توجه به کیفیت و ایجاد تنوع؛ عامل موفقیت و ماندگاری هنر تئاتر

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به مناسبت روز جهانی تئاتر توجه به کیفیت و ایجاد تنوع؛ عامل موفقیت و ماندگاری هنر تئاتر تهران- ایرنا- تئاتر از جمله هنرهای نمایشی محسوب می شود که به دلیل اجرای زنده با دشواری های بسیاری روبرو است. این هنر برای جذب مخاطب به ارتقای کیفیت تولیدات و ایجاد تنوع در برنامه ها نیاز دارد زیرا نبود نوآوری و تغییر در این حوزه، دلزدگی تماشاگر را پدید می آورد.

توجه به کیفیت و ایجاد تنوع؛ عامل موفقیت و ماندگاری هنر تئاتر

تئاتر در زمره هنرهای هفتگانه به شمار می رود و افراد بسیاری آیین ها و داستان سرایی در گذشته را از جمله عوامل شکل گیری آن دانسته اند. این هنر ابعاد فراوانی دارد اما بیان واقعیت ها و مسایل مهم جامعه از مهم ترین کارکردهای تئاتر است که می توان با تکنیک ها و سیاستگذاری های مناسب آنها را بازگو کرد. چنانچه «فرانتس کافکا» نویسنده و هنرمند برجسته جهان در این ارتباط می گوید: «افسانه یا داستان به دنبال شرح چیزی است که نمی‌توان آنرا شرح داد، چون با حقیقت گره خورده است و بایستی در یک حالت بدون شرح پذیری به پایان برسد».ضرورت توجه به حوزه تئاتر و نمایش سبب شد تا 27 مارس 1962 میلادی برابر با هفتم فروردین ماه روز جهانی تئاتر نامگذاری شود و بر این پایه هر ساله در این روز یکی از چهره های برجسته این حوزه با دعوت از طرف انستیتوی جهانی تئاتر(ITI) پیامی را به این مناسبت صادر می کند که دستکم به بیش از 30 زبان دنیا ترجمه می شود و هنرمندان کشورهای مختلف بر روی صحنه تئاتر به بیان این پیام اقدام می کنند.با نگاهی به تاریخچه بیش از پنج دهه روز جهانی تئاتر مشخص می شود که افراد صاحب نامی در حوزه تئاتر و غیرتئاتر تا کنون پیام این روز را صادر کرده اند که از جمله آن می توان به «ژان کوکتو، آرتور میلر، اوژن یونسکو، پیتر بروک، پابلو نرودا، ریچارد برتون، الن استورات، یانوش وارمینیسکی، ادوراد البی، برت بیلی و داریو فو» اشاره کرد.پایگاه خبری تئاتر کشورمان سوم اسفند در گزارشی نوشت که «ایزابل هوپرت» بازیگر شناخته شده فرانسوی و نویسنده پیام روز جهانی تئاتر در 2017میلادی، این پیام را در این روز در تالار مرکزی یونسکو در پاریس می خواند. تئاتر در ایران نیز جایگاه ویژه ای نزد هنرمندان و هنردوستان دارد که برپایی جشنواره تئاتر فجر در هفته های گذشته از این اهمیت و جایگاه حکایت دارد. به دلیل اهمیت این موضوع 12 بهمن سال جاری «سیدرضا صالحی امیری» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم اختتامیه جشنواره تئاتر فجر اظهار کرد که آنچه برای دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مهم است و ما به آن باور داریم، این به شمار می رود که برای تداوم نشاط، همدردی و همنوایی اجتماعی و مسوولیت پذیری، باید بیش از هر چیز به تئاتر توجه کنیم؛ از طرفی اتفاق های خوبی که در سه سال گذشته رخ داد، بیانگر توجه دولت به تئاتر کشور است.پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت «روز جهانی تئاتر» با «اصغر همت» بازیگر سینما، تئاتر و مدیر عامل خانه تئاتر به گفت وگو پرداخت.