واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: چهارشنبه ۷ بهمن ۱۳۹۴ - ۱۶:۳۵
"ریچارد شکنر" در حالی به صورت اینترنتی درباره تئاتر ایران و تجربههای خود در "تئاترشهر" سخن گفت که بسیاری از اهالی تئاتر در این نشست غایب بودند. به گزارش خبرنگار تئاتر ایسنا،"شکنر" به عنوان یکی از نظریهپردازان و کارگردانان مطرح آمریکا، قرار بود به عنوان داور در سیوچهارمین جشنواره بینالمللی تئاترفجر حضور داشته باشد اما به دلایلی نتوانست در این بازه زمانی به ایران بیاید به همین دلیل شرایطی فراهم شد تا 7 بهمن ماه از طریق ویدیو کنفرانس در نشستی با اهالی رسانه و تئاتر گفتوگو کند. این هنرمند در مقدمهای از صحبتهای خود درباره تأثیر "تئاتر شرق بر غرب" سخن گفت و آنتوان آرتو، برشت و پیتر بروک را از جمله هنرمندانی دانست که به شدت تحت تأثیر نمایشهای شرقی قرار دارند. وی همچنین درباره نظریههایی که آنتوان آرتو در باب خشونت ارائه کرده و نیز گسترش این نظریه توسط "پیتر بروک" تحت عنوان «فصل تئاتر خشونت» و نظریه «بیگانهسازی» برشت مطالبی را بیان کرد. او درباره بیگانهسازی برشت توضیح داد: این مسئله به این شکل است که بازیگر و نقش آن به صورت موازی کنار هم میایستند و بازیگر به جای گذاشتن خودش در کنار کاراکتر، تلاش میکند تصویرسازیای را که از کاراکتر در ذهن دارد، اجرا کند. این یک نوع متفاوت از بازیگری رئال است که پیشتر توسط استانیسلاوسکی ارائه شده بود. شکنر خطاب به اندک حاضران سالن کنفرانس تئاترشهر که برخی از آنها را دستاندرکاران جشنواره تئاتر فجر از جمله دبیر و مدیر روابط عمومی جشنواره و نیز مدیر تئاترشهر تشکیل میدادند، با بیان اینکه ، «مطمئنم بسیاری از نمایشهایی که دیدهاید یا در جشنواره میبینید از برشت تأثیر گرفتهاند»، درباره تئاتر ایران گفت: من تا به حال به ایران نیامدهام، اما مشتاقم که سفری به این کشور داشته باشم و دوست دارم این سوال را بپرسم که آیا نمایشهای غربی در تئاتر ایران تأثیر داشته است؟ این سوال با تأیید حاضران همراه بود. شکنر بیان کرد: پیش از انقلاب ایران فستیوالی با نام جشن هنر در شیراز برگزار میشد که من به دلیل آنکه با رژیم شاه مخالف بودم از حضور در آن خودداری کردم اما شخصیتهای معروف و پیشرو تئاتر اروپا و آمریکای شمالی مانند بروک در آن شرکت کردند. وی افزود: یکی از مسائل مهم و جذاب درباره تئاتر ایران آیینهای نمایشی است و یکی از آیینهایی که مرا بسیار تحت تأثیر قرار میدهد و به آن علاقه دارم، تعزیه است. البته احتیاجی نیست من درباره تعزیه به شما چیزی بگویم چون شما از فرهنگ تعزیه آمدهاید، اما مایلم اگر توضیحی دادم و جایی از آن اشتباه بود آن را تصحیح کنید. این کارگردان تئاتر گفت: آیین تعزیه را میتوان به دو قسمت تقسیم کرد؛ نخست گردهمایی مردم در خیابان و عزاداری برای شهادت امام حسین (ع) و خانوادهاش است آن هم به دلیل مسائل و مشکلاتی که در کربلا کشیدند و البته این ماجرا ریشه در اختلافات شیعه و سنی دارد. او ادامه داد: بخش دوم تعزیه مربوط به گردهمایی هنرمندان حرفهای است که این آیین را به مدت 8 تا 10 روز اجرا میکنند. وی اظهار کرد: شاید این سوال پیش آید که من به عنوان یک نظریهپرداز غربی چطور به این آداب شرقی علاقهمندم، در حالی که خودم در تئاتر مدرن فعال هستم؟! دلیل علاقه من به تعزیه به خاطر تعهد و باوری است که مردم و تماشاگران به نمایشی که میبینند بروز میدهند و در واقع در برگزاری آیین مشارکت دارند، من تلاش میکنم در اجراهای خودم یک نقطه مشترک برای تعامل با تماشاگر پیدا کنم. او با اشاره به اینکه در اجرای آثار نمایشی یک مثلث میتوان قائل شد، گفت: یکی از اضلاع این مثلث زیباییشناسی، دیگری مذهب و آخری سیاست است که همه بر یکدیگر تأثیرگذار