سنت استدراج

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: سنت استدراج
پرسش:

در آموزه هاي ديني گفته شده كه حركت جوامع انساني همانند عالم طبيعت براساس يك سلسله قوانين و سنت هاي لايتغير صورت مي گيرد. لطفا برخي از مهم ترين سنت هاي الهي را به نحو اجمال بيان كنيد؟

پاسخ: در بخش هاي قبلي پاسخ به اين سوال، ضمن برشمردن مفروضات بحث، بر ضرورت و اهميت شناخت اين سنت ها و تاثيرات شگرف آن در حيات فردي و اجتماعي انسان تاكيد كرديم و با چنين رويكردي به سنت هاي ابتلا، بركت، هلاكت، عمل و عكس العمل و سنت استخلاف اشاره كرديم اينك در ادامه سنت استدراج را مطرح مي كنيم.

هميشه در برابر فسادها و گناهاني كه افراد يا جوامع مرتكب مي شوند، سنت هلاكت دفعي حكومت نمي كند، بلكه گاهي سنت استدراج حاكميت پيدا مي كند و افراد و جوامع به گونه اي ديگر مجازات مي شوند، يعني خداوند به جاي آن كه نتيجه اعمال سوء و گناهان را به سرعت به آنان بچشاند، درهاي نعمت را بر روي آنان مي گشايد تا با كفران نعمت هاي الهي، به فساد و تباهي بيشتري دست يافته و از عذاب ابدي برخوردار گردند. خداي متعال در سوره اعراف آيه 95 مي فرمايد: پس نيكي (و نعمت هاي فراوان) را به جاي بدي (و گرفتاري) قرار داديم، به طوري كه فزوني گرفتند (مغرور شدند) و گفتند: به پدران ما نيز ناراحتي ها و گرفتاري هايي رسيد. (يس) آنها را درحالي كه خبر نداشتند، به طور ناگهاني مجازات كرديم. با عنايت به اين مطلب، سنت استدراج را اين گونه مي توان معنا كرد كه خداوند درجه و مرتبه برخي از افراد را به تدريج پايين مي آورد و آنها را فورا مجازات نمي كند، بلكه درهاي نعمت را پي درپي بر آنان مي گشايد تا بيشتر در مسير طغيان و گناه قرار بگيرند و از خدا و آيات او بيشتر غفلت ورزيده، غرور و بي خبريشان زيادتر مي شود، و سرانجام هنگامي كه غرق در ناز و نعمتند، خدا تمام آن نعمت ها را يك مرتبه گرفته و به نهايت درجه بدبختي و هلاكت گرفتار مي شوند و طومار زندگي آنها درهم مي پيچد. اين گونه مجازات بسيار سخت تر است. قرآن كريم در سوره قلم آيه 44 مي فرمايد: كساني كه اين حديث را تكذيب مي كنند از راهي كه نمي دانند، استدراجشان مي كنيم و به آنها مهلت مي دهيم، زيرا چاره جويي من قوي است.

البته مسير تدريجي به سوي هلاكت و عذاب اخروي براي طغيانگران و گردنكشاني كه در برابر حق، كبر و نخوت نشان مي دهند، اجباري نيست، بلكه به اختيار خود آنها بوده و از روي آزادي اراده انجام مي گيرد، چرا كه اولا، اين سنت نتيجه اعمال گذشته آنها است. ثانيا همين نعمتي را كه خداوند به آنها عطا مي كند، مي تواند موجب تنبه و بيداري آنها شده و از آن در جهت هدايت الهي استفاده كنند، ولي آنها به خاطر غفلت و طغيانگري خود از اين نعمت ها، كه پي درپي نصيب آنها مي شد، بهره برداري صحيح نكرده و از آنها در جهت هلاكت و بدبختي خود استفاده مي كنند.

هنگامي كه انسان گناه مي كند، از سه حال بيرون نيست: با خودش متوجه مي شود و بازمي گردد، يا خداوند تازيانه بلا بر او مي نوازد تا بيدار شود و يا شايستگي هيچ يك از اين دو را ندارد كه خدا به جاي بلا، نعمت مي بخشد و اين همان عذاب استدراج است. از اين رو انسان بايد به هنگام روي آوردن نعمت هاي الهي مراقب باشد، نكند اين امر كه ظاهرا نعمت است، عذاب استدراج گردد. قرآن پس از پايان داستان قوم ثمود در سوره مومنون آيه 42 مي گويد: پس اقوام ديگري را بعد از آنها به وجود آورديم. هيچ امتي بر سر رسيدش پيش نمي گيرد و از آن تأخير نمي كند. پس رسولان خود را يكي بعد از ديگري فرستاديم. هر زمان رسولي براي (هدايت) قومي مي آمد، او را تكذيب مي كردند ولي ما اين امت هاي سركش را يكي پس از ديگري هلاك نموديم و آنها را احاديثي قرار داديم (چنان محو شدند كه تنها نام و گفت وگويي از آنها باقي ماند). دور باد از رحمت خدا قومي كه ايمان نمي آورند! بنابراين براساس سنت استدراج افرادي كه كفر ورزيد و گناه و معصيت مرتكب مي شوند، نعمت هايي برحسب ظاهر داده مي شود كه به آنها دل خوش كرده و بيشتر از مواهب دنيا متمتع شده و بر گناه خود اصرار مي ورزند تا اينكه زمان هلاكت و گرفتن ناگهاني نعمت ها و بركات (اخذنا هم بغته ) يكباره فرا مي رسد و همه آنها را نابود مي كند. قرآن كريم مي فرمايد: گمان نكنيد، كساني كه كفر ورزيده اند و ما به آنها مهلت داده ايم براي آنها خير و نيكي خواهد بود، ما بدين جهت به آنها مهلت مي دهيم تا بر گناهانشان افزوده شود كه درنهايت هم نااميدي و هلاكت را به دنبال خواهد داشت.

چهارشنبه|ا|9|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 258]