بي‌مهري دامنه‌دار به گفتمان‌سازي رهبري!

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: بي‌مهري دامنه‌دار به گفتمان‌سازي رهبري!
امير دبيري مهر
آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر انقلاب در پيامي به مجلس هشتم، گفتمان اصلي انقلاب در دهه چهارم انقلاب را پيشرفت و عدالت ناميده و در توضيح آن بيان فرمودند:

«در اين دهه،‌ گفتمان اصليِ انقلاب، پيشرفت و عدالت است؛ پيشرفت در همه ابعاد علمي و اقتصادي و اخلاقي و فرهنگي و عدالت همه‌جانبه در توزيع فرصت‌ها و امكانات مادي و معنوي. عنصر پيشرفت، بايد نگاه ما را به استعدادهاي بي‌شمار پراكنده در ميان ملت، معطوف سازد و ظرفيت‌هاي توليد و خلاقيت و درخشش توانايي‌هاي گوناگون در همه زمينه‌ها را در نگاه ما برجسته كند و عنصر عدالت، بايد نابرخورداران از فرصت‌ها و توانايي‌هاي كشور را از اين مواهب الهي و عمومي برخوردار سازد».

درباره اين رويكرد رهبر جمهوري اسلامي ايران، نكات زير قابل تأمل است:
1ـ آيت‌الله خامنه‌اي به سبب تجربه سي‌ ساله مديريت نظام در بالاترين سطوح، همواره در موضع تدوين و تبيين چشم‌انداز‌هاي راهگشا در كشور هستند و مي‌توان گفت، ايشان در مديريت نظام صاحب دكترين (ره‌نامه)‌هاي مبتني بر اقتضائات ملي و ديني هستند؛ براي نمونه، مي‌توان به نظريه پنج مرحله‌اي انقلاب اسلامي، ايده مردم سالاري ديني، نظريه بيداري اسلامي، نظريه تهاجم فرهنگي و جنگ رسانه‌اي و ناتوي فرهنگي، سياست خارجي رو به شرق، نظريه وحدت اسلامي مطروحه در اجلاس سران اسلامي در تهران و... اشاره كرد، ولي متأسفانه، اين ره‌نامه‌ها معمولا در آغاز طرح از سوي ايشان، بر پايه يك روال اداري و تبليغاتي مرسوم در رسانه‌ها، به ويژه رسانه ملي مطرح و پس از مدتي به فراموشي سپرده مي‌شود.

همين سرنوشت نوعا در نامگذاري سال‌هاي خورشيدي نيز تكرار مي‌شود و تنها برخي از نخبگان و صاحب نظران كه از غناي تئوريك و تعلقات ولايي برخوردارند، به تناسب، اين ايده‌ها را طرح و بازتعريف مي‌كنند. به نظر مي‌رسد ضروري است در نظام تصميم‌سازي و نه تصميم‌گيري، در اين باره نهادي فكري و مطالعاتي متولي شده و ضمن تبيين نظريه‌هاي رهبر انقلاب از دو نگاه زير، زمينه‌هاي تحقق يافتن آنها را در نظام تصميم‌گيري و برنامه‌ريزي كشور فراهم سازد:

الف) مجموعه ديدگاه‌هاي رهبري انقلاب، نظام منسجمي در حوزه مفاهيم و ايده‌ها و نظريات سياسي و فرهنگي و اجتماعي و ديني است و اين نظرات با استناد به خودش قابل تفسير و تبيين است. به عبارت ديگر، نمي‌توان نظر رهبري را درباره مسأله‌اي همچون پيشرفت در يك جمله و در يك سخنراني خلاصه و دريافت كرد و اصطلاحا گرته‌برداري نمود، بلكه بايد سير ديدگاه‌هاي ايشان درباره اين مفهوم را مد نظر قرار داد و به آن استناد كرد.

ب) بسياري از مطالب و ايده‌هاي مطروحه از سوي ايشان، نه صرفا نظر و ايده فقيهي عالم و سياست مدار و مدير و مدبر است، بلكه از مباني و عقبه كارشناسي و آكادميك برخوردار است كه در مديريت كشور راهگشاست. از اين روي، نگرش تطبيقي آنها با نظريه‌هاي جهاني در اين بخش ضروري است. به ديگر سخن، گفتمان ايشان محدود نيست و مي‌تواند بسياري از گفتمان مورد نياز كشور را پوشش تئوريك دهد.

2ـ تجربه ترقي كشورهاي جهان به ويِژه در‌دويست سال اخير، حاكي است كه رهبران بزرگ، فهيم و زمان شناس و ميهن دوست و با ايمان، روند توسعه كشورها را شتابي دوچندان مي‌بخشند و جلوي انحرافات تاريخي را با تصميم‌هاي بجا گرفته‌اند.

مطالعه تاريخ به ما نشان مي‌دهد يكي از راهكارهاي اين رهبران، ترسيم چشم اندازها بوده است. شناخت نيازهاي كشور و اولويت‌هاي مردم از يك سو و آگاهي از توانمندي‌ها و ضعف‌هاي مادي و معنوي از سوي ديگر، لازمه ترسيم اين چشم‌انداز است.

«چشم‌اندازسازي» موجب تجميع نيروها و توانايي‌ها و هم‌افزايي انديشه‌ها و هماهنگي تصميم‌ها در نظام شده و روند پيشرفت كشور را شتاب مي‌بخشد. از اين روي، در كشوري چون ايران كه از يك عقب ماندگي صد ساله رنج مي‌برد و به راه‌هاي ميان‌بر براي توسعه و پيشرفت نيازمند است، چنين چشم‌اندازهايي ضروري است.

3ـ امروزه اگر همه نيازهاي ايران را از درون نظريات علمي و غير علمي مطرح شده از مشروطه به اين سو استخراج كنيد، در قالب دو گفتمان قابل جمع‌بندي است؛ يكي گفتمان پيشرفت‌خواهي و ديگري گفتمان عدالت‌طلبي. گزينه نخست، محور مطالبات طبقات و اقشار جديد اجتماعي بوده و دومي، مطالبه ارزش‌مداران سنت محور. اين تمايز به معناي جدايي قطعي و كامل نيست، بلكه تأكيد‌ها را روشن مي‌سازد؛ يعني اين گونه نيست كه پيشرفت خواهان خواستار عدالت نبوده‌اند و يا عدالت‌جويان با پيشرفت سر سازگاري ندارند؛ حاشا وكلا.

نامگذاري گفتمان دهه چهارم انقلاب اسلامي به نام پيشرفت و عدالت، اقدامي تيزهوشانه و مدبرانه براي جمع كردن همه آرا و انديشه‌ها و سليقه‌هايي است كه خواستار سربلندي ايران اسلامي هستند، پيرامون يك گفتمان. براي همين، همه پيشرفت‌خواهان و همه عدالت‌طلبان به صحنه فكر و تلاش و فعاليت براي اعتلاي نام ايران اسلامي در صحنه جهاني با مدل جمهوري اسلامي دعوت شده‌اند و ميزان اجابت اين دعوت، ميزان الحراره غيرت ديني و ملي و ترقي و اعتلاطلبي دعوت شدگان است.
پنجشنبه 9 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 205]