واضح آرشیو وب فارسی:فارس: /یک لحظه مکث/خانه تاریخی توران، حیران از خواب مدیران و ویران از بیداری سودجویان
خانه تاریخی توران که در پی تخریب برجسازان تنها ۲۵ درصد از بنای آن باقی مانده است به گفته معاون میراث فرهنگی کشور تا دو یا سه روز آینده تعیین تکلیف میشود.
خبرگزاری فارس - گروه جامعه: بنای تاریخی دیگری قربانی سهل انگاری و بی توجهی مسئولان سازمان میراث فرهنگی شد و تا آستانه تخریب کامل پیش رفت. این بار قرعه به نام خانه توران همسر سوم رضا خان ملعون و مادر غلامرضا پهلوی افتاد. از روز یکشنبه هفته گذشته بیل مکانیکیها عملیات ویرانی بنایی تاریخی به قدمت بیش از 90 سال را در ملکی به مساحت بیش از 4600 متر مربع در خیابان پسیان در زعفرانیه تهران آغاز کردند. سازمان میراث فرهنگی بویژه اداره کل میراث فرهنگی استان تهران تقریبا 24 ساعت پس از آغاز این عملیات ویرانه بنایی ارزشمند که انتظار میرفت سالها قبل در فهرست آثار ملی ثبت شده باشد را به طور اضطراری ثبت کردند. البته این ثبت و دستور دفتر شهردار تهران و حتی اعزام یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی هم در ابتدا مانع از توقف کامل عملیات تخریب نشد و پس از چند ساعت توقف، بیل مکانیکی ها کار خود را از سر گرفتند. در نهایت عصر دوشنبه بود که نیروهای شهربان برای حفاظت از خانه توران و تعلیق فرآیند تخریب تا تصمیمگیری بعدی در محل بنا مستقر شدند و عملیات متوقف شد.
طالبیان: تکلیف خانه توران تا 2 یا 3 روز آینده مشخص میشود محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور درباره آخرین وضعیت خانه تاریخی توران امیر سلیمانی میگوید: قرار است گروهی برای بررسی اوضاع فعلی خانه ملکه توران از طرف شهرداری و وزارت راه و شهرسازی به این منطقه سر بزنند و بعد از این اتفاق طی جلسه ای تصمیممان را اعلام خواهیم کرد. وی در پاسخ به اینکه آیا باقیمانده این خانه حفظ می شود نیز تصریح میکند: تلاش ما بر این است که این بنا را حفظ کنیم ولی جزئیات این تصمیمگیری تا دو سه روز آینده مشخص می شود. معماری شاخص خانه توران مهمترین شاخصه این خانه که سال ساخت آن 1301 یا 1302 تخمین زده می شود و حداقل تا یک ماه قبل در تملک کمیته امداد قرار داشت، معماری خاص و کم نظیر آن است. توران پس از ساخت مهرشهر کرج توسط شمس پهلوی تصمیم می گیرد تا با همکاری مهندسان و مشاوران آلمانی شهرکی را به نام توران شهر احداث کند که البته این خواسته هیچ گاه عملی نمی شود. بر همین اساس به نظر می رسد این خانه که یکی از شاخص های معماری ویلایی در سالهای ابتدایی مدرن شدن ایران به شمار می رود هم با نظارت و طراحی آلمانی ها ساخته شده باشد. در کشوری که تمدنی درخشان و کهن دارد خانه توران اولین بنای تاریخی نیست که اینگونه قربانی بی توجهی مسئولان و تیم کارشناسی سازمان میراث فرهنگی می شود و متاسفانه آخرین آن هم نخواهد بود.
فقط 2 درصد از بناهای تاریخی ثبت شده است! سید محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی در مورد وضعیت ثبت بناهای تاریخی ایران میگوید :" تخمین زده می شود که حدود یک میلیون بنا و محوطه تاریخی در ایران وجود داشته باشد که تا قبل از انقلاب اسلامی ، بیش از 300 بنا در فهرست آثار ملی ثبت شده بود. تا سال 1376 این رقم به 1750 رسید و در 20 سال پس از آن هم بیش از 30 هزار اثر ملی دیگر شناسایی و مستند سازی شده اند. در میان این 30 هزار اثر شناسایی شده ، بیش از 20 هزار بنا به چشم می خورد که فقط 2درصد آنها ثبت ملی شده است." سوال اساسی هم همین است که چرا آثاری که معرفی و شناسایی می شوند هر چه سریعتر روند ثبتش از سوی کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و کمیته فنی آن طی نمی شوند تا اتفاقی که برای خانه توران و صدها اثر ملی دیگر افتاده تکرار نشود. بهشتی که در دولت اصلاحات سمت اجرایی داشته و زمانی رئیس دانشنامه معماری ایران بود پاسخ روشنی به این سوال نمی دهد. "این توقع که همه بنا ها در طرفه العینی شناسایی شود و روند ثبت را طی کند امکانپذیر نیست و باید روندی طولانی برای این کار طی شود. اطلاع از وجود یک بنای تاریخی برای ثبت کفایت نمی کند و باید مستندات جمع آوری شود. " وی سپس مشکلات سالهای اخیر در ثبت آثار تاریخی را متوجه دولت قبل می کند و می گوید :" در دولت گذشته جریانی حاکم بود که از ثبت بناهای تاریخی اکراه داشت . در آن سالها حتی برخی بناهایی که ثبت اثر ملی شده بودند از ثبت خارج شدند. چنین روندی از سال 1309 و آغاز ثبت آثار ملی بی سابقه بود.این رویکرد منفی باعث شد تا روند ثبت آثار ملی با دشواری ها و اختلال هایی روبرو شود اما خوشبختانه در دولت جدید این روند منفی متوقف شد." بهشتی در مورد وضعیت خانه توران و تاثیر ثبت اضطراری آن می گوید :" این بنا پیش از این شناسایی نشده بود و با ثبت اضطراری که صورت گرفت دیگر اجازه تخریب داده نمی شود و در حال فراهم کردن مقدمات طی مسیری دیگر برای چنین بنایی هستیم."
