واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: شعرهاي امروز شبيه نثر روزنامهای شده است
تخلصش «معني» است و تاكنون حدود ۱۰ اثر منظوم و منثور از او منتشر شده است؛ بيشتر به عنوان شاعر مذهبي و آييني شناخته ميشود اما به طور جدي در حوزه شعر غيرآييني هم فعال است، هرچند تاكنون كمتر آثار غيرآيينياش را منتشر كرده است.
نویسنده : هادي عسگري
تخلصش «معني» است و تاكنون حدود ۱۰ اثر منظوم و منثور از او منتشر شده است؛ بيشتر به عنوان شاعر مذهبي و آييني شناخته ميشود اما به طور جدي در حوزه شعر غيرآييني هم فعال است، هرچند تاكنون كمتر آثار غيرآيينياش را منتشر كرده است. نخستين و تنها مجموعه غيرآييني او «نسخه نسيان» نام دارد كه حالا در آستانه چاپ دوم است. به اين بهانه گفتوگويي را با «محمد سهرابي» از معدود شاعران شعر سبك هندي در دوران معاصر انجام داديم. او ضمن بيان ويژگيهاي ابيات اين كتاب از اوضاع شعر امروز و همچنين وضعيت نشر كتاب سخن گفته است. اين شاعر با انتقاد از اوضاع كنوني شعر امروز بيشتر اشعاري كه امروز سروده ميشوند را به نثرهاي روزنامهاي موزون كه فاقد احساس و تكنيك شاعرانه است تشبيه كرد.
آقاي سهرابي! در مورد قالب و ويژگيهاي غزليات خود در مجموعه «نسخه نسيان» توضيح بفرماييد.
اين مجموعه شعر كه در سال ۹۱ براي اولين بار منتشر شد تا هفته آينده از سوي انتشارات آرام دل بار ديگر تجديد چاپ ميشود. «نسخه نسيان» شامل ۴۰ غزل است كه با موضوعات اجتماعي و پند و اندرز و عاشقانه سروده شدهاند.
شما بيشتر به عنوان يك شاعر آييني و مذهبي شناخته ميشويد. چه شد كه به سراغ موضوعات عاشقانه و اجتماعي رفتيد؟
درست است. اما من به تازگي به سراغ اين موضوعات نرفتهام؛ يعني همزمان با سرودن مدح و مرثيه اهلبيت عليهمالسلام اين شعرها هم توليد ميشد و ميشود، اما به دلايلي چاپ اين دست شعرها كمتر از اشعار مذهبيام بوده است. البته نيت من از چاپ اين اشعار اين نبوده است كه بخواهم به اين شعرها شهره شوم. چون در همين اشعار نيز نشانههايي از دين و آيين وجود دارد و من فضا و مضمون آنها را از شعرهاي مذهبيام منفك و جدا نميدانم. همانطور كه گفتم اين اشعار عموماً داراي مضامين حكمي و پند و اندرز و اخلاق و... است و از اين نظر من اينها را جداي از اