقد مواجه هستيم كه يا كارمند شاغل بخش‌هاي فني و اداري و پزشكي‌اند يا مستمري بگير و بعضا هم ژورناليست ادبي و چه بسا كارمند دفتري مطبوعات.

اين منتقد پيشكسوت ادامه داد: بخشي از عدم تاثير نقد به روحيه تاريخي ما بر مي‌گردد. خودشيفتگي ما مانع مي‌شود كه نقد سازنده ديگران را بپذيريم و آن را خصومت تعبير مي‌كنيم. ما خواهان تاييد مطلق هستيم. اگر كتابمان بيست نقطه قوت دارد و سي نقطه ضعف، توقع داريم هر بيست تاي مثبت گفته شود، اما به يكي از سي تا اشاره نشود. با اين حال غيرمنصافانه است كه اين حكم را به صورت كلي به همه نويسندگان تعميم دهيم.

وي اظهار داشت: نقد سازنده موجب شده است كه حالا شماري از نويسندگان، حتي در ميانه سالي، متن خود را پيش از چاپ دست اين يا آن دوست يا منتقد بدهند و بخواهند كه درباره ارتقاي كيفي كارشان نظر بدهند. اين موضوع شش هفت سالي است كه متداول شده است و نشان مي‌دهد كه اولين گسست و شكست خود شيفتگي دارد در ميان نويسندگان زحمتكش اتفاق مي‌افتد.

بي‌نياز درمورد بضاعت و ظرفيت مطبوعات و نشريات كشور در انعكاس نقد ادبي خاطرنشان كرد: به تقريب و بدون تعارف مطبوعات ما به طور جدي و مسؤولانه نقد ادبي را جدي نمي‌گيرند. اگر مسائل سياسي (اخبار، صرف از نظر صحت و سقم و ارزش آن‌ها) و تحليل‌ها (صرف نظر از اعتبار آن‌ها) از نظر كمي نمره بيست را به خود اختصاص دهند، نمره نقد ادبي به يك دهم (۱/) هم نمي‌رسد. درحاليكه حجم ورزش‌گاه به ده هم مي‌رسد.

وي ضمن اشاره به پرتيراژ‌ترين روزنامه‌هاي كشور افزود: كافيست به نُه روزنامه پر تيراژ كشور كه در اساس و به طرق مختلف از بودجه عمومي كشور هم استفاده مي‌كنند، نگاه كنيد: ايران، اطلاعات، همشهري، جام جم، كيهان، تهران امروز، قدس، جمهوري اسلامي و خراسان. اگر هركدام از آن‌ها هر سال ۳۰۰ شماره منتشر كنند، ۲۷۰۰ نسخه شماره در هر سال خواهيم داشت. نقد ادبي به كنار، آيا در يك سال ۲۷ مرور علمي – تاكيد مي‌كنم مرور مبتني بر نظريه ادبي – در آن‌ها مي‌بينيد؟

وي گفت: در اين روزنامه‌ها و ساير روزنامه‌ها، صرف نظر از ميزان كمك‌هاي دريافتي‌شان از ارشاد، اخبار فرهنگي يا «صفحه فرهنگ و ادب و هنر» به اخبار سينما و سريال‌هاي تلويزيوني و مصاحبه‌هاي تكراري پرداخته مي‌شود و گاهي هم به تازه‌هاي نشر. اگر هم چند مطلب «نقد نما» يا «نقد چهره» چاپ شود، بيشتر يا خصلت حمايت از «دوستان نويسنده» دارد يا پر كردن صفحه و نشان دادن «همراهي با اهالي ادبيات». حال نگاهي بيندازيد به روزنامه‌هاي معمولي و حتي اقتصادي و مالي و حمل و نقل و صنعتي كشورهاي پيشرفته، قضاوت را به عهده خودتان مي‌گذارم.

اين منتقد همچنين فقر دانش را يكي ديگر از آسيب‌هاي حوزه‌ي نقد عنوان كرد و خاطرنشان كرد: در كشور ما دو گروه نقد مي‌نويسند. گروه اول كساني هستند كه تحصيلاتي در اين عرصه يا عرصه‌هاي نزديك به آن مانند نشانه‌شناسي و غيره داشته‌اند. اين گروه به لحاظ كمي چندان بزرگ نيست، خصوصا به اين علت كه كار تدريس و نبود حق الزحمه نقد، مانع مي‌شوند آن‌ها وقت زيادي را صرف كار نقد در مطبوعات كنند. حجم كار نقد آن‌ها در مطبوعات به زحمت به يك در صد مي‌رسد.

وي ادامه داد: گروه دوم افرادي هستند كه به صورت آكادميك آموزش نديده‌اند. خود اين گروه دو دسته است، دسته نخست كساني هستند كه به شكلي جدي نظريه‌هاي ادبي را مي‌خوانند و درك شماري از آن‌ها هم تحسين انگيز است. احتمالا آن‌ها نقد نويسنده‌هايي چون يوسا و آتوود و آپدايك را ديده‌اند و به ژرفاي دانش آن‌ها پي برده‌اند. اكثر افراد اين دسته نويسنده يا شاعر و مترجم و ويراستارند. نقدهاي اين‌ها كه به زحمت ده در صد حجم مطالب موسوم به نقد را به خود اختصاص مي‌دهد، معمولا مقبول اهالي ادبيات است و تابع بده و بستان هم نيستند.

