واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: آشنايي زدايي؛ وجه غالب هنر ارامنه ايران جام جم آنلاين: از روز شنبه نمايشگاه هنر معاصر ارامنه ايراني در مجموعه نگارخانههاي صبا برپا شده است. شايد بسياري ندانند، اما اين روز، روز متفاوتي در تقويم هنرمندان ارمني به شمار ميرود. در اين روز ماركو گريگوريان، نقاش نوگراي ارمني كه چندي پيش درگذشت، به دنيا آمده است؛ هنرمندي كه تاثير بسيار مهمي در روند شكلگيري هنر معاصر ايران گذاشت و شايد برگزاري اين نمايشگاه از سوي فرهنگستان هنر به نوعي تقدير از اين استاد فقيد هنر نقاشي معاصر ايراني به شمار رود كه سالها به فعاليت و تحقيق و تجربه در گوشههاي مختلف هنر نقاشي معاصر ايراني داشته است. نمايشگاه بزرگ آثار هنرمندان ارمني كه در 2 بخش عكاسان ارمني و نقاشان ارمني برپا شده، از چند جهت قابل بررسي است كه شايد مهمترين آنها را بتوان در مرور دوباره اين هنر و شايد بررسي ريزبينانه هنر هنرمندان ارمني و تاثيرگذاري ايشان در اين حوزه دانست. اينكه هنرمندان ارمني تا كنون چه كردهاند و در اين ميان باعث چه تحولاتي در هنر نزديك به يكصد سال اخير ايران شدهاند، شايد مهمترين هدف از برگزاري اين نمايشگاه بزرگ از سوي مسوولان هنري فرهنگستان هنر باشد كه چندي است با برگزاري نمايشگاه اقوام مختلف ايراني سعي در شناسايي و بررسي هنر اين اقوام داشتهاند. حضور موثر هنرمندان ارامنه در هنر نقاشي ايران و پردازشهايي نو از خلاقيت در هنر نقاشي معاصر ايراني و نيز تاثير آفرينشهاي هنرمندانه استادان نقاشي نوگراي ارمني همچون ماركو گريگوريان در هنر دهه 40 و 50 امري نيست كه بتوان آن را بسادگي انكار كرد؛ موضوعي كه موجب ارائه صورتي بديع از نقاشي معاصر ايران شد. اين رويداد كه همزمان با نهضت سقاخانه شكل گرفت و مانند درختي در هنر معاصر ايراني جوانه زد، شكلهاي سنتي آشنا را در فرهنگ بصري هنر ايراني به وام گرفته بود. اين جريان و گرايش نوانديشانه با خاستگاه نگاه نو به سنت ، نه بازسازي دكوراتيو اين هنر شد و نه به گونهاي اسنوبيسم دچار و نه حتي به تكرار تجربههاي مينياتوريستهاي عهد صفوي پرداخت، بلكه زمينه ظهور ارائه صورتي نو از هنر تجسمي ايران را حتي در قالب جهاني پايهريزي كرد. اين نحله تجسمي بيآنكه مجذوب قطبهاي هنري و ايسمهاي غربي يا غيرايراني شود، از زمان شكلگيري تا امروز كه داراي جريان نهچندان مستقل، اما همگرا با هنر معاصر ايراني است با نگاه به ارزشهاي سنتي، چشم هنرمندان آگاه بر زمان را به حقيقتي نو گشود كه ترسيم تاريخي و افق حال و آينده آن، باعث حضور و پيدايش آثار هنرمندان برجسته ارمني همچون ماركو گريگوريان، گارنيك هاكوپيان، سيرام ملكانيان، ليليت تريان و... شد. نمايشگاهي كه اين روزها ميزبان ديوارهاي موسسه فرهنگي، هنري صباي تهران است در واقع فرصتي است تا حضور هنرمندان معاصر ارمني در عرصه هنرهاي تجسمي در طول نزديك به يكصد سال بررسي شود و شايد از نگاهي ديگر اين هنر مورد تجليل قرار گيرد. در واقع نمايشگاهي كه اين روزها در نگارخانه صباي تهران برپا شده است را ميتوان صورتي از خلاقيتهاي عميق هنرمندانهاي دانست كه با خلق آثار ارزشمند به دور از وسوسههاي تجاري و با مراقبت از خاستگاه هويت جهاني وفاداري به مقام رفيع انساني را پاس داشتهاند. پايبندي به مولفههاي قومي پايبندي به مولفههاي قومي شايد يكي از مهمترين مسائلي باشد كه هنرمندان قومهاي مختلف در تمام دنيا براي مانايي هنرخويش ازآن بهره ميبرند. نگاهي گذرا به سير تكامل هنر ارامنه معاصر ايران نشان ميدهد ايشان گرچه از مولفههاي سنتي خويش براي بازگويي و واگويي هنر ارمني بهره گرفتهاند، اما نكته قابل اهميت در اين ميان آن است كه ايشان همواره در شكلگيري اين هنر خود را وامدار هنر ايراني دانستهاند. آنهايي كه آثار هنرمندان برجسته ارامنه ايران را ديدهاند، همگي معتقدند نوعي آشناييزدايي در آثار اين هنرمندان وجود دارد كه نشان ميدهد اقوام ايراني گرچه داراي هويت مختلف در شاخههاي هنر خويش هستند، اما اين هويت متفاوت هيچگاه باعث اختلاف در هنر اين قوم با هنر اقوام ديگر ايراني نشده است. نكته جالب در اين ميان تاثيرپذيري متقابل جريان هنر معاصر ايراني از هنر هنرمندان ارمني و بعكس است كه در چند سطر بالاتر نيز بدان اشاره شد تا