واضح آرشیو وب فارسی:مهر: ولی رضا نصر تحلیل کرد؛
مانع تراشی آمریکا در وحدت رویه نظامی ایران و روسیه با اهرم اقتصاد
شناسهٔ خبر: 3771849 - شنبه ۲۷ شهریور ۱۳۹۵ - ۱۸:۱۰
بین الملل > ایران در جهان
.jwplayer{ display: inline-block; } آمریکا برای از بین بردن اتحاد نظامی ایران و روسیه منافع زیادی دارد؛ لذا می کوشد با استفاده از اهرم اقتصادِ متکی بر توافق هسته ای در مسیر بر هم زدن محور ائتلاف تهران و مسکو حرکت نماید. به گزارش خبرگزاری مهر، «ولی رضا نصر» استاد سیاست خارجی دانشگاه «جان هاپکینز» و از مشاوران ارشد وزارت خارجه آمریکا در مقاله ای در نیویورک تایمز به همکاری های نظامی میان ایران و روسیه به ویژه در مبارزه با تروریسم در سوریه پرداخته و مانع تراشی آمریکا در طی این روند را در مقاله ای مورد اشاره قرار داده است. آنچه در ذیل آمده است به موضوع مذکور از دیدگاه وی می پردازد. اگرچه توافق آتش بس کنونی (میان آمریکا و روسیه) در سوریه خبری خوشایند به شمار می آید؛ اما نمی توان از تحولات خطرناک جدید در این عرصه نیز غافل شد که همان بروز اختلاف در محور نظامی روسیه و ایران است؛ مسأله ای که ممکن است امیدهای رسیدن به ثبات در خاورمیانه را به یأس مبدل کرده و اعمال محدودیت در تمایلات روسیه در سطح جهانی را با موانع و مشکلاتی مواجه نماید. از ماه گذشته و مقارن با استفاده روسیه از پایگاه هوایی ایران برای بمباران برخی اهداف (متعلق به گروه های تروریستی) در سوریه، افزایش سطح همکاری ها میان مسکو و تهران بر همگان عیان گردید. مقامات آمریکائی نیز آن را اقدامی معمول و تاکتیکی عنوان کردند. برخی از مسئولین در ایران هم دسترسی روسیه به این پایگاه را عملیات مبارزه با تروریسم «در مقطع زمانی مربوطه» عنوان نمودند. چنین رخ دادهایی درست در زمانی به وقوع پیوست که سخنگوی وزارت خارجه ایران در اظهارات خود از عبارت «در مقطع زمان کنونی» و «اتمام این حضور» نام برد؛ اقدامی که شاید بتوان آن را عدم امکان تکرار حضور نظامی روسیه در ایران نامگذاری کرد. اساساً ارتباط روسیه و ایران در همکاری های نظامی به سرعت در حال شکل گیری است و مبنای آن نیز تحقق اهدافی به شمار می رود که می توان به این صورت آن را خلاصه کرد: از سوئی تحقق منافع روسها در رقابت با غرب برای رسیدن به میزان بالایی از تأثیرگذاری راهبردی در سراسر خاورمیانه و از سوی دیگر دستیابی برخی گروه ها در ایران به تسلط بر سیاست های منطقه ای و محلی خاورمیانه. برای تبیین بحث بهتر است به پیشینه استفاده از پایگاه نظامی یک کشور بپردازیم. در دهه های اخیر تنها آمریکا و متحدین این کشور بودند که از پایگاهی در یک کشور خاورمیانه ای برای حمله به اهدافی در کشور دیگر استفاده می کردند. اما اکنون روسیه هم با بهره گیری از این توان به اقدام مشابهی مبادرت ورزیده است تا جائیکه برخی از فرمانده هان نظامی ایران عنوان کرده اند که رزمایش های دریایی مشترک میان ایران و روسیه و همچنین استفاده روس ها از پایگاه دریایی ایران در خلیج فارس ممکن است ادامه یابد. به نظر نمی رسد که آمریکا و روسیه به جنگ سرد جدیدی نزدیک شده باشند. آمریکا منافع زیادی برای از بین بردن انگیزه های موجود در راستای اتحاد ایران و روسیه برای رقابت با غرب دارد؛ چرا که اگر چنین اتحادی با زمینه نظامی شکل گیرد، می تواند به مثابه تضمین بسترهای لازم برای تعاملات بیشتر ایران با جهان محسوب شده و قدرت ایران در این منطقه را نیز حتی در صورت تلاش روسیه برای تغییر مسیر آن در جهت منافع خود ارتقاء خواهد داد. مانع تراشی های آمریکا برای عدم تحقق اهداف روسیه و ایران از دست یابی به زمینه های مشترک در همکاری های این دو کشور علیه آمریکا مشهود است؛ در نتیجه مسکو و تهران در این راستا به کمک ها و حمایت های متقابل یکدیگر نیاز دارند. پیشتر نیز دو کشور ایران و روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق در سال ۱۹۹۱ در حضور مؤثر در آسیای میانه و قفقاز همکاری هایی با یکدیگر داشته اند. نمونه هایی از این دست را نیز می توان در دیدار رؤسای جمهور دو کشور در تابستان