واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: سكانسها و ديالوگهاي بهياد ماندني در فيلم محمد رسولالله(ص)
فيلم مجيدي فيلمي شاعرانه و در اوج نبوغ و روشنفكري و بازي با فرم، داراي رنگ و لعاب و تكنيك حرفهاي، دكوپاژ، استوري برد و حركات دوربين مؤثر و از بزرگترين و به ياد ماندنيترين پروژههاي سينمايي تاريخي - ديني ايران اسلامي با حضور عوامل داخلي و خارجي محسوب ميشود
نویسنده : اكرم ناظمي*
فيلم مجيدي فيلمي شاعرانه و در اوج نبوغ و روشنفكري و بازي با فرم، داراي رنگ و لعاب و تكنيك حرفهاي، دكوپاژ، استوري برد و حركات دوربين مؤثر و از بزرگترين و به ياد ماندنيترين پروژههاي سينمايي تاريخي - ديني ايران اسلامي با حضور عوامل داخلي و خارجي محسوب ميشود و نشان از اين است كه فيلم ايراني به گونهاي با فيلمهاي روز جهان مطابقت دارد و از رشد تكنيكي بالايي برخوردار گشته است و در نوع بينظير خود، آمنه و حضرت محمد(ص) همچون مريم و عيسي به همراه موسيقي عربي و غربي و نورپردازي و زواياي دوربين خاص، همه گونه مخاطب بينالمللي را جذب خود ميكند كه اين خود از زيركي و برنامهريزي كارگردان است. فيلم همچون تابلوهاي نقاشي با ساختار و كمپوزيسيون و تركيببندي خاص و رعايت عوامل بصري، به طرز زيبايي كنار هم چيده شده است. در كنار غار حرا، گياه قاصدك در فضا پراكنده ميشود و فرم زيبايي را توأم با حس شبيه در فيلم رنگ خدا ميآفريند. پلان حركت سيبها و بوييدن سيب توسط آمنه و صحنه گلابگيري و لحظه بيعت و قراردادن دستها بر ظرف آب و نماي تصوير ماه بر ظرف آب، همه بازي خلاقانه فرم و نمادسازي است. سكانس تولد حضرت محمد(ص) و تبركي كودك به حجرالاسود و زدن در خانه خدا و نان و خرما تعارف كردن به مردم و نامگذاري و اعلان نام توسط ابوطالب با موسيقي خاص، صحنهاي به ياد ماندني و فرميك و زيباييشناسانه است. صحنه كينه شتري، به خوبي و ماهرانه به تصوير كشيده شده بود و بهترين لحظه، همراه حظ و خوشايند، لحظهاي بود كه شتر خروشان، پشت در خانه آمنه، آنجايي كه حليمه و محمد(ص)، حضور داشتند، به آرامي و متواضعانه زانو زد. زاويه دوربين در سكانس آخر، نمايي پيشزمينه براي معرفي محمد(ص) است كه در بزرگسالي برگزيدهاي از سوي پروردگار عالميان است كه با وحي، قرآن بر قلب مباركش نازل ميگردد.
تحقيق و پژوهش و اقتباس قرآني خوبي در پيش توليد فيلم صورت گرفته است. سپاه ابرهه و پرندگان ابابيل، مقدمه خوبي است و مخاطب را در جا محكم مينشاند و به نوعي فيلم با نام و ياد خدا آغاز ميگردد. ابتدا و انتهاي فيلم به دوران محاصره مسلمانان در شعب ابيطالب برميگردد كه با فلاشبكي قصه پيامبر تا 12 سالگي، از زبان و زاويه ديد ابوطالب بيان ميشود و ماجراي تولد پيامبر و حسادت سبيبه، زن ابولهب و آمدن حليمه به عنوان دايه و شيرگرفتن پيامبر تنها از او، بزرگ شدن پيامبر و ديدار او با بحيرا، كاهن مسيحي و سفر پربركت او به يثرب و ماجراي ايمان آوردن ساموئل يهودي كه از ابتدا قصد كشتن حضرت محمد(ص) را داشت پايان ميپذيرد و از ابتداي فيلم ميتوان اختلاف يهوديان با مسلمانان را دريافت. ولي بهتر بود نماي بسته ابوطالب فقط به صحنه روي پله معطوف نميشد و هرازگاهي اين چهره تكرار ميشد تا روايت قصه از زاويه ديد ابوطالب در فيلم به فراموشي سپرده نشود و اينكه فيلمنامه داراي ساختار كلاسيك و داراي يك سير منسجم با يك داستان اصلي بود كه چند داستان فرعي را با خود به همراه داشت.
ديالوگ صحنه نامگذاري حضرت محمد(ص) و بازگوكردن نام توسط ابوطالب، خاص و به يادماندني است. ديالوگ بحيرا، كاهن مسيحي و پيامبر در حقيقت، گفتوگو بين اديان است، آنجايي كه كاهن ميپرسد:خدا را در كجا مييابي؟پيامبر ميگويد: در دلهاي شكسته، كه البته ميشد تصويريتر شود و مثلاً اشارهاي به تصوير مرگ عبدالله و به دنيا آمدن محمد و به آغوش گرفتن حضرت محمد(ص) در آغوش آمنه بينجامد يا ديالوگي از پيامبر كه ميگفت مردم سنگپرستي كردند و آن آب از جوشش ايستاد ميتوانست تصويريتر باشد و در فلاشبك، سنگپرستي و خشكسالي را بيشتر نشان دهد ولي صحبت كردن يهوديان به زبان عبري و با زيرنويس خوب درآمده بود.