- متن کامل گفت وگوی ایرنا در ادامه آمده است:** ایرنا: چه ضرورت هایی باعث شد تا روزی برای پاسداشت تئاتر در نظر گرفته شود؟ *** اصغر همت: تئاتر به عنوان هنری زنده و پویا در 1962 میلادی به ثبت جهانی رسید تا در سایه آن علاوه بر توجه به اهمیت این هنر نمایشی، مشکل ها و نیازهای هنرمندان شناسایی و برطرف شود و افزون بر آن تلاش های مسوولان این حوزه برای ارتقای کیفیت و جلب رضایت مردم افزایش یابد. انستیتوی جهانی تئاتر(ITI) در شهر«هلسینکی» فنلاند در این سال برای نخستین بار طرحی را در این زمینه ارایه داد. این طرح در نهمین کنگره انستیتوی جهانی تئاتر در شهر «وین» پایتخت اتریش با پیشنهاد «آروی کی وی ما» (Arvi Kivimaa) رییس وقت این نهاد مطرح شد و تمامی اعضا آن را به عنوان یک طرح سالیانه و جهانی به تصویب رساندند. ایران نیز همزمان با روز جهانی تئاتر، مراسمی را به این مناسبت برگزار می کند و به این منظور هرساله به وسیله خانه‌ تئاتر، جشن‌هایی با نام «اردیبهشت تئاتر ایران» انجام می شود. در واقع جای خالی هنری با این گستردگی در تقویم رسمی کشور سبب شد تا این مناسبت در تقویم ایران نیز جا باز کند. ** تئاتر ایران از نظر محتوایی و شمار تولیدات در چه سطحی از جهان قرار دارد؟*** همت: به دلیل نامعلوم بودن کیفیت و شمار تولیدهای کشورهای جهانی، مقایسه کشورمان با جامعه بین المللی کمی دشوار است. در جشنواره بین المللی تئاتر فجر نیز نمایش هایی برگزیده شدند که از کیفیت مناسبی برخوردار نبودند و نمی توانستند، این هنر را به هدف خود که همان افزایش میزان تاثیرگذاری بر مخاطب و نشان دادن جایگاه واقعی ایران در این حوزه محسوب می شود، نزدیک کند. به طور کلی می توان گفت با توجه به پیشرفتی که هنر در سطح جهانی داشته است، تئاتر ایران در تمامی شاخه ها با دیگر کشورها تفاوت ماهیتی دارد و در این عرصه به پیشرفت قابل ملاحظه ای دست نیافته است و حتی در زمان هایی که هنرمندان و مسوولان تلاش کردند که تحولی در این هنر ایجاد کنند، تنها به الگوبرداری از ساخته های دیگر کشورها انجامید. تغییر و تحول های ایجاد شده نیز به اندازه ای غیر منتظره و ناگهانی بود که نمایش هایی از این دست، نتوانستند ارتباط مناسبی با بیننده برقرار کنند. هر تغییری که در هنر به وجود می آید، باید به ارتباط بیشتر تماشاچی با نمایش و درک و فهم وی از پیام آن کمک کند زیرا تئاتر هنری ارتباطی است و اگر تغییری در اصل آن به وجود می آید برای آسان تر ساختن درک و فهم بیننده شکل می گیرد. ایهام جزو اصلی هنر به شمار می رود اما نباید آن را به ابهام تبدیل کرد اما برخی از نمایش هایی که به روی صحنه نمایش می روند، آنچنان با ابهام آمیخته شده اند که شاید حتی خود سازنده آن نیز نتوانسته باشد، پیام آن هنر را دریافت کند. ** ایرنا: شما میزان استقبال هنرجویان از تئاتر به عنوان رشته ای دانشگاهی چطور ارزیابی می کنید؟ *** اصغر همت: یکی از بزرگترین معضل های تئاتر افزایش علاقه مندان به تحصیل در این رشته است که برخی از این افراد از استعداد کافی برخوردار نیستند. به نظر می رسد برای بهبود این وضعیت، بایستی در نظام آموزشی کشور تغییرهای پایه ای از آموزش ابتدایی تا آموزش عالی صورت پذیرد و استعدادهای هنری از راه برنامه های فوق برنامه مدرسه ها، شناسایی و آموزش های لازم به آنان ارایه شود تا علاقه مندان این رشته با آشنایی کافی با این هنر نمایشی از میزان استعداد خود آگاهی یابند و تنها افراد توانمند و با استعداد در آموزش عالی مشغول به تحصیل شوند. ** ایرنا: به نظر بسیاری از علاقه مندان ورود به دانشگاه های هنری و تئاتر نقش موثری در کشف استعدادهای این عرصه دارد؛ نظر شما در این باره چیست؟ *** اصغر همت: دانشگاه محل رشد و پرورش استعداد است که متاسفانه این محیط علمی اکنون بیشتر مرکزی برای کشف استعداد به شمار می رود اما این مهم باید در مدرسه و دوره کودکی صورت گیرد. ** ایرنا: با توجه به صحبت های شما در ارتباط با دوره آموزش ابتدایی باید گفت در مدرسه، درس و واحدی برای رشته تئاتر و هنرهای نمایشی وجود ندارد که بتوان دانش آموزان را با آن معیار سنجید و استعداد ها را کشف کرد.*** اصغر همت: در گذشته فعالیت های فوق برنامه ای در مدرسه ها وجود داشت که اکنون دیگر نیست و در صورت وجود، کاربردی ندارند. از طرف دیگر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز که در دوره ای بسیار موثر فعالیت می کرد امروزه دیگر از کارایی گذشته برخوردار نیست و علاوه بر آسیب هایی که 2 موضوع یاد شده بر هنر تئاتر وارد می کند، متقاضیان بالای رشته تئاتر و درهای باز دانشگاه ها، معضل دیگری محسوب می شود که افزون بر آسیب به این رشته، بسیاری از آنان پس از پایان تحصیل برای ورود به بازار کار با مشکل روبرو می شوند. در واقع ارایه مدرک دانشگاهی به علاقه مندان این رشته نه تنها به این افراد کمکی نمی کند بلکه باعث افزایش توقع آنها می شود در صورتی که ورود دانشجویان به هر رشته ای در کشورهای دیگر متناسب با بازار کار و میزان استعداد افراد صورت می گیرد.** ایرنا: بهتر نیست در مدرسه مانند دیگر رشته ها به هنرهای نمایشی همچون تئاتر، درس و کتاب آموزشی اختصاص یابد تا علاقه مندان بتوانند استعداد خود را در این زمینه کشف کنند؟ *** اصغر همت: اکنون برای اینگونه هنرها در هنرستان ها درس های متناسب وجود دارد اما برای اینکه این درس ها کاربردی شود باید نظام آموزشی تغییر کند و کارآمد شود. نظام آموزشی باید توانایی ارزیابی استعدادها را داشته باشد که این مهم بایستی در دوره ای منسجم و از کودکی صورت گیرد. به عبارت دیگر بر پایه ضرب المثل معروف می توان گفت که تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی آنچنان را آنچنان تر می کند و باعث تقویت توانمندی های افراد می شود.** ایرنا: آیا میزان استقبال مردم از تئاتر راضی کننده است؟ *** اصغر همت: میزان استقبال کنندگان و علاقه مندان به تماشای تئاتر بسیار کم است اما این حوزه در زمان های خاصی با حضور پرشور تماشاگران روبرو می شود که به دلیل فرهنگسازی و کیفیت محتوای نمایش نیست. به عنوان نمونه در برخی زمان ها جامعه به علت حضور چهره ای سرشناس برای تماشای تئاتر به سالن های نمایش مراجعه می کنند، این امر مناسب با جایگاه تئاتر نیست و باید در این باره اقدام هایی صورت گیرد تا این هنر نمایشی در سبد نیازهای اساسی خانواده ها قرار گیرد و مردم از آن به عنوان غذای روح خود استفاده کنند. ** ایرنا: هنر تئاتر به دلیل اجرای زنده نسبت به هنر سینما دشوارتر است، با این وجود چرا استقبال و توجه متناسب با آن صورت نمی گیرد؟ *** اصغر همت: درک و فهم تئاتر کمی سخت است و به همین دلیل نیز نمایش هایی در قالب کمدی و آزاد، بیش از دیگر نمایش ها با استقبال روبرو می شود زیرا مردم را شاد می سازد اما باید دانست این نوع تئاتر تنها جنبه سرگرمی دارد. هنر تئاتر با اندیشه ورز بودن آن پیوند خورده است و اکنون تئاتر دارد به تدریج از محور اندیشه خارج می شود و تنها جنبه سرگرمی آن باقی می ماند.** ایرنا: دلیل میزان استقبال و گرایش مردم به تئاترهای طنز را در چه می دانید؟ *** اصغر همت: به دلیل عوامل مختلف جامعه ایران آنچنان که باید شاد نیست و این شرایط سبب می شود، جنبه سرگرمی برای مجریان در درجه نخست اهمیت قرار گیرد و برای رفع نیاز به شادی، مردم به دنبال تئاترهایی ساده و شاد می روند. ** ایرنا: به عنوان یک پیشکسوت مهمترین ویژگی هنر تئاتر را چه مولفه ای قلمداد می کنید؟ *** اصغر همت: تئاتر، مادر تمامی هنرها محسوب می شود چون همه حس ها در آن جای دارد. یکی از مهمترین ویژگی های این هنر زنده بودن، همزاد پنداری و ایجاد رشد ذهنی برای بیننده است که یکی از اصل های اساسی به شمار می رود و باعث جذابیت هرچه بیشتر تئاتر می شود؛ به همین دلیل فردی که برای دیدن آن مراجعه می کند، هیچگاه از تماشای تئاتر پشیمان نخواهد شد. ایرنا: میزان تولیدهای تئاتر را چگونه ارزیابی می کنید؟ *** اصغر همت: میزان تولیدهای این هنر به صورت قابل توجهی زیاد است اما باید بیش از کمیت به کیفیت پرداخت. هنرمندان بزرگ بایستی به دنبال افزایش کیفیت برنامه های تولیدی باشند و در بخش کنترل کیفی و موضوع های مربوط به مکان اجرا، دقت لازم صورت گیرد تا روند جذب مخاطبان افزایش یابد. تئاتر یعنی تنوع و وقتی تماشاگر این تنوع را مشاهده نکند، دلزده خواهد شد زیرا جامعه به دنبال تماشای نمایش هایی با نوآوری و تغییر در موضوع و تنوع در بازیگران است. ** ایرنا: آینده تئاتر را چگونه می بینید؟*** اصغر همت: آینده این هنر ارزشمند در گرو برنامه ریزی های هوشمندانه و موثر است و اگر این برنامه ریزی ها کارشناسانه نباشد، نمی توان به آن امیدوارانه نگاه کرد. باید طرح نو و انقلاب در عرصه تئاتر شکل بگیرد و مسوولان فرهنگی بایستی بدانند این حوزه نیازمند اقدام های ریشه ای است. هنر یک امر مقدس محسوب می شود و ضرورت دارد که همگان به هنر و هنرمندان اعتماد کنند.*گروه اطلاع رسانیخبرنگار: سیده مریم سیدان**انتشار دهنده: شهربانو جمعه**پژوهشم**9368**2002**9131*ایرنا مقاله کانالی برای انعکاس مقاله های اندیشکده ها- پژوهشکده ها- دانشکده ها- مراکز تحقیقاتی و رسانه های ایران و جهان*Irnaarticle@

07/01/1396

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 195]