جايي كه مكتب سقاخانه در هنر معاصر نقاشي ايراني با حضور هنرمندي ارمني همچون ماركو گريگوريان رنگ ديگري گرفت و شايد وي را بتوان يكي از نخستين هنرمندان تاثيرگذار در اين حوزه به شمار آورد. خلاقيت و نوآوري نكته ديگري كه در آثار هنرمندان ارمني بيش از هر چيز ديگري به چشم ميخورد، خلاقيت و ابتكاري است كه در آثار هنرمندان نقاش اين قوم بيش از هر چيز ميتوان سراغ گرفت. اين يكي از مواردي است كه باعث شده هنر ارامنه وجه تمايزي داشته باشد با ديگر هنرهاي از اين دست. جوهر خلاقيت در آثار هنرمندان ارمني بسيار نمود دارد و اين موضوع وجه رجحان اين طيف از هنرمندان را تشكيل ميدهد ؛ امري كه باعث شده درخصوص اين هنرمندان شاخهاي ناب از هنر شكل گيرد. با آنكه شاكلههاي هنر معاصر ايراني در بندبند آثار هنرمندان اين قوم به چشم ميخورد، اما با نگاهي دقيق ميتوان ابتكاري را كه ايشان براي متفاوت بودن در آثارشان به خرج دادهاند سراغ گرفت. عكاسان يا نقاشان شايد اگر به دنبال خط جدا كنندهاي ميان عكاسان ارمني و هنرمندان نقاش ارامنه باشيم تا گروهي را موفقتر و گروهي را كمتر موفق در تاثيرگذاري در هنر معاصر ايراني بدانيم، اين موضوع باطل به شمار رود؛ اما در اين ميان نميتوان از حضور پررنگ و تاثيرگذار عكاسان ارمني در هنر معاصر ايراني بسادگي گذشت؛ امري كه با حضور نيكول فريدني به عنوان تاثيرگذارترين عكاس طبيعت ايران در شكلگيري هنر معماري ايراني از سويي و از سويي ديگر حضور و موفقيت عكاسان ديگري همچون آلفرد يعقوبزاده يا حتي آرمان استپانيان در حوزه ديگر عكاسي همچون عكس خبري و غيرخبري به عنوان موضوعي مهم در رجحان عكاسان ارمني در كنار فعالان هنرمندان نقاش ارمني به شمار ميآيد. حضور موثر هنرمندان ارمني در عرصه عكس درچند سال اخير و پس از پيروزي انقلاب اسلامي باعث شده است تا بتوان اين گروه را به عنوان پيشقراولان هنر ارامنه معاصر در ايران به شمار آورد. هر چند نميتوان بحق از خدمات بسياري كه هنرمندان غيرعكاس ارمني به هنر معاصر ايران داشتهاند چشم پوشيد و آنها را نديده گرفت، هنرمنداني همچون ماركو يا حتي ليليت تريان كه در حوزه نقاشي و حجم درحوزه هنر معاصر ايراني حرفهاي بسياري براي گفتن دارند. بايد قبول داشت كه هنر ارامنه براي شناخت هر چه بيشتر، نياز به كاوش در لايههاي هنر معاصر ايراني دارد. بحثي كه ميتوان از آن به عنوان لايهنگاري و شايد لايه شكافي هنر معاصر ايران ياد كرد؛ زيرا هر چند در دهههاي اخير پژوهشي آنچنان بايسته درخصوص هنر ارامنه ايراني چه در حوزه هنر نقاشي و عكاسي و چه در ديگر حوزههاي هنري صورت نگرفته، اما هر گاه هنر ايراني در خاستگاه تغيير و شايد نوزايي در چند دهه اخير قرار گرفته است، هنرمندان ارمني تاثير خويش را هرچند كوچك اما گيرا در اين مجال نشان دادهاند. امري كه شايد باز خواني آن نياز به ساعتها وقت براي شناسايي اين موضوع در روند هنر معاصر ايران دارد. شايد برگزاري نمايشگاهي كه اين روزها مجموعه نگارخانههاي صبا وابسته به فرهنگستان هنر از هنرمندان معاصر ارمني برپا كرده، پاسخ به سوالي باشد كه در دل سطور قبلي نهفته است؛ سوالي براين مبنا كه نقش و تاثيرپذيري و تاثيرگذاري هنرمعاصرارامنه ايراني بر روند جاري هنر ايراني چه بوده است؟ بزرگان هنر ارامنه اولين نمايشگاه آثار هنرمندان ارامنه معاصر در 2 بخش نقاشي و عكس، ميزبان آثار هنرمندان بزرگي همچون ماركو گريگوريان، گارنيك هاكوپيان، سيراك ملكانيان، سركيس واسپور، ليليت تريان، سروژ تيموريان، هوسيك وارطان زياديان و جاغيك هوسپيان است كه به طور كل جمعا 500 اثر نقاشي را به نمايش گذاردهاند و در بخش عكس نيز آثاري از هنرمندان آرمان استپانيان، آلفرد يعقوبزاده، نيكول فريدني، آرموند آيوازيان، سورن سپانيان آراجهاني و... به چشم ميخورد كه در مجموع 250 قطعه عكس را با موضوعات طبيعت، اجتماع، معماري، انسان و موضوعات ورزشي دستمايه كار خود قرار دادهاند. اين نمايشگاه كه چند روزي است برپا شده است تا سيام آذرماه در اين نگارخانه ادامه خواهد يافت. بر اساس اعلام برگزاركنندگان در زمان برگزاري نمايشگاه قرار است 3 پانل نقد و تحليل در سالن سينما تك موسسه صباي تهران با هدف بررسي هنر ارامنه ايراني نيز برگزار شود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 503]