ابتدا و انتهاي فيلم به شعب ابيطالب و محاصره اقتصادي مسلمانان معطوف ميشود و با فلاشبكي، قصه توسط ابوطالب عموي پيامبر بازگو ميشود. فيلم به نوعي با نام و ياد و حضور پروردگار متعال آغاز ميگردد، با شروع فوقالعاده حمله سپاه ابرهه به مكه و معجزه الهي و فرستادن پرندگان ابابيل و نابودي سپاه با موسيقي خاص و جلوههاي ويژه منحصر به فرد. بعد از آن سكانس زيباي تولد حضرت محمد(ص) را ميبينيم كه با مونتاژي موازي دخالت و دشمني يهوديان بر مسلمانان را از همان ابتداي تاريخ، نظارهگر هستيم. در نمايي در پي گشتن دايهاي براي شير دادن به حضرت، نماي كينه شتري، شترسعديه، به طرز ماهرانهاي تصوير ميشود. محمد(ص) تنها از حليمه شير ميگيرد و با وجود حضرت محمد(ص)، بركت به همه شهرها ميرسد. خشكساليها از بين ميرود و نعمت در يثرب زياد ميشود. محمد(ص) با بحيرا، كاهن مسيحي ديدار ميكند و او خدا را از محمد(ص) جويا ميشود. حليمه ميميرد و با مريضي، عبدالمطلب از ابوطالب ميخواهد از محمد(ص) مراقبت بيشتري بنمايد و محمد(ص) را به او ميسپارد. در سكانس پاياني تأثيرگذار فيلم كه مكان همان نماي ابتدايي و محاصره اقتصادي شعبابيطالب است با جلوه ويژهاي از صحنه دريا و ماهيها مواجه هستيم كه به ساموئل يهودي كه قصد كشتن محمد(ص) را داشت، آب داده ميشود و به نوعي با ديدن اين تصاوير سراسر نور و بركت از وجود محمد(ص)، ساموئل ايمان ميآورد.
اين فيلم از نظر فروش در صدر جدول بود و گيشه اصلي را علاوه بر مخاطب خاص آشنا به هنر سينما، مخاطب عاميانه كه قشر خاكستري و پرتعداد هستند را در بر ميگرفت كه اين هنر كارگردان در جذب مخاطب است به طوريكه خانوادههاي ايراني، به صورت دستهجمعي و خانوادگي براي ديدن فيلم ميرفتند و جالبتر اينكه فيلم مورد ستايش فيلمسازان مطرح داخلي و خارجي دنيا قرار گرفته است و طيف جماعت گستردهاي را به سوي سينما كشاند حتي جماعتي كه آشنايي زيادي با اسلام و تكنيكهاي خاص سينما ندارند و اين خود جادوي سينما و تصوير و موسيقي است كه با همه زبانها و لهجهها و اديان ارتباط برقرار ميكند و به نوعي با جهانيان صحبت ميكند.
نكته بسيار مهم اين فيلم آن است كه تعهَد و تخصَص كارگردان مؤلَف به صورت پنهان و زيرپوستي و ظريف انتقال مييابد. مگر تا به امروز چند فيلم راجع به حضرت محمد(ص) ساخته شده است؟ فقط و فقط دو تا؛يكي فيلم مصطفي عقاد كه بيشتر محوريت فيلم حمزه عموي پيامبر است كه همراه اوست و حتي صحنه هندجگرخوار آن فراموش نشدني است كه جگر حمزه عموي پيامبر را ميخورد و نماهاي پيامبر به صورت Pov و اولشولدر است در حالي كه در فيلم مجيدي محور اصلي خود حضرت محمد(ص) است. اين فيلم تصور بد جهانيان نسبت به اسلام را تغيير ميدهد و اسلام را پيامآور دوستي و مهرباني و نوعدوستي معرفي ميكند. البته اين فيلم قسمتي از زندگي محمد(ص) بود نه همه زندگي ايشان و به بعثت، نزول، معجزه، وحي قرآن و ازدواج حضرت محمد(ص) با خديجه و بزرگسالي ايشان را در بر نميگرفت. فيلم از پروژههاي بزرگ و تاريخي و حرفهاي به يادگار ماندني سينماي ايران محسوب ميشود و سطح آن از رنگ خدا و بچههاي آسمان بالاتر است و با رويكرد ويژه فيلم، مخاطب بينالمللي دارد. فيلم داراي حس همذات پنداري فوقالعاده است و بيننده را تحت تأثير قرار ميدهد. البته اميد است همه شهرهاي ايران به زودي صاحب سينما شوند تا بتوانند اين فيلم را بر پرده سينما و با امكانات صداي دالبي بينند و تصاوير و موسيقي و صداگذاري زيباي فيلم را هم درك كنند.
*كارشناسي كارگرداني سينما و كارشناسي ارشد پژوهش هنر
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۰ آبان ۱۳۹۴ - ۱۶:۲۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]