واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: گنجينهاي ماندگار براي موسيقي ايران
پلههاي قديمي ساختمان مركز حفظ و اشاعه موسيقي مركز موسيقي سازمان صدا و سيما را كه بالا برويم به محيطي آرام ميرسيم؛ محيطي كه قفسههاي كتاب كنار هم چيده شدهاند و كتابخانهاي منحصربهفرد را ايجاد كردهاند؛ كتابخانهاي كه در نگاه اول جذاب است و اگر بعدتر متوجه شويم كه خانه پارتيتورهاي ماندگار موسيقي كشورمان هم شده و بخشي از تاريخ موسيقي كشورمان را در خود جاي داده، برايمان جذابتر هم خواهد شد.

نگاه كوچكي به قفسه كتاب ها نشان مي دهد با يك كتابخانه تخصصي روبه رو هستيم كه كتاب هاي زيادي با موضوعات شعر و موسيقي را در برمي گيرد و گنجينه ارزشمندي از آثار ادبي و موسيقايي را در خود جاي داده است. وقتي درباره فعاليت اين كتابخانه با حميدرضا پورچراغ ، مدير آن صحبت مي كنم، مي گويد: از سال 1389 يعني همزمان با مديريت آقاي تقي پور، كتابخانه فعال شده است. ايشان توجه خاصي به ساختمان حفظ و اشاعه موسيقي داشتند و علاوه بر رسيدگي به معماري ساختمان به امور ديگري از جمله ساماندهي كتاب هاي موجود در كتابخانه نيز پرداختند.
او با اشاره به اين كه پارتيتور، نت نويسي است كه تمام بخش هاي سازي و آوازي يك اركستر يا قطعه را شامل مي شود، ادامه مي دهد: كتابخانه مركز موسيقي، گنجينه بسيار مهمي از پارتيتورهاي لاتين و فارسي قبل و بعد از انقلاب است. همان ابتدا به ما ماموريت داده شد اين آثار را ساماندهي كنيم و اين گنجينه هاي ارزشمند را علاوه بر حفظ و نگهداري در اختيار اهالي موسيقي هم قرار دهيم.
به گفته پورچراغ تاكنون اقداماتي از جمله خريد كتاب هاي تخصصي شعر و موسيقي، سامان بخشيدن به پارتيتورهاي موسيقي اصيل ايراني، اسكن و جمع آوري اين آثار ارزشمند، توجه خاص و جمع آوري آثار لاتين مرجع موسيقي و همكاري موثر و مطلوب با شاعران جوان در خانه شعر و ترانه مركز براي استفاده از كتاب هاي شعر كتابخانه انجام گرفته است.
در كنار فضاي كتابخانه اتاق كوچكي هم وجود دارد كه مدير كتابخانه مرا به آنجا مي برد. اين اتاق كوچك پر از بسته هايي است كه مرتب روي هم چيده شده اند. پور چراغ توضيح مي دهد: در اين اتاق پارتيتورهاي قديمي كه درباره آنها سخن گفتيم نگهداري مي شوند و استادان موسيقي كه با ما همكاري دارند در زمينه ساماندهي، بررسي و اسكن كردن آنها فعاليت مي كنند.
از دستخط حنانه تا موسيقي «هادي و هدي»
او سپس پارتيتورهاي مختلفي را به من نشان مي دهد. يك بسته را به آرامي بيرون مي آورد و باز مي كند. پارتيتورهايي كه با خطي خوش و بسيار دقيق نوشته شده اند. نظم بي نظير اين پارتيتور توجه هر بيننده اي را به خود جلب مي كند. پورچراغ مي گويد: اين پارتيتور به دستخط استاد مرتضي حنانه است.
او سپس پارتيتورهاي ديگر را يكي يكي نشان مي دهد. نظم و دقت در اين پارتيتورها نخستين مواردي است كه توجه هر بيننده اي را به خود جلب مي كند. پارتيتورهايي كه متعلق به استادان بزرگي همچون زنده ياد پرويز ياحقي، زنده ياد پرويز مشكاتيان، زنده ياد بابك بيات، فريدون شهبازيان، ناصر چشم آذر و فرهاد فخرالديني است. اينجا پارتيتورهاي موسيقي هاي خاطره انگيز هم وجود دارد. مثلا ورق زدن پارتيتور موسيقي «هادي و هدي» كه بخشي از خاطرات ماست، مي تواند برايمان جذاب و شيرين باشد.
چرا بايد پارتيتورها را حفظ كنيم
دكتر شهرام مظلومي يكي از استاداني است كه بر جمع آوري و حفظ اين آثار نظارت دارد. او درباره كارهايي كه روي پارتيتورها انجام مي شود، توضيحاتي ارائه كرده و درباره دلايل اسكن كردن آنها مي گويد: اول آن كه ممكن است اصوات مباني در ضبط و اجرا شنيده نشود. همچنين ممكن است طرز اركستراسيون در آثار پيچيده، در ضبط و اجرا به طور واضح مشخص نباشد و سوم اين كه ممكن است در ضبط و ميكس صداهايي شاخص شود كه با مباني و اصول سازبندي مطابقت نداشته باشد. بنابراين ما نياز داريم پارتيتورها را نگهداري و بخوبي حفظ كنيم.
او ادامه مي دهد: آنچه اينجا با آن مواجه هستيم، خلق آثاري است كه سير تاريخ موسيقي نظري و عملي را با خود همراه دارد. پارتيتورها مانند فيلمنامه هايي هستند كه هر كارگردان با هر هنرپيشه اي مي تواند آن را اجرا كند.
مظلومي مي افزايد: آنچه مهم است ساختار و استحكام موسيقايي خود اثر و مضمون و محتواي شعر است و اين كه آيا بتوان شعر آن اثر موسيقايي را تصحيح يا تعويض كرد، جاي بررسي و تحليل دارد.
او درباره معيارهاي انتخاب پارتيتورهاي برجسته اظهار مي كند: در انتخاب آثار سليقه اعمال نشده است. ما آنچه را ملاك قرار داده ايم كه در سنجش يك اثر آكادميك قابل دفاع است و مواردي چون اركستراسيون، بافت، تا حدي فرم، انضباط در نوشتار، كامل بودن قطعه، شناسنامه دار بودن قطعات و تاريخ ثبت و توليد را در نظر گرفته ايم.
پيشنهاد ديدن پارتيتورها به هنرجويان
او ديدن اين پارتيتورها را به دانشجويان و هنرجويان موسيقي پيشنهاد مي دهد و مي گويد: ديدن اين آثار مي تواند در تحليل و بررسي كار موسيقايي به آنها كمك كند. به عنوان نمونه مواردي را ذكر مي كنم كه كتابي براي آموزش و يادگيري آن در دسترس نيست؛ مانند انتخاب كاغذ از لحاظ اندازه، فونت پنج خط حامل و حاشيه اطراف حامل براي ارائه اطلاعات.
اين مدرس دانشگاه ادامه مي دهد: مواردي همچون دستخط استادان و وضوح در ارائه اطلاعات، انتخاب قلم و ميزان تصحيح، محافظ و كاور پارتيتورها براي دوام بيشتر، چگونگي گزارش هاي اداري و دستورهاي اجرايي بخشي ديگر از مواردي هستند كه مي توانند مانند كارگاهي عملي براي دانشجويان و هنرجويان موسيقي ارزشمند و تاثيرگذار باشند.
مظلومي در پايان سخنانش مي گويد: با بررسي اين آثار مشخص مي شود، استادان طراز اول موسيقي كشورمان تا چه اندازه بر موسيقي سنتي ايران و موسيقي ملي - ميهني تسلط داشته اند و با علاقه روي آن كار مي كرده اند. آثار بزرگاني مانند مرحوم مرتضي حنانه، فريدون ناصري و حشمت سنجري بخوبي گواه اين موضوع است.بيشتر هنرجويان و دانشجويان موسيقي آنها را استادان موسيقي كلاسيك مي دانند، در حالي كه آثارشان توجه آنها را به موسيقي ايراني نشان مي دهد.
حالا كه پيشنهاد تماشاي اين پارتيتورها به دانشجويان و هنرجويان موسيقي داده مي شود، بايد ديد شرايط عضويت در آن چيست. آيا مانند بعضي كتابخانه ها آنقدر دشوار است كه برخي قيد پيگيري مراحل عضويت را بزنند يا خير؟ وقتي اين موضوع را با مسئول كتابخانه خانم فريبا محمدنژاد مطرح مي كنم، مي گويد: عضويت در كتابخانه شرايط پيچيده و دشواري ندارد و علاقه مندان مي توانند براحتي در كتابخانه عضو شوند.
او اظهار مي كند: علاقه مندان مي توانند با مراجعه به كتابخانه ، عضو شوند و از گنجينه ارزشمندي كه در آن قرار دارد، استفاده كنند.
زينب مرتضايي فرد / گروه فرهنگ و هنر
شنبه 23 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]