محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1842466649
بررسی یکی از مشکلات شعر امروز
واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: دوشنبه ۲ فروردین ۱۳۹۵ - ۰۱:۱۲
دوم فروردین‌ماه «روز جهانی شعر» است. در ایران برخی معتقدند معنا در شعر افول کرده و این موضوع را یکی از مشکلات شعر امروز می‌دانند. خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) برای بررسی وضعیت مفهوم در شعر امروز و اهمیت وجود آن در شعر با فعالان این حوزه گفت‌وگو کرده است. این گزارش حاصل دیدگا‌ه‌های مفتون امینی، محمدعلی بهمنی، مسعود احمدی، رضا چایچی، فیض شریفی، غزل تاجبخش، محمود معتقدی، نرگس برهمند، فرزانه قوامی و حسین شکربیگی است. برخی دگرگونیِ پرداختن به معنا را نوعی افول می‌دانند که به شعر فارسی ضرر می‌رساند و بعضا این شعرها را مستهجن می‌خوانند. از دیگر سو برخی معتقدند این تغییرها نوعی گذار است که نهایتا به تحول و رسیدن به سبک جدیدی می‌انجامد و گروه دیگر نیز این دگرگونی را راهی برای درخشش و انتخاب شخصی شاعر می‌دانند. شعر کلاسیک ایران مفهوم‌گرا بود، اما در حال حاضر برخی تنها به ظاهر آن توجه می‌کنند. برخی می‌گویند در غیاب کتاب خوب، این‌گونه شعرها محل بروز و ظهور پیدا کرده‌اند و این در نهایت به ضرر شعر خواهد بود. مسعود احمدی حافظ را نمونه شاعر خوب فارسی‌زبان می‌داند و می‌گوید: هنرمند اصیل مانند حافظ است که در تمامی تذکره‌های ما درباره او گفته‌اند به همه علوم عقلی و نقلی زمان خود اشراف کامل داشت. گذشته از این، او از عواطف انسانی، احساسات بسیار غنی، جسارت و سخاوت بی‌اندازه‌ای برخوردار بود که در کم‌تر هنرمندی دیده شده است. این خصوصیات اخلاقی به مدد توانایی‌های فنی کم‌نظیر و احاطه بر زبان مادری شعرهای آن‌چنانی را پدید آورده است. فیض شریفی با بیان این‌که از میان شاعران امروز کسی حافظ نمی‌شود اظهار می‌کند: نمی‌شود آینده را پیش‌بینی کرد. به بعد از حافظ که نگاه کنیم در دوره بازگشت با برهوت روبه‌رو هستیم. همه به سمت سبک خراسانی و عراقی ارتجاع ادبی دارند. نیما با بوطیقایش شعر خودش را از عالم انتزاعی و عالم واقع آورد. نیما سبک سمبولیکی را آورد که با فضای رئال خیلی فاصله ندارد و مانند سمبولیسم اروپایی نیست. غزل تاجبخش می‌گوید: همزمان با رواج وسایل ارتباط جمعی، فرهنگ بیگانه بدون در نظر گرفتن فرهنگ ایرانی اشاعه یافته است. این اشعارِ تقلیدی، اصالت ادبیات فارسی را ندارند. اشعاری از این دست «مستهجن» به حساب می‌آیند و به هیچ وجه با ادبیات ما جور نیستند. مسعود احمدی با بیان نمونه‌ای در این‌باره بیان می‌کند: هرزه‌نویسی از دیرباز در ادبیات و شعر بوده است، نمونه بارز آثار هرزه‌نگاری را در آثار سوزنی سمرقندی شاعر قرن چهارم و بعضی از شعرهای ایرج میرزا می‌توان دید. بنابراین زشت‌نگاری نشانه پیشرو بودن و داشتن سبک تازه نیست. محمدعلی بهمنی اظهار می‌کند: شاعر می‌تواند واژه‌های شعرش را خودش انتخاب کرده و ترکیب‌سازی کند، تا معنا را از این طریق برساند. همین عبارت‌سازی‌ها باعث درخشش غزل بعد از نیما شده است. من معتقدم که امروزه افولی در شعر صورت نگرفته است؛ در واقع این کار رسیدن به چیز جدیدی در شعر است. بر اساس این گفته‌ها، برخی تغییرات را نوجویی می‌دانند و برخی مبتذل‌گویی. حسین شکربیگی این شعرها را مبتذل می‌خواند و بیان می‌کند: شاعران به اصلاح نوگرا کلمات پورنو را به عنوان اروتیسم وارد زبان می‌کنند و سعی دارند این‌طور نشان دهند که تابوشکنی می‌کنند و آوانگارد هستند، اما چون این شعرها از مفهوم تهی هستند می‌توانیم لفظ «مبتذل» را درباره این افراد به کار ببریم. محمود معتقدی نیز می‌گوید: پدیده شعر در سه سال اخیر اوج و فرود فراوان داشته و در آن نحله‌های زیادی ظهور کرده است. تا حد زیادی نوآوری طبیعی است و باید در جوانان اتفاق بیفتد. اما باید در نظر داشت که ما در کشورمان سد سکندری به نام «شعر کلاسیک» داریم، که بیش از هزار سال پیشینه دارد. در این فضا این‌جور معناستیزی‌ها دلچسب نیست. غزل تاجبخش با بیان این‌که راه شعرهای به اصلاح نوگرا رو به بی‌راهه است بیان می‌کند: نیاز نیست سبک و کلمات مورد استفاده از ادبیات پیشین انتخاب شود، اما استفاده از سبک و کلمات جدید اگر با ادب ایرانی جور باشد، قابل قبول است. شاملو، فروغ و نیما هم نوجویی می‌کردند، اما ادبیات را به بی‌راهه نکشاندند. برخی از کسانی که این پدیده را منفی تلقی می‌کنند به دنبال راه حلی برای آن هستند. نرگس برهمند اظهار می‌کند: باید برای این موضوع میزگرد تشکیل شود تا به نتیجه برسد. مهم‌ترین کار بررسی چرایی به وجود آمدن این پدیده است اما باید آسیب‌شناسی شود که چرا این نوع شعر به وجود آمده است. این‌گونه شعر مخاطب دارد. ما باید دنبال این باشیم که چرا این شعرها در جامعه ما مخاطب دارند و نیاز جامعه به این‌گونه شعرها چیست و در چه فرآیندی به وجود آمده‌اند؟ فیض شریفی نیز می‌گوید: شاعران باید در زمینه‌ای که حرکت می‌کنند خودشان را ارتقا بدهند. باید شکسپیر، نرودا و... بخوانند؛ اما نمی‌خوانند و متأسفانه در چرخه باطل افتاده‌اند. در چنین وضعی کار ما تأثیرگذار نیست. باید این شاعران را بپذیریم و حمایت‌شان کنیم تا بشود کلام‌شان را ارتقا داد. در چنین وضعی باید منتقدان به میدان بیایند و کاری انجام دهند. البته به زاویه دیگری هم در این موضوع اشاره می‌شود. برهمند بیان می‌کند: گاهی همین شعرها مفاهیم اجتماعی و ... را بررسی می‌کنند که در سبک‌های معمول نمی‌گنجد. البته خود این شعرها هم دسته‌بندی دارند. برخی از شاعران این زبان را انتخاب می‌کنند تا یک درد اجتماعی، انسانی و بشری را انعکاس دهند. فرزانه قوامی نیز می‌گوید: پیچیدگی همیشه به مذاق مخاطب خوش نمی‌آید. شعرهایی از شاعران گذشته که نیاز به دانش بیشتر در حوزه‌های زبان عربی و نجوم و موسیقی داشت، مهجور مانده است. فضای مجازی بر تغییرات مفهومی در شعر تاثیر گذاشته است. نرگس برهمند در این‌باره می‌گوید: جامعه مجازی این‌گونه شعرها را گسترش داده است و این شعرها در یک ساعت در جامعه مجازی گسترش پیدا می‌کند. شاعری که واقعا شعر خوب می‌نویسد و مفهوم برایش ارزشمند تلقی می‌شود، با این سرعت شعر خود را منتشر نمی‌کند و مخاطب خاص خودش را دارد. همچنین حسین شکربیگی بیان می‌کند: فضای شبکه‌های اجتماعی مجازی باعث اُفت شعر است. هر کسی چند جمله را پشت هم ردیف می‌کند و خودش را شاعر می‌داند. البته به نظر من این به نوعی مرحله گذر است؛ نوشته‌هایی که در شبکه‌های مجازی به اشتراک گذاشته می‌شوند، از لحاظ ظاهری و مفهومی چیزی برای عرضه ندارند، زیرا شاعر مطالعه کافی ندارد. رضا چایچی با بیان این‌که افول مفهوم در شعر عمومیت ندارد می‌گوید: دسته‌ای از شاعران که مناسب است عنوان شعر بی‌مفهوم را به شعر آن‌ها بدهیم، استثنا هستند و سرودن شعر بی‌مفهوم عمومیت ندارد. اما فرق شعر پست‌مدرن و بی‌مفهومی در چیست؟ چایچی در این‌باره اظهار می‌کند: شاعران پست‌مدرن بر این عقیده‌اند که نمی‌خواهند شعرشان مفهومی را منتقل کند بلکه درصدد شکستن قوانین و ایجاد فرم‌های تازه هستند. از شعرهای برجسته نه تنها یک مفهوم بلکه مفاهیم متعدد استنباط می‌شود و هر خواننده به فراخور دانش و سطح فکری و فرهنگی خود مفاهیمی برداشت می‌کند. محمود معتقدی نیز بیان می‌کند: برای شعر باید قاعده‌مندی در نظر گرفت که هم فرم و هم معنا داشته باشد. فرم همیشه جلوتر است؛ زیرا زیباشناسی در فرم به اثر هنری قوام می‌بخشد. جوانان پایه‌ای برای این کار ندارند و گمان می‌کنند با یک تکه نوشته