گفت‌وگو با ماركوس كوت، مدير ارتباطات كميته بين‌المللي صليب‌سرخ در ايران؛اميدوارم آقاي احمدي‌نژاد اين گفت‌وگو را بخواند - فهيمه خضرحيدري

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: گفت‌وگو با ماركوس كوت، مدير ارتباطات كميته بين‌المللي صليب‌سرخ در ايران؛اميدوارم آقاي احمدي‌نژاد اين گفت‌وگو را بخواند - فهيمه خضرحيدري

مدير جوان ارتباطات كميته بين‌المللي صليب سرخ در ايران، از يك سال پيش در كشورما مستقر است. وضعيت حقوق بشردوستانه، جنگ عراق و افغانستان و چالش‌‌هاي ديگري از اين دست موضوع گفت‌وگوي اعتمادملي با ماركوس كوت است.پس از دو جنگ ويرانگر جهاني كه در دنيا درگرفت، تلا‌ش‌هاي بسياري براي دستيابي به صلح در سراسر جهان انجام شد اما همچنان تهديد‌هاي ناشي از جنگ باعث رنج ميليون‌ها انسان است. كميته بين‌المللي صليب‌سرخ در اين زمينه چه مسووليت‌هايي دارد؟ ‌

كميته بين‌المللي صليب‌سرخ حدود 130 سال پيش تاسيس شد و هدف اصلي از تاسيس آن هم حمايت از كشورهاي درگير جنگ و ياري‌رساني به مردمي بود كه كشورشان در جنگ شركت داشت. به‌طور كلي قربانيان درگيري‌هاي مسلحانه، اولين گروه مورد حمايت ما هستند كه مي‌كوشيم به آنها كمك كنيم. ‌

يعني شما تنها در زمينه درگيري‌هاي مسلحانه مسووليت داريد يا به‌طور كلي قربانيان خشونت را حمايت مي‌كنيد؟ ‌

مسووليت اصلي ما كمك به قربانيان جنگ و درگيري‌هاي مسلحانه است اما در زمينه ترويج معاهدات بين‌المللي بين كشورهاي مختلف هم فعاليت مي‌كنيم و از دولت‌هاي درگير مي‌خواهيم تا به حقوق همديگر احترام بگذارند. علا‌وه بر اين در زمينه نوع رفتار با اسراي جنگي و استفاده از انواع سلا‌ح‌ها هم توصيه‌ها و فعاليت‌هايي داريم تا آلا‌م انساني بيش از اين افزايش پيدا نكند. معاهدات زيادي در اين زمينه وجود دارد و ما تلا‌ش مي‌كنيم دولت‌ها را وادار به پذيرش اين معاهدات كنيم. به بيان ديگر هر جا كه نياز به حضور يك سازمان مستقل و بي‌طرف و مورد احترام همه طرف‌هاي درگير باشد، صليب‌سرخ به قربانيان خشونت كمك و نقش خود را ايفا مي‌كند. ‌

پس به هر حال تنها پس از درگيري و جنگ است كه شما وارد ميدان مي‌شويد. اما اهدافي كه براي كميته بين‌المللي صليب‌سرخ تعريف شده است اين پرسش را به وجود مي‌آورد كه ممكن است جنگ در كشوري در جريان نباشد اما خشونت وجود داشته باشد. آيا در چنين مواردي هم كميته برنامه‌هايي دارد؟ مثلا‌ خشونت درباره كودكان ممكن است خارج از جنگ در كشوري در جريان باشد. ‌

كميته بين‌المللي صليب‌سرخ سازماني است كه براي كاهش دشمني، مخاصمات و تضادها و آسيب‌هايي كه در جنگ وجود دارد عمل مي‌كند. اقدامات ما همه با در نظر گرفتن اينكه جنگ يك وضعيت اجتماعي خاص است كه كاملا‌ با وضعيت عادي تفاوت دارد معنا پيدا مي‌كند. معمولا‌ صليب‌سرخ در وضعيت جنگي و غيرعادي وارد ميدان مي‌شود. در موارد ديگري مثل سنجش وضعيت بهداشت جوامع يا وضعيت رفتار با كودكان يا حقوق گروه‌هاي ديگر جامعه در شرايط عادي آژانس‌هاي ديگر سازمان ملل مثل يونيسف يا سازمان بهداشت جهاني مسووليت دارند و براي تقويت ظرفيت‌هاي ملي و محلي در اين زمينه‌ها كه بسيار هم مهم هستند فعاليت مي‌كنند.

مي‌دانيد كه بر اثر انفجار مين 15 الي 20 هزار نفر در سال در جهان كشته مي‌شوند. اين در حالي است كه از اين تعداد تنها سالي هزار نفر در ايران جان خود را از دست مي‌دهند. سال‌ها از جنگ ايران و عراق گذشته و مين‌ها هنوز در ايران تهديدي جدي براي غيرنظاميان ساكن مناطق مرزي ما هستند. شما در اين زمينه كه ارتباط مستقيم با جنگ دارد چه اقداماتي در ايران كرده‌ايد؟ ‌

بله، مساله مين هنوز يك چالش مهم در ايران است. تمركز اوليه ما بر افزايش آگاهي مردم و به خصوص كودكان بوده است كه بدانند چگونه بايد خطر مين را تشخيص داد و چه رفتاري مي‌توان در مواجهه با مين داشت تا آسيب‌ها كاهش پيدا كند. در حال حاضر هم مركز مين‌زدايي كشور و سازمان بهزيستي در اين زمينه فعال هستند. بايد بگويم كه صليب‌سرخ به شدت نگران تاثير آسيب‌هايي است كه غيرنظاميان از انفجار مين ممكن است ببينند و به خصوص پس از معاهده اوتاوا كه در سال 1998 به تصويب رسيد و استفاده از مين‌هاي ضدنفر را ممنوع كرد، اين موضوع براي همه جهان جدي‌تر شده است. ما در صليب‌سرخ در تلا‌ش هستيم كه دولت‌ها را براي پيوستن به اين معاهده تشويق كنيم و كميته اميدوار است كه جمهوري اسلا‌مي ايران و ديگر قدرت‌هاي مهم دنيا هر چه زودتر به اين معاهده بپيوندند و آن را امضا كنند.

البته اميدواري شما بسيار خوب است اما متاسفانه كافي نيست. پرسش اين است كه آرزوهايي كه شما براي جامعه بشري داريد اگر الزام‌آور نباشد تا چه حد مي‌تواند كارايي داشته باشد؟

درست است اما اين يك روند سياسي داخلي است كه بايد انجام شود. خيلي از دولت‌ها هنوز آگاهي كافي درباره عوارض اين مين‌ها كه در خاكشان وجود دارد ندارند. كميته ما با بنياد جانبازان و مستضعفان همكاري‌هايي داشته و تحقيقاتي هم درباره آسيب‌هاي مين براي غيرنظاميان داشتيم اما اين تصميمي است كه در نهايت بايد از سوي دولت گرفته شود. دولت بايد تصميم بگيرد كه ميان موضوع امنيت ملي و امنيت و رفاه شهروندانش تعادل ايجاد كند. ‌

در صحبت‌هايتان بيشتر از نهادهاي دولتي بهعنوان همكار ياد كرديد، در حالي كه ما NGO‌هايي داريم كه در اين زمينه به‌عنوان نهادهاي مردمي و مدني فعاليت مي‌كنند و معمولا‌ همNGOها يك قدم جلوتر از دولت‌ها حركت مي‌كنند آيا همكاري‌اي با اين نهادها نداريد؟

براي ما خيلي مهم نيست كه نهادها دولتي باشند يا غيردولتي بلكه تاثيرگذاري اين نهادها برايمان مهم است و مي‌تواند دليل همكاري ما با آنها باشد. كمااينكه اخيرا همكاري مشتركي را با يك سازمان غيردولتي شروع كرديم كه در سنندج فعاليت مي‌كند و پروژه آموزش كودكان روستايي و آگاه‌سازي آنها نسبت به خطرات مين را در دست دارد و بسيار هم با موفقيت همراه بوده است. بنابراين اينجا مساله اين نيست كه با دولت يا غيردولت همكاري كنيم بلكه مساله اين است كه به افرادي كه از اين شرايط آسيب ديده‌اند و رنج مي‌برند دسترسي پيدا كنيم و بتوانيم ياري‌رساني كنيم.

حقوق بشردوستانه هم بخشي از فعاليت‌هاي كميته است؟‌

تحقق حقوق بشردوستانه بخشي از وظيفه كميته است كه توسط نهضت بين‌المللي صليب‌سرخ و هلا‌ل احمر در قالب كنوانسيون‌ها به آن محول شده و هدف آن كاهش تاثيرات منفي جنگ است بر غيرنظاميان و به خصوص آنها كه در جنگ شركت ندارند و بنابراين بله يكي از وظايف ما هم مربوط به حقوق بشردوستانه است. ‌

پس به اين ترتيب وظايفي هم در زمينه پناهندگان جنگي داريد. براي نمونه نظرتان درباره وضعيت جامعه افغان ساكن ايران كه به دليل سال‌هاي طولا‌ني جنگ و درگيري به كشور ما پناه آورده‌اند چيست؟ مي‌دانيد كه اين گروه از بسياري از حقوق انساني خود محروم هستند؟

افغان‌هايي كه در ايران زندگي مي‌كنند و مقام پناهندگي از دولت ايران گرفته‌اند طبق كنوانسيون بين‌المللي پناهندگان تحت حمايت قرار مي‌گيرند. ‌

بله اما خيلي از آنها پناهندگي نگرفته‌اند و حتي آنهايي هم كه گرفته‌اند از بسياري از حقوق اوليه انساني خود محروم هستند و اگر كميته بين‌المللي صليب‌سرخ وظيفه حمايت از حقوق غيرنظاميان درگير در جنگ را دارد و تاثيرات جنگ را بر زندگي‌انسان‌ها بررسي مي‌كند اتفاقا بايد توجه داشته باشد كه با افغان‌هاي ساكن ايران به عنوان پناهنده برخورد نمي‌شود. ‌

حرف شما را تاييد مي‌كنم. مشكل افغان‌ها مشكل بسيار بزرگ و مهمي است. با وجود اين كميته بين‌المللي صليب‌سرخ در شرايط جنگي است كه وارد مي‌شود. در افغانستان نهادي به نام دولت وجود دارد كه البته نمي‌تواند چندان موثر باشد و از قدرت كافي برخوردار نيست و همين سبب شده تا وضعيت در افغانستان بسيار شكننده باشد. اما در ايران دولت موثري سر كار است و جنگ هم جريان ندارد. شايد نهادهاي ديگري از جمله UNHCR هستند كه بايد درباره تعيين وضعيت افغان‌ها كار كنند. تاييد مي‌كنم كه مشكلا‌ت زيادي درباره وضعيت افغان‌ها در ايران وجود دارد.

تفاوت حقوق بشردوستانه و حقوق بشر در چيست؟‌

حقوق بشر درباره حقوق مدني و سياسي افراد و تعهدات دولت‌ها در قبال اين حقوق صحبت مي‌كند اما حقوق بشردوستانه تكاليف طرف‌هاي درگير را مد نظر قرار مي‌دهد و در حقيقت از آن هسته سخت حقوق بشر در درگيري‌هاي مسلحانه حمايت مي‌كند و يك سري از قواعد بنيادين حقوق بشر را كه هيچگاه حتي در مواقع جنگ نبايد نقض شود دنبال مي‌كند؛ مثل حق حيات، ممنوعيت حمله به افراد يا اجبار به تغيير تابعيت يا اعدام‌هاي خودسرانه و... در نتيجه از ديدگاه حقوق‌بشردوستانه مثلا‌ ممنوعيت اجبارغيرنظاميان به كوچ بايد به طرف‌هاي درگير تذكر داده شود اما وقتي به موضوع حقوق پناهندگان جنگي وارد مي‌شويم، موضوع از صلا‌حيت حقوق بشردوستانه خارج مي‌شود. ‌

ما در كشوري زندگي مي‌كنيم كه 8 سال جنگ را پشت سر گذاشته است. آيا اگر بار ديگر ايران در معرض خطر جنگ قرار بگيرد، كميته بين‌المللي صليب‌سرخ اقدامات پيشگيرانه‌اي در اين زمينه دارد و ممكن است وارد گفت‌وگو با طرفيني كه همديگر را تهديد به گزينه نظامي مي‌كنند بشود؟

در اين وضعيت خاصي كه صحبتش هست نه. صليب‌سرخ نمي‌تواند كاري بكند اما اگر جنگي بخواهد صورت بگيرد صليب‌سرخ آن را بسيار غيرمنطقي مي‌داند و اعلا‌م مي‌كند كه پيامدهاي بشردوستانه چنين جنگي بسيار زياد خواهد بود. كاري كه كميته به عنوان يك اقدام پيشگيرانه مي‌تواند انجام بدهد اين است كه به دولت‌هاي درگير درباره وظايفشان در جنگ احتمالي تذكر بدهد. مثلا‌ نوع هدايت جنگ يا ابزاري كه در جنگ استفاده مي‌‌شود از نكاتي است كه كميته درباره آن ابراز نگراني خواهد كرد. از طرفي عمليات نظامي‌اي كه ممكن است انجام شود بايد با موازين حقوق بشردوستانه منطبق باشد و به حقوق متقابل دولت‌ها احترام بگذارد. اما درباره اينكه خود جنگ اتفاق بيفتد يا نه متاسفانه ما نمي‌توانيم اقدامي بكنيم. ‌

ما امتيازهاي نظامي و پيامدهاي بشردوستانه را در دو كفه ترازو خواهيم گذاشت و از دولت‌ها خواهيم خواست كه اينها را با هم بسنجند و آسيب‌هايي كه به محيط زيست وارد خواهد شد و همه رنج‌هايي كه جنگ به‌دنبال دارد را تذكر خواهيم داد. ‌

شما تجربه زندگي در افغانستان را هم داشته‌ايد. در چه دوره‌اي در اين كشور بوديد و وضعيت كشور همسايه ما را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

من 8 سال پيش در افغانستان بودم، زماني كه طالبان هنوز بر سر قدرت بود و دوره بسيار خاصي به شمار مي‌آمد. درست پس از فروپاشي طالبان هم در افغانستان دوباره حضور داشتم دولت كرزاي تازه تاسيس شده بود و اين بار مردم نسبت به وضعيت خود خيلي اميدوار شده بودند. البته كارهاي خيلي زيادي انجام شده اما هنوز كارهاي زيادي هست كه بايد انجام شود. هنوز ناامني در افغانستان وجود دارد. ما سال گذشته شاهد افزايش درگيري‌ها بوديم و بمب‌گذاري‌هاي زيادي در شهرهاي مختلف افغانستان انجام شد و مي‌دانيد كه اين وقايع به بهبود وضعيت، هيچ كمكي نخواهد كرد. در ميان مردم نارضايتي‌هايي از شرايط بازسازي وجود دارد و از طرفي نيروهاي سياسي هم ادغام نشده‌اند و هر گروهي نظريات خودش را دارد، اما صليب‌سرخ سعي مي‌كند كار خودش را انجام دهد و به معلولا‌ن جنگي و يا وضعيت بهداشتي رسيدگي كند. ‌