هستند. ما به عنوان مردم عادی و نیز هنرمندان تئاتری در شرایط پرتنشی زندگی میکنیم که به شدت تحت تأثیر عوامل مذهبی و سیاسی است، در حالی که هنرمند میخواهد آزاد باشد و بیان هنری خود را آزادانه منتقل کند. شکنر افزود: این در حالی است که یک رهبر مذهبی ممکن است اجرای برخی آیینها را آسیبزا و مخالف با اعتقادات مذهبی بداند و یا یک سیاستمدار نتواند این شرایط را براساس ساختارهای سیاسی تاب بیاورد. این هنرمند تأکید کرد: به نظرم میتواند جذابتر این باشد که هنرمندان، رهبران مذهبی و سیاسی با هم به یک تعامل برسند اما این امکانپذیر نیست چون همیشه میان رهبران مذهبی و هنرمندان چالش و کشمکش وجود داشته است. وی گفت: من در مورد کشور شما نمیدانم اما در مورد آمریکا میدانم که رهبران مذهبی زیادی هستند که ترجیح میدهند من هیچ اجرایی نداشته باشم. البته طبق قانون آمریکا آنها هیچ حقی ندارند که هنر مرا نفی یا متوقف کنند ولی اگر قدرتی داشتند حتما این کار را انجام میدادند. این کشمکشی است که از هزاران سال قبل بین هنر، مذهب و سیاست وجود داشته است. ریچارد شکنر پس از پایان صحبتهای مقدماتی خود آماده شنیدن سوالات و نظرات حاضران در سالن بود که یکی از افراد شرکتکننده در نشست تأکید کرد: تعزیه به خاطر اختلافات میان سنی و شیعه بوجود نیامده است بلکه در آن بحث ظالم، مظلوم، عدالت و بیعدالتی است. در این باره شکنر هم پاسخ داد: از مجادله بین یزید و امام حسین (ع) آگاهم اما درباره تعزیه بیشتر خواستم بگویم که تحت تأثیر تعهد و شرکت جستن عمیق تماشاگران با این آیین هستم و خودم هم به دنبال این هستم تا این تعهد را در کارهایم بازنمایی کنم. وی همچنین در بخشی از صحبتهای خود تأکید کرد که هنرمندان جوان تئاتر ایران باید برای توسعه دیدگاههای نمایشی خود به راهحلی برسند که یک مدل ایرانی باشد نه یک مدل آمریکایی یا تحت تأثیر مدلی که خود او ارائه میدهد. ریچارد شکنر در ادامه درباره شروع کار خود و مواجههای که با سانسور داشته است، اظهار کرد: در این باره شرایط در آمریکا با سراسر جهان متفاوت است، چون در قانون اساسی آمریکا قانونی به نام آزادی بیان وجود دارد به طوری که ممکن است، ما هنرمندان دچار خودسانسوری شویم اما دولت به لحاظ قانونی حق سانسور ندارد. او گفت: من تا به حال کارهای خود را به هیچ سازمانی برای تصحیح ارائه نکردم هر چند مشکل اصلی در برخی کارهایم سیاسی بوده است. وی به نژادپرستی به عنوان مسئلهای دردآور و جدی در ایالات متحده اشاره کرد و افزود: اتفاقات ناگواری در این باره در آمریکا را شاهد بودیم که حتی منجر به شلیک پلیس به یک سیاهپوست شد که از نظر من یک کار غیرقانونی است که باعث ناراحتی و اعتراضاتی میان مردم و هنرمندان شد. اما اینکه بازخوردی از این نوع رفتارها در تئاتر آمریکا بروز کرده باشد را اطلاعی ندارم و موردی به ذهنم نمیرسد. او تأکید کرد: همیشه برای کاری که انجام میدهید فشارهایی جهت سانسور وجود دارد اما در آمریکا طبق قانون این فشار اجباری نیست، هر چند من گاهی خودسانسوری میکنم و اگر بخواهم مثلا در کشوری مثل ایران کاری اجرا کنم یا در آنجا حضور داشته باشم خود را موظف به رعایت اخلاقیات آن کشور میکنم، یعنی قطعا کاری که در نیویورک انجام میدهم را در تهران انجام نخواهم داد، با این حال سعی میکنم روی لبه تیغ حرکت کنم. این کارگردان تئاتر در پایان به جوانان تئاتری در ایران پیشنهاد کرد تا جایی که میتوانید برای انجام کارخود پیش بروید اما نمیخواهم این را بگویم که زندگی خود را به خاطر تئاتر به خطر بیاندازید. شما جوانان آینده تئاتر ایران هستید و میتوانید افق چیزی را که میخواهید گسترش دهید. انتهای پیام
کد خبرنگار:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 109]