نثرگونه می‌توانند بیان «ما فی الضمیر» کنند؛ در حالی که برای شعر سرودن ساختمندی نیاز است. اما محمدعلی بهمنی معتقد است: عبارت «پسامدرن‌ها بیشتر به فرم می‌پردازند» تصور غلطی است که بسیار رایج شده است. تغییری در فرم اتفاق بیفتد خود به خود معنای پنهانی هم آشکار می‌شود. این به این معنا نیست که به مفهوم لطمه بزند. حتی اگر در شعر برخی از شاعران بیشتر به فرم پرداخته شود، باز به طور قطع معنایی را می‌سازد. معنا امری جدا از فرم است و با چینش کلمات ناهماهنگ هم می‌شود به معنایی رسید. به هیچ وجه نمی‌شود معنا را از شعر و کلام حذف کرد. باید به این امر توجه کرد که در هر فرمی معنا آفریده می‌شود. مفتون امینی نیز می‌گوید: بازی با کلمات بیشتر شامل شعرهای پست‌مدرن می‌شود. هرچند بعضی شاعران پست‌مدرن هم در شعرهایشان مفاهیم مهم و قابل تاملی را منتقل می‌کنند. البته من به شعر پست‌مدرن قائل نیستم. پست‌مدرنیسم در ایران و در برخی از مناطق جهان به درستی تعریف نشده است و من تنها در معماری، پست‌مدرن را قبول دارم. ما پیش از غرب بسیاری از سبک‌های امروزی را داشته‌ایم، در شعر همیشه ساختارشکنی وجود داشته است و امروزه تنها نام آن را تغییر داده‌اند. به عنوان مثال رئالیسم جادویی در گذشته ایران وجود داشت و قصه «امیرارسلان» در این ژانر نگاشته شده است. آیا شعرهایی با مفهوم نازل می‌مانند؟ رضا چایچی اظهار می‌کند: بعید است این‌گونه اشعار ماندگار شوند، زیرا فرهنگ شعر قرن‌ها پیشینه و ریشه دارد. نه تنها در ایران بلکه در شعر غرب و شرق دور هم شاعران نوپرداز که سبک جدیدی به‌وجود آوردند این عناصر را از آثار خود حذف نکردند. هر چند شاعر مختار است در سرودن شعر بدعت بگذارد و در عرصه زبان نوآوری کند. اگر قرار باشد هنری به این والایی که بسیاری از بزرگان و فلاسفه و اندیشمندان جهان آن را ستوده‌اند فاقد مفهوم شود، دیگر چیزی از آن نمی‌ماند که قابل ستایش باشد. حسین شکربیگی نیز می‌گوید: بهتر است به جای «شعر» به این آثار «نوشته» بگوییم، چند سال پیش در نمایشگاه کتاب عنوان شد که پنج‌هزار عنوان کتاب جدید منتشر شده است، حتی یکی از این کتاب‌ها نتوانسته جریان جدیدی به جامعه عرضه کند. این اشعار به خودی خود محکوم به شکست هستند، چون عمیق نیستند و پشتوانه محکمی ندارند. مثل شعرهای سانتی‌مانتال و سطحی هستند که خیلی زود به حاشیه می‌روند. باید زمان بگذرد اما می‌توان مطمئن بود که این شعرها ماندگار نمی‌شوند. اگر تاریخ شعر را رصد کنیم، از این‌گونه شاعران در ادبیات فارسی آمده‌اند، اما ماندگار نشده‌اند و اکنون شعر اصیل مانده است. شعرهای احساسی و سطحی مورد قبول مخاطب عام است، اما چیزی که می‌ماند جریان‌های اصیل شعر است. خواسته مخاطب نیز بر گزینش معنا موثر است. فرزانه قوامی در این‌باره اظهار می‌کند: شاید تعبیر افول مفهوم کمی اغراق‌شده باشد. در شعر امروز مفاهیم بیشتر دستخوش تغییر و تحول شده‌اند. نمی‌شود شعری را بی‌مفهوم قلمداد کرد و ممکن است مفهوم منعکس‌شده متعالی نباشد. در آن دوره مخاطب از شعر انتظاراتی داشته، امروزه نیز برخی مخاطبان مفاهیم ساده و آسان‌فهم‌تر را به دلیل برقراری ارتباط سریعتر با شعر بیشتر می‌پسندند. به هر حال مفهوم چیزی نیست که بتوان آن را از شعر حذف کرد. مفتون امینی نیز بیان می‌کند: مردم هم از شعر امروز انتظار مفهوم والا ندارند اما از نکته‌های فلسفی خوششان می‌آید. به عنوان مثال شمس لنگرودی می‌گوید: «از من تنها تو مانده‌ای» البته این عبارت مفهوم فلسفی ندارد اما خیال‌انگیز است. انتهای پیام
کد خبرنگار:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[مشاهده در: www.isna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 65]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها