واضح آرشیو وب فارسی:فارس: گزارش فارس از میزگرد «جایگاه فرهنگ در توسعه»:
دولتها از میراث فرهنگی مردم استفاده نمیکنند/ فرهنگ را به امور فرهنگی تقلیل دادهایم
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: متأسفانه امروز فرهنگ را به امور فرهنگی، تبلیغات، اوقات فراغت و ... تقلیل دادهایم، در حالی که فرهنگ تمام ظرفیتهای مادی و غیرمادی یک ملت است و دولتها نباید آن را گزینش کنند!
به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، میزگرد «جایگاه فرهنگ در توسعه» از سری برنامههای زاویه (شبکه چهارم سیما) با حضور نعمتالله فاضلی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و علیرضا شجاعی زند استاد دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
در ابتدای این نشست، شجاعی زند درباره جایگاه فرهنگ در توسعه گفت: بنده به چهار سطح از مناسبات بین توسعه و فرهنگ قائل هستم؛ نخست طرح شاخصهای فرهنگی در الگوهای توسعه یا همان توسعه انسانی، دوم رعایت کردن ملاحظات فرهنگی هر جامعه در الگوی توسعه، سوم برجستهسازی توسعه فرهنگی در برابر توسعه در شاخههای دیگر و چهارم که عمیقتر از همه سطوح است، ملاحظه فرهنگ به مثابه زیربنای توسعه است. وی با اشاره به اینکه در نسبت فرهنگ و توسعه به سطح چهارم اعتقاد دارد، افزود: تا سطوح سوم، فرهنگ هنوز جایگاه مناسب خود را پیدا نکرده است و این اتفاق در سطح چهارم میافتد. پس از آن، نعمتالله فاضلی طی سخنانی درباره ابعاد مسألهمند فرهنگ و توسعه عنوان کرد: از مشروطه به بعد بسیار تلاش شد بحث فرهنگ نقطه کانونی قرار بگیرد اما هیچ یک از دولتها آن طور که باید فرهنگ را در عمل مبنای برنامهریزی خود قرار ندادند و مشکلات زیادی هم ایجاد شده است. وی همچنین اظهار داشت: توسعهای که امروز در ایران اتفاق افتاده به طور مثال توسعه شهرنشینی دارای پیشرفت بوده اما سرمایههای مختلف انسانی و فرهنگی ما به هیچ عنوان پیشرفت نکرده است، بحران ما اینجا اتفاق افتاده که پس از دوره پهلوی دولتها از مردم خود را مستغنی و بینیاز دانستند و از سرمایههای قومی و میراث فرهنگی مردم استفاده نکردند. فاضلی با تأکید بر اینکه ما هنوز نتوانستیم شاخص عدالت را بهبود ببخشیم و مشارکت فعال مردم را در همه عرصهها توسعه دهیم، یادآور شد: فرهنگ برای همه دولتهای ما بیشتر لفاظیهای ایدئولوژیک بوده است چرا که دولتها برای اینکه بتوانند به نوعی نشان دهند با مردم همراه هستند از تاریخ و فرهنگ و اعتقادات و ... صحبت کردند اما جایی که کار به اجرای برنامه رسیده در همه حوزهها رسیده است، ما لنگ زدهایم. بنابراین ما از آموزش، مدرسه و دانشگاه ساختیم در حالی که آموزش مساوی با مدرسهسازی نیست! وی در ادامه یادآور شد: یکی دیگر از نقاط چالش برانگیز در این حوزه این است که ما فرهنگ را به امور فرهنگی، تبلیغات، اوقات فراغت و... تقلیل دادیم درحالیکه فرهنگ به یک معنا عبارت است از تمام ظرفیتهای مادی و غیر مادی که یک ملت در تجربه تاریخی و حافظه و دانشهای خود تولید کرده است اعم از اینکه برای گذشته تاریخی بوده یا زمان حال را در بر بگیرد. پس فرهنگ امر گزینشی نیست که دولتها آن را گزینش کنند بلکه مجموعه وسیعی از همه توانمندیهای مختلف است. در ادامه، شجاعیزند با اشاره به اینکه قائل به تفکیک در نسبت فرهنگ و امور فرهنگی است، اظهار داشت: مشابهتی که آقای دکتر بین رژیم گذشته و جمهوری اسلامی قائل شدند که هر دو به یک میزان به مسئله فرهنگ قائل بودند، بنده به این شکل قائل نیستم چرا که شواهد بیرونی و شاخصهای عدیده این مشابهت را نقض و هم یک سری مسائل بنیادیتر! رژیم گذشته حتی اگر در برنامه داشت که به امر توسعه بپردازد، قابلیتهای آن را نداشت. وی در ادامه یادآور شد: جمهوری اسلامی این بضاعت و توانایی را دارد که به امر توسعه فرهنگی بپردازد منتها دو مشکل اساسی بوده که باعث شده ما درست این مسیر را نپیماییم؛ نخست پی بردن به اهمیت توسعه فرهنگی است که البته ارتباطی به ما هم ندارد و کشورهای مختلفی در جهان در این مسیر هستند، نکته دوم داشتن قابلیت است که ما انشاءالله این ظرفیت و بضاعت را داریم. به گفته شجاعی زند، ما در عرصه هنر و سینما شرایط جمهوری اسلامی را با بسیاری کشورها مقایسه کنیم، این بضاعت را میبینیم منتها مانع همین عملیاتی نکردن آن است. پس گام سوم برداشته نشده است زمانی که بخواهیم این بضاعتها را عملیاتی کنیم و در عرصههای مختلف مسیر تحقق آن را باز کنیم و در نهایت در مسیر پیشرفت قرار بگیریم. وی با ارائه تعریفی موجز از فرهنگ گفت: فرهنگ به معنای مداخله در طبیعت است. انسان با هر گامی که مداخلهای در طبیعت کرده قدری از وضعیت طبیعی خود بیرون آمده است، فرا رفتن انسان از وضعیت نازل وجودی و رفتن به سمت تحقق وجودی انسان نوعی تعریف فرهنگ است. این حرکت اگر به سمت کمال و شدن باشد، چنین اتفاقی میافتد. شجاعی زند همچنین یادآور شد: فرهنگ آمده است که زندگی انسان را دگرگون کند و توسعه تمهید شرایط برای تحقق وجودی انسان است. در ادامه فاضلی با نقدی بر تعریف شجاعی زند از فرهنگ گفت: تعریفی که استاد فاضلمان از فرهنگ کردند، ساختگرایانه و مناقشه برانگیز است و اساساً نظریههای ساختگرایی در دوره پساساختگرا، قابل مناقشه هستند.
94/10/11 - 11:59
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]