تملک خانه توران با کمیته امداد بوده است/مجوز ساخت برج 16 طبقه بررسی اسناد و اطلاعات مربوط به مالکیت خانه توران نشان می دهد که این ملک و اعیانی ساخته شده در آن در تملک کمیته امداد بوده و احتمالا اخیرا واگذار شده است. در استعلام هایی هم که از شهرداری و سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران در سال 1391 صورت گرفت این عرصه مشخصا عنوان "باغ" داشته اما در سالهای اخیر پوشش گیاهی آن خشکیده و یا عمدا خشکانده شده است. پیش از این هم مالک، به دلیل قطع درختان آن جریمه ای تقریبا 48 میلیون تومانی پرداخت کرده بود. به این خانه با مساحت 4هزار و 639 متر مربعی بر اساس طرح تفصیلی شهر تهران تراکمی 300درصدی که شامل 5 طبقه با سطح اشغال 60 درصد تعلق گرفته بود اما با توجه به اعلام نظر سازمان پارکها و فضای سبز شهر تهران مبنی بر "باغ" بودن این زمین ، حداکثر سطح اشغال تمام طبقات ، 30 درصد و زیر زمین ها 45 درصد تعیین شد. در نهایت، حداکثر تعداد طبقات با 11 طبقه مسکونی و سطح اشغال 30 درصد روی همکف و 4 طبقه زیرزمین برای ساخت پارکینگ در مجموع 16 طبقه طبق طرح تفصیلی شهر تهران و از سوی دفتر شماره 101 صادر شده است. این مجوز ساخت در حالی صادر شده است که دی ماه سال گذشته شورای عالی شهر سازی و معماری کشور هر گونه بلند مرتبه سازی در تهران را ممنوع اعلام کرده بود و این ممنوعیت به ویژه شامل بناهای واقع در منطقه یک شهرداری تهران، منطقهای که خانه تاریخی توران در آن قرار گرفته هم میشود. با تمام این تفاسیر مهم این است که حال خانه توران خراب است و باید منتظر ماند و دید بنایی که تقریبا به ویرانه تبدیل شده قرار است همینگونه به حال خود رها شود یا روند مرمت و احیای آن به سرعت آغاز می شود. ملکه توران که بود؟ قمرالملوک امیرسلیمانی معروف به ملکه توران دختر عیسی خان مجدالدوله یکی از رجال نامدار قاجار بود. او در سال 1283 به دنیا آمد و مدرک دیپلم خود را از دبیرستان ناموس تهران دریافت کرد. در این هنگام رضاخان که تازه به مقام وزارت جنگ رسیده بود برای کسب وجهه اجتماعی درصدد وصلت با خاندان قاجار افتاد و تصمیم به ازدواج با یکی از دختران رجال قجری گرفت. به همین جهت لیستی 180 نفره از دختران رجال و مشاهیر کشور تهیه شد. در این لیست به طور ویژه نوشته شده بود که مجدالدوله یکی از رجال طراز اول دربار احمدشاه نوه زیبایی دارد که تحصیلکرده بوده و شایستگی همسری وزیر جنگ را دارد. این گونه بود که در سال1301 توران 18 ساله سومین همسر رضا خان 47 ساله شد. زندگی زیر سایه ملکه تاج الملوک همسر دوم رضاخان آنقدر دشوار بود که کمی بعد از به دنیا آمدن غلامرضا، توران از رضاخان جدا شد و به تنهایی با پسرش زندگی کرد. در سال 1324 با بازرگان معروف ذبیح الله ملک پور ازدواج کرد و تا انقلاب اسلامی در ایران ماند. پس از آن به آلمان و سپس فرانسه رفت و سرانجام در سن 91 سالگی در خانه سالمندانی در پاریس درگذشت. انتهای پیام/
95/05/03 :: 12:15
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 24]