شرايط مشابهي هم در ديگر كشور همسايه ما، عراق وجود دارد. وضعيت عراق را چگونه مي‌بينيد؟

بعد از سال 2003 كار در عراق بسيار مشكل شد و ما با شرايط بسيار سختي روبه‌رو شديم. به خصوص وقتي كه در دفتر سازمان ملل و چند ماه پس از آن در دفتر صليب‌سرخ بمب‌گذاري شد ما با شرايط بسيار بدي مواجه بوديم با وجود اين دفاتر ما در بصره، نجف و بغداد و شمال عراق به فعاليت‌هاي خود ادامه دادند و محور فعاليت‌ها هم بيشتر رسيدگي به شبكه‌هاي آبرساني و حمايت از بيمارستان‌ها بود. يكي از كارهاي بزرگي كه صليب‌سرخ در عراق انجام داده است حمايت از خانواده‌هايي است كه بستگان آنها در زندان‌هاي آمريكايي‌ها يا نيروهاي ائتلا‌في هستند. اين جمعيت حدود 25000 نفر را شامل مي‌شود و صليب‌سرخ به آنها كمك مي‌كند تا خانواده‌شان را ببينند و از آنها حمايت مي‌كند. ‌

تا به حال چه موافقتنامه‌هايي با دولت ايران امضا كرده‌ايد و چه اقدامات مهمي در ايران انجام داده‌ايد؟

در زمان جنگ ايران و عراق كه فعاليت عمده صليب‌سرخ ملا‌قات با اسرا بود. بعد از جنگ هم بازگشت صدها هزار نفر اسير جنگي به كشورهايشان شروع شد كه ما در اين زمينه فعاليت داشتيم و همچنين موافقتنامه‌هايي با دولت ايران داريم مثلا‌ درباره روشن كردن وضعيت مفقودان و افرادي كه هنوز هيچ اطلا‌عي از وضعيت آنها در اختيار نداريم و بايد تكليف اين انسان‌ها در هر دو كشور ايران و عراق روشن شود. در عين حال مذاكرات با دولت ايران براي امضاي قرارداد مقر با كميته بين‌المللي صليب‌سرخ ادامه دارد كه در واقع يك موافقتنامه سازماني است كه متاسفانه هنوز منعقد نشده و من اميدوارم رئيس‌جمهور ايران، آقاي احمدي‌نژاد اين گفت‌وگو را بخواند و اين روند را تسريع كند.

ايشان كه زياد از روزنامه ما خوششان نمي‌آيد اما همكاران رسانه‌اي‌‌شان حتما مي‌خوانند!

(مي‌خندد) خب اگر به ايشان گزارش بدهند، باز هم خوب است. به هر حال ايران مي‌تواند تاثيرات بسيار مهمي در منطقه و كشورهاي همسايه داشته باشد. ايران در امدادرساني به عراق بسيار موثر بوده است و ما يك سري كمك‌ها را از طريق ايران به عراق ارسال كرده‌ايم. ‌

سوالي هم درباره دارم. با چه اهدافي اين خط را راه‌اندازي كرده‌ايد؟ آيا صرفا روزنامه‌نگاراني كه درگير تهيه اخبار جنگي هستند مي‌توانند از آن استفاده كنند؟ ‌

هدف از تاسيس خط داغ اين بود كه به روزنامه‌نگاران بگوييم كه آنها بر اساس حقوق بين‌المللي بشردوستانه حمايت مي‌شوند و خودشان هم نسبت به حقوق بين‌المللي بشردوستانه آگاهي پيدا كنند و بتوانند با گزارش‌هايي كه ارائه مي‌دهند آگاهي‌هاي طرف‌هاي درگير را نسبت به اين حقوق افزايش بدهند. از طرفي روزنامه‌نگاران مي‌توانند در شرايطي كه با مشكلا‌ت مواجه مي‌شوند تماس بگيرند و از ما كمك بگيرند. ‌

چه كمك‌هايي؟ ‌

اگر روزنامه‌نگاران مفقود شوند ما موضوع را پيگيري مي‌كنيم تا آنها را پيدا كنيم. اگر بازداشت شوند نمايندگان صليب‌سرخ براي ملا‌قات روزنامه‌نگاران خواهند رفت. البته ما دليل بازداشت روزنامه‌نگار را از طرف بازداشت‌كننده نمي‌پرسيم. ما تلا‌ش مي‌كنيم تا پيام‌هاي صليب‌سرخ را مبادله كنيم و بين روزنامه‌‌نگاران و خانواده‌شان ارتباط برقرار سازيم و در نهايت به آزادي آنها كمك كنيم.

آيا تنها خبرنگاري كه در جريان گزارش جنگ دستگير شده مي‌تواند از خدمات خط داغ استفاده كند يا روزنامه‌‌نگاري هم كه درباره مسائل مربوط به جنگ گزارشي داشت بدون آنكه كشورش در حال حاضر در جنگ باشد و به اين دليل بازداشت شد، مي‌تواند از شما كمك بگيرد؟

بله البته. اگر خدمات و سرويس‌هاي موجود ديگر نتوانند تاثير لا‌زم را بگذارند ما وارد عمل خواهيم شد. اگر انجمن بين‌المللي روزنامه‌نگاران و خبرنگاران بدون مرز و انجمن‌هاي صنفي روزنامه‌نگاران موثر واقع نشوند، صليب‌سرخ به عنوان يك سازمان بي‌طرف و مستقل، وارد ماجرا مي‌شود. ‌

آخرين پرسش من درباره مرز كمك كردن به يك كشور و دخالت در امور آن است؟ واين‌كه آيا مي‌شود دولت‌ها را به پذيرش كمك‌هاي بشردوستانه مجبور كرد؟ ‌

خب اين پرسش بسيار خوب اما در عين حال مثل بعضي پرسش‌هاي ديگرتان مشكل است. ما حتي در كشورهايي كه عملا‌ اجازه مي‌دهند صليب‌سرخ فعاليت داشته باشد باز هم با مشكلا‌ت زيادي روبه‌رو هستيم مثلا‌ در نپال سال‌ها طول كشيد تا دولت اين كشور بپذيرد در كشورش جنگي جريان داشته و در نتيجه صليب‌سرخ بايد در آنجا حضور داشته باشد و فعاليت‌هايي را انجام دهد. شايد اين برخورد از طرف برخي دولت‌ها به خاطر غرور آنها باشد چرا كه هميشه از دولت‌ها انتظار مي‌رود كه خيلي قوي باشند و همه چيز را تحت كنترل داشته باشند. اينجاست كه شايد وارد بحثي فلسفي بشويم و من مي‌خواهم بگويم كه اتفاقا اين ضعف‌هاي ماست كه از ما آدم‌هاي قوي‌تري مي‌سازد و در ضعف‌ها است كه بيشترين نقاط قوت خود را پيدا مي‌كنيم بنابراين با پذيرفتن اينكه جنگ به عنوان يك واقعيت - كه چه ما بخواهيم و چه نخواهيم وجود دارد- چيزي براي پنهان كردن باقي نمي‌ماند. تاريخ بشر نشان داده كه انسان‌ها مي‌توانند بلا‌هاي زيادي بر سر هم بياورند و اين ظاهرا جزيي از انسان بودن است. به نظر من تنها با پذيرفتن اين نقطه ضعف است كه مي‌توانيم انساني‌تر رفتار كنيم و آسيب‌ها را كاهش دهيم. ‌

انتهاي خبر // روزنا - وب سايت اطلاع رساني اعتماد ملي//www.roozna.com
------------

------------
يکشنبه 26 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 504]