سال جاری در پایتخت جمهوری آذربایجان به عنوان نماد وحدت و دست یابی به نفوذ بیشتر آن ها در حوزه قفقاز به مشاهده نشست. در خصوص درگیری های سوریه می توان گفت دو کشور ایران و روسیه به برنامه ریزی های مشترک و هماهنگ نظامی و اطلاعاتی پرداخته و مسکو نیز تعدادی از موشک های پیشرفته زمین به هوا را در اختیار ایران گذاشته است. در فاصله زمانی کوتاهی پیش از حضور مسکو در سوریه، سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران به روسیه رفت. در دو سال اخیر نیز مسئولین آمریکائی و عرب به من گفته اند که سپاه ایران در تلاش است تا با ساماندهی مبارزانی از نیروهای حزب الله لبنان تا داوطلبانی از ایران، سوریه، عراق و افغانستان به تشکیل نیرویی متشکل از ده ها هزار مبارز علیه تروریسم در سوریه اقدام نموده و در این راه محور همکاری میان دو کشور ایران و روسیه نیز تقویت شود. البته آمریکا برای خنثی سازی این اقدامات و مبارزه با آن ها میزان تسلیحات ارسالی به دشمنان منطقه ای ایران به رهبری عربستان سعودی را افزایش داده که خود به دلیلی برای تقویت همکاری های نظامی دوجانبه میان تهران و مسکو منتهی شده است. تشدید رقابت ها برای رسیدن به برتری نظامی تنها یکی از رویکردها برای رسیدن به یک سیاست راهبردی است. راه دیگر رسیدن به این هدف توجه به این نکته است که جدا از پیروزی در سوریه؛ دو کشور ایران و روسیه اهتمام زیادی را برای نگه داشتن «بشار اسد» در رأس هرم قدرت به کار برده اند؛ لذا مادامیکه درگیری ها در سوریه بدون رسیدن به پیروزی ادامه داشته باشد، هیچ یک از این دو کشور نمی توانند به منافع اقتصادی و حضور کشورهای متبوع خود در سوریه برسند. پازل ایجاد شده کنونی فرصتی را برای اجرای سیاست آمریکا مهیا خواهد کرد؛ در این قالب که از اختلاف نظرها میان دیدگاه های مختلف در ایران بهره خواهد برد. از یک سو دولت کنونی ایران در پی توافق هسته ای در مسیر گسترش تعاملات با غرب در حرکت است و لذا همکاری نظامی نزدیک ایران و روسیه می تواند چنین اهدافی را با پیچیدگی هایی مواجه سازد. از سوی دیگر برخی در ایران با اشاره به از دست دادن قسمت هایی از اراضی سرزمینی کشورشان در قرن ۱۹ و احساس خطر از تکرار چنین حوادثی در قرن ۲۰ پیرامون هر گونه همنوائی ایران با روسیه؛ اقدامات محتاطانه را به مصلحت می دانند. فاصله این دو دیدگاه همان پازل کنونی و فرصتی برای سیاست آمریکا به شمار می آید. البته هنوز ابتدای بازی است. آمریکا برای اتمام جنگ در سوریه باید مؤثرتر عمل کند. اعلام آتش بس در سوریه به شرط آنکه دیپلمات های آمریکائی به دنبال بهره بردن از فرصت ایجاد شده برای بحث و بررسی پیرامون حل و فصل سیاسی این بحران باشند می تواند مفید تلقی شود. آن ها باید ایران و اعراب منطقه را در راستای مهار رقابت های منطقه ای فیمابین ترغیب نمایند؛ زیرا ادامه تنش ها تنها باعث حرکت ایران به سوی روسیه خواهد شد. اگرچه تا رسیدن به این اهداف راه زیادی مانده است، می توان گفت از جمله راهکارهای تحقق آن ها این است که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه را قانع کرد تا جنگ بی پایان و افزایش تنش ها با غرب، روسیه را از نیازمندی حیاتی خود که همان بازسازی یک اقتصاد چندجانبه است؛ دور خواهد داشت. همچنین برخی گروه ها در ایران تمایل دارند نشان دهند که رشد اقتصاد در ایران نتیجه توافق هسته ای سال گذشته بوده و لذا منطق استقبال از همکاری با روسیه را می توان رد کرد. آمریکا نیز مشروط به اینکه ایران خاک و یا بنادرش را برای عملیات های نظامی روسیه در اختیار مسکو قرار ندهد، می تواند منافع اقتصادی ملموسی را به ایران ارائه نماید. به این شکل، ایالات متحده بار دیگر می تواند از ابزار دیپلماسی در جنگ سوریه نیز بهره برداری کند به این صورت که با استفاده از وعده های اقتصادی مرتبط با توافق هسته ای به تقویت مواضع آن دسته از افرادی در ایران بپردازد که آینده کشورشان را بیش از آنکه در گرو نزدیک شدن به کرملین بدانند، تلاش برای تعامل با غرب تلقی خواهند کرد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]