وي افزود: دسته دوم كساني هستتند كه آن‌ها هم بيشترشان از نويسندگان، شاعران، مترجمان و ژورناليسيت‌هاي ادبي‌اند، و حدود هشتاد و نه درصد مطالب «نقد نما» به قلم آنهاست. آن‌ها اساسا تابع بده وبستان هستند، نه كاري با حوزه نظريه و نقد ادبي دارند و نه تن به ارتقاء كيفي دانسته‌هاي خود مي‌دهند. از دانش نقد بي‌بهره‌اند و فقط كمي «اطلاعات» مربوط به نقد دارند و آن‌ها را هم يا به طور شفاهي كسب كرده‌اند يا از روي مطالب «نقد نما» ديگران ياد گرفته‌اند و حداكثر يكي دو كتاب معرفي ترم‌ها و واژه نامه‌ها را تورق كرده‌اند.

بي‌نياز اضافه كرد: نوشتار اين دسته از افراد معمولا برداشت شخصي است و نه نقد و استدلالشان اين است كه بايد به حضور فعالانه‌شان در مطبوعات ادامه دهند تا هم خودشان و هم آثارشان جدي گرفته شود. اينكه حق دارند يا ندارند، من در جايگاهي نيستم كه قضاوت كنم. اما مي‌دانم كه آسيب جدي به نقد در «درجه سوم» از ناحيه همين افراد است.

وي با انتقاد از سياست‌هاي فرهنگي كلان در كشور گفت: اما آسيب اصلي در «درجه اول» از جانب شرايط اجتماعي وارد مي‌شود كه به كلي ادبيات جدي داستاني را از چشم مردم پنهان نگه داشته و جاي آن را با سريال‌هاي بره ره و يانگوم و آقا هاشم پركرده است و در «درجه دوم» از ناحيه مطبوعاتي كه بيشتر در انديشه حفظ خود و سرگرم كردن مردم هستند؛ چه با اخبار كم خطر درباره روابط مالي چند فرد و نهاد و ثروت ميلياردي كساني كه چاپارخانه‌اي را نمي‌توانند اداره كنند، و چه دعواهاي مربي‌هاي ورزشي يا تهيه كننده و كارگردان فلان فيلم.

وي در پاسخ به اين سوال كه در مواجهه با مساله‌ي فقر دانش ادبي در حوزه‌ي نقد چه بايد كرد، اظهار داشت: در مصاحبه‌هاي قبلي هم گفته‌ام: در اين شرايط تاريخي جامعه به رشته «ادبيات و فلسفه» با گرايش‌هاي مختلف نياز دارد. از ظرفيت استادهاي كشور بايد تا حد ممكن استفاده كرد. حتي مثل بيشتر كشورهاي اروپا و آمريكاي شمالي و لاتين در دانشگاه‌ها كلاس آزاد نقد برقرار كرد تا هر فردي با هر مدركي كه دارد، در آن‌ها شركت كند.

اين منتقد به سيستم مديريت نهاد‌ها و سازمان‌هاي مربوطه انتقاد كرد و افزود: فرهنگسرا‌ها كه با پول مردم ساخته شده‌اند، به مالكان اصليشان برگردانده شوند و مردم خود مديران آن‌ها را تعيين كنند و نقد ادبي به يكي از عرصه‌هاي مستمر فعاليت آن‌ها تبديل شود. وقت رسانه‌هاي راديو و تلويزيون فقط به ورزش و طريقه ساخت پل‌هاي فلزي و امكانات اين يا آن موبايل اختصاص نيايد و سهمي هم به ادبيات داستاني داده شود تا اگر مردم جشمشان به به يك نقد خورد، براي خواندشان ترغيب شوند.

وي همچنين در رابطه با مطبوعات و جرايد نيز گفت: مجله‌هاي ادبي كشور عملا مرده‌اند و فقط به چند جوان قوي هيكل نياز هست كه گور بزرگي بكنند و حتي شماره‌هاي پيشين را دفن كنند. در حالي آن جرايد، عصر پنج شنبه، كلك، كارنامه، نافه، بايا، پاياب، ادبيات داستاني پيام شمال، گيله وا، نگره و غيره نقش تاريخي و مهمي در ارتقاء ادبيات داستاني داشته‌اند و جزو گنجينه فرهنگ كشور ما هستند.

بي‌نياز در پايان وزارت ارشاد و شوراهاي شهر را نيز مقصر خواند و افزود: وزارت ارشاد و بخش فرهنگي شوراي شهر‌ها بدون هيچ چشم داشتي در احياي اين جرايد توسط متوليان اصلي آن‌ها گام بردارند و بدانند كه در تحليل نهايي ادبيات داستاني جدي به نفع جامعه است، چون دوستداران اين عرصه اولا از سطح آگاهي بيشتري برخورداند ثانيا نه تنها خلافكاري اين گروه از مردم كمتر از بخش‌هاي ديگر است، بلكه در عمل رويكردشان توام با شفقت است.

چهارشنبه 4 دي 1392





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايلنا]
[مشاهده در: www.ilna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 132]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


فرهنگ و هنر

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن