واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: عزت نفس همان احساس ارزشمند بودن است که از مجموع افکار واحساسات ،عواطف وتجربيات افراد در طول زندگي ناشي مي شود واين احساس بر اساس آگاهي ها يا برداشت ها ي ما از خودمان است که آن هم به نوبه خود بيشتر ناشي از تجربه هاي اجتماعي و به خصوص شيوهاي تربيتي است که افراد تحت تاثير آن قرار گرفته اند. کيفيت روابط در دوران کودکي اهميت اساسي دارد زيرا در اين زمان است که بذرهاي عزت نفس کاشته مي شود ،تصور مي شود که مادر از اين لحاظ نقش محوري ايفا مي کند اگر مادر با فرزند رابطه سالم داشته باشد کودک خواهد توانست در مورد خود و توانايي برقراري روابط شخصي و صميمي در بزرگسالي احساس مثبت داشته باشد و عکس اين موضوع صادق است ، شکست در ايجاد همبستگي عاطفي با مادر مي تواند به اضطراب دايمي ناشي از بي توجهي يا طرد منجر شود . پيام هايي که کودکان به مرور و با گذشت زمان از افراد مهم پيرامون خود در مورد خودشان دريافت مي کنند براي عزت نفس آن ها بسيار مهم است بعلاوه عزت نفس خود پدر و مادر ،عملکرد وساختار خانواده نيز درميزان عزت نفس کودک اهميت دارد. هر چند که بسياري از عوامل تاثير تقريبا مشترکي بر عزت نفس هر دو جنس دختر و پسر خواهد گذاشت اما در اين يادداشت قصد داريم عوامل موثر بر عزت نفس دختران را مورد توجه و بازبيني قرار دهيم: بدرفتاري جسمي تنبيه يا تهديد کردن دختران مي تواند عزت نفس را به شدت تحت تاثير قرار دهد ،آثار بدرفتاري جسمي در دوران کودکي نيز خود را در سرتا سر زندگي فرد نشان مي دهد ،باورهاي منفي درباره خود که از بدرفتاري جسمي دوران کودکي ناشي مي شود عزت نفس را پايين مي آورد قربانيان اين گونه بدرفتاري ها اغلب باور دارند که "بي ارزش يا بد "هستند ونسبت به ديگران احساس حقارت مي کنند. کيفيت روابط در دوران کودکي اهميت اساسي دارد زيرا در اين زمان است که بذرهاي عزت نفس کاشته مي شود گايل ليند تفيلد در کتاب خود تحت عنوان "عزت نفس "مي نويسد: حتي ايما واشاره يا کنايه هاي نامناسب ،بي دليل و غيرمستقيم به دختران نيز مي تواند رشد يک خودانگاره مثبت را تهديد کند. ظاهر جسماني امروزه در جوامع به " خوش ظاهر بودن "در هر سني اهميت ويژه اي داده مي شود ،باور بر اين است که خود انگاره جسماني يکي از اولين سنگ بنا ها ي عزت نفس در کودکان به خصوص دختران است. کسانيکه جذاب به حساب مي آيند بيشتر از آن هايي که ظاهر خوشايندي ندارند مورد توجه قرار مي گيرند و سرانجام با ورود به بزرگسالي برداشت او از ظاهرش اهميت مي يابد. مهار ت هاي ابراز وجود دختر ارتباط موثر، يادگيري ابراز وجود، كنترل هيجاني، انتقال احساسي و مهارت "نه گفتن " مهارتهاي اساسي براي كسب عزت نفس است. اين مهارت ها در طي سالهاي زندگي كسب مي شوند و اگر فرد اين توانايي ها را كسب و از آنها استفاده نمايد در واقع ابزار هاي مهمي براي ايجاد وتقويت عزت نفس در اختيار دارد . مهارت هاي زندگي مهارت هايي همچون خودآگاهي ، توانايي حل مسئله ، مسئوليت پذيري ، تصميم گيري ، مثبت انديشي ، توانايي مقابله با هيجانات ، تفكر انتقادي ، همدلي ، تقويت روابط بين فردي ، تفكر خلاق و ...... مهارت هايي هستند كه مي توانند عوامل زير بنايي ايجاد يک شخصيت پايدار و سلامت روان قلمداد شوند . اين مهارت ها همچون مجراهاي حياتي موجب شكوفايي انساني سالم و البته با عزت نفس مي شوند . با تمام اين تفاسير و با وجود اينکه به نظر مي رسد امروزه مادران و پدران آگاه تر شده و به شيوهاي تربيتي علمي بيشتر توجه مي کنند و با وجود اينکه بخش عمده اي از برنامه هاي تلويزيوني و راديويي و يا حتي تعداد زيادي از صفحات مجلات را مطالب روان شناسي به خود اختصاص داده است اما متاسفانه باز هم کمبود عزت نفس يکي از رايج ترين مشکلات دختران نوجوان و جوان است به خصوص زماني که آنها در معرض تصاوير زيبا اما غير واقعي زنان و دختران زيبا در مجلات و رسانه ها و .. قرار گرفته و يا تحت فشار گروههاي همسالان قرار مي گيرند. پيام هايي که کودکان به مرور و با گذشت زمان از افراد مهم پيرامون خود در مورد خودشان دريافت مي کنند براي عزت نفس آن ها بسيار مهم است هر چند که آسان نيست اما به نظر مي رسد که با انجام برخي از فعاليتهاي ساده مي توان از همان ابتدا، عزت نفس را در دختران نوجوان بالا برد . در اينجا نکاتي ساده به شما ارايه مي گردد تا عزت نفس فرزندان دختر خود را ترفيع ببخشيد: - استفاده از تلويزيون، ماهواره، مجلات تبليغاتي و .. را براي دختران نوجوان خود محدود کرده و به حداقل برسانيد. تمام اين منابع تبليغاتي و رسانه ها، خواسته يا ناخواسته زيبايي ظاهري را به عنوان يک امتياز بسيار مثبت در زنان معرفي کرده و به اين ترتيب آسيب جدي به خودپنداره دختران شما خواهند زد. هر چند که به نظر مي رسد در رسانه هاي گروهي کشور ما اين تاثير کمتر است اما باز هم در سينماي ما در اين ديدگاه بسيار قوي است. از طرف ديگر گسترش روز افزون ماهواره و همچنين استفاده از سايتهاي اينترنتي در خانواده ها ، در شيوع اين وضعيت تاثير بسيار شگرفي دارد. - سعي کنيد مهارتهاي مختلف را در فرزند دختر خود پرورش داده و يا او را وادار به فعاليتهاي سرگرم کننده کنيد. فعاليتهاي ورزشي، فعاليتهاي فوق برنامه در مدرسه، سرويسهاي ارتباطي، هنرهاي نمايشي، دستي و تزييني و .. جز مهارتهايي است که تاثير مستقيم بر عزت نفس دختران دارد. مطالعات نشان داده است اگر هر فردي در يک زمينه خاص داراي تبحر و توانمندي خاص باشد، اين توانايي بر عزت نفس و خودکارآمدي وي تاثير بسزايي دارد. - دخترتان را به شرکت در فعاليتهاي گروهي، صحبت در جمع، اظهار نظر و حتي سخنراني کردن تشويق کنيد. از همان دوران کودکي او را عادت دهيد که در ميان جمع شعرها، دکلمه، آيات قرآن و ... را که آموخته در معرض نمايش قرار دهد. با بزرگتر شدن وي او را تشويق کنيد که در مکانهاي هنري و فرهنگي مانند مساجد، فرهنگسراها و .. حضور فعال داشته باشد. - به دخترتان مفهوم خود-احترامي را بياموزيد. به او توضيح دهيد که تا زماني که خود او براي خويشتن احترام قايل نشود، ديگران نيز براي او ارزش و بهايي قايل نمي شوند. اين خود- احترامي از طريق طرز بيان، طرز رفتار و گفتار و حتي طرز صحبت کردن و لباس پوشيدن کاملا مشخص است. دختر و مادر بخشي از خود-احترامي به معناي استفاده از پوشش و لباسي مناسب در جمع دوستان و آشنايان و حتي در ميان غريبه هاست. طرز لباس پوشيدن ما نشان از تصويري است که در مورد اندام خود داريم. اگر تصور و برداشتي مثبت از اندام و جسم خود داشته باشيم مسلما سعي نخواهيم کرد با لباساي زننده، بيش از حد تنگ يا گشاد آن را تغيير دهيم. از دگر سو به او بياموزيد که براي داشتن يک خودپنداره مثبت از اندام خود، لازم نيست رژيم بگيرد، داروهاي لاغري مصرف کند و .. بلکه بايد از تغذيه مناسبي برخوردار بوده و در مقابل به اندازه کافي به ورزش و فعاليت بدني خود توجه داشته باشد. و يا از طرف ديگر براي ارايه يک تصوير مثبت از خود، لزومي ندارد که از طريق آرايش هاي نامناسب و نا متناسب با فرهنگ عمومي جامعه، خود را به صورت يک کالاي نمايشي در معرض ديد چشمان ناپاک قرار دهند. به او بياموزيد که هرگز با آرايش و خودآرايي هاي افراطي به خود و ديگران دروغ نگويد و از آن چيزي که هست فرار نکند. - هميشه براي دختر خود در جمع ارزش و اعتبار قايل شده و به او احترام بگذاريد(حتي اگر کار اشتباهي کرد در ملا عام به سرعت واکنش ندهيد) او را هرگز در جمع تحقير نکرده و زير سوال نبريد(به خصوص در سنين حساس نوجواني و جواني). حتي ايما واشاره يا کنايه هاي نامناسب ،بي دليل و غيرمستقيم به دختران نيز مي تواند رشد يک خودانگاره مثبت را تهديد کند - به نوع دوستان و همسالاني که دخترتان با آنها مراوده و رفت و آمد دارد بسيار توجه کنيد. افرادي که عزت نفس پاييني دارند و يا از خودکارآمدي لازم برخوردار نيستند، دوست مناسبي براي دختر شما نبوده و تاثيرات منفي بر خودپنداره و عملکرد او خواهند گذاشت. - هر روز به دختر خود ابراز علاقه کنيد و به او بگوييد که " دوستش داريد" منتظر يک فرصت خاص و يا يک لحظه منحصر به فرد نباشيد. از هر لحظه اي که مي توانيد براي ابراز محبت به دخترتان استفاده نماييد. شما به عنوان يک مادر مي توانيد يک الگوي بسيار خوب براي دخترتان باشيد. منظور ما يک نمونه کامل و بدون هيچ ايراد واشکال نيست بلکه کافي است شما يک الگوي خوب و مطلوب براي وي باشيد. زماني که او کارآمدي و موفقيت را در وجود شما ببيند، خود اين مساله بهترين الگو و نمونه اي است که مي تواند چراغ راه پرورش عزت نفس در دخترتان شود. گروه خانواده و زندگي سايت تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 392]