واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: صاحب كتاب «مستدرك الوسائل» در مورد اربعين چه مي گويد
ايشان اين عبارت سيد بن طاوس در لهوف را نقل كرده است كه اسرا در بازگشت از شام، از راهنماي خود خواستند تا آنها را به كربلا ببرد؛ و سپس به نقد آن پرداخته است.
به گزارش خيمه گاه باشگاه خبرنگاران؛
علامه ميرزا حسين نوري از علماي برجسته شيعه، و صاحب كتاب «مستدرك الوسائل» در كتاب «لؤلؤ و مرجان در آداب اهل منبر» به نقد و ارزيابي برخي از روضهها و نقلهايي پرداخته كه به مرور در جامعه شيعه رواج يافته و به نظر وي از اساس، نادرست بوده است. ظاهرا وي در دوره اخير نخستين كسي است كه به نقد اين روايت پرداخته و دلايل متعددي در نادرستي آن اقامه كرده است.
ايشان اين عبارت سيد بن طاوس در لهوف را نقل كرده است كه اسرا در بازگشت از شام، از راهنماي خود خواستند تا آنها را به كربلا ببرد؛ و سپس به نقد آن پرداخته است.داستان از اين قرار است كه سيد بن طاوس در «لهوف» خبر بازگشت اسراء را به كربلا در اربعين نقل كرده است. در آنجا منبع اين خبر نقل نشده و گفته ميشود كه وي در اين كتاب مشهورات ميان شيعه را كه در مجالس سوگواري بوده، در آن مطرح كرده است.
اما همين سيد بن طاوس در «اقبال الاعمال» با اشاره به اين كه شيخ طوسي در مصباح ميگويد اسرار روز اربعين از شام به سوي مدينه حركت كردند و خبر نقل شده در غير آن كه بازگشت آنان را در اربعين به كربلا دانستهاند، در هر دو مورد ترديد ميكند. ترديد او از اين ناحيه است كه ابن زياد مدتي اسراء را در كوفه نگه داشت. با توجه به اين مطلب و زماني كه در اين نگه داشته صرف شده و زماني كه در مسير رفت به شام و اقامت يك ماهه در آنجا و بازگشت مورد نياز است، بعيد است كه آنان در اربعين به مدينه يا كربلا رسيده باشند. ابن طاوس ميگويد: اين كه اجازه بازگشت به كربلا به آنها داده باشد، ممكن است، اما نميتوانسته در اربعين باشد. در خبر مربوط به بازگشت آنان به كربلا گفته شده است كه همزمان با ورود جابر به كربلا بوده و با او برخورد كردهاند. ابن طاوس در اين كه جابر هم روز اربعين به كربلا رسيده باشد، ترديد ميكند.
ايشان در باره اين اشكال كه امكان ندارد اسرا ظرف چهل روز از كربلا به كوفه، از آنجا به شام و سپس از شام به كربلا بازگشته باشند، هفده نمونه از مسافرتها و مسيرها و زمانهايي كه براي اين راه در تاريخ آمده را به تفصيل نقل كردهاند. در اين نمونهها آمده است كه مسير كوفه تا شام و به عكس از يك هفته تا ده دوازده روز طي ميشده و بنابر اين، ممكن است كه در يك چهل روز، چنين مسير رفت و برگشتي طي شده باشد. اگر اين سخن بيروني هم درست باشد كه سر امام حسين(عليهالسلام) روز اول صفر وارد دمشق شده، ميتوان اظهار كرد كه بيست روز بعد، اسرا ميتوانستند در كربلا باشند.
اين ممكن است كه ابن طاوس لهوف را در جواني و اقبال را در دوران بلوغ فكري تأليف كرده باشد. در عين حال ممكن است دليل آن اين باشد كه آن كتاب را براي محافل روضه خواني و اين اثر را به عنوان يك اثر علمي نوشته باشد. دليلي ندارد كه ما ترديدهاي او را در آمدن جابر به كربلا در روز اربعين بپذيريم. به نظر ميرسد منطقيترين چيزي كه براي اعتبار اربعين در دست است همين زيارت جابر در نخستين اربعين به عنوان اولين زاير است.
اما در باره اعتبار اربعين به بازگشت اسرا به كربلا توجه به اين نكته هم اهميت دارد كه شيخ مفيد در كتاب مهم خود در باب زندگي امامان و در بخش خاص به امام حسين(عليهالسلام) از كتاب «ارشاد» در خبر بازگشت اسرا، اصلا اشارهاي به اين كه اسرا به عراق بازگشتند ندارد. همين طور ابومخنف راوي مهم شيعه هم اشارهاي در مقتل الحسين خود به اين مطلب ندارد. در منابع كهن تاريخ كربلا هم مانند انساب الاشراف، اخبارالطوال، و طبقات الكبري اثري از اين خبر ديده نميشود.
روشن است كه حذف عمدي آن معنا ندارد؛ زيرا براي چنين حذف و تحريفي، دليلي وجود ندارد.
خبر زيارت جابر، در كتاب بشارة المصطفي آمده، اما به ملاقات وي با اسرا اشاره نشده است.
مرحوم حاج شيخ عباس قمي هم، به تبع استاد خود نوري، داستان آمدن اسراي كربلا را در اربعين از شام به كربلا نادرست دانسته است. در دهههاي اخير مرحوم محمدابراهيم آيتي هم در كتاب بررسي تاريخ عاشورا بازگشت اسرا را به كربلا انكار كرده است.همين طور آقاي مطهري كه متأثر از مرحوم آيتي است. اما اين جماعت يك مخالف جدي دارند كه شهيد قاضي طباطبائي است.
دوشنبه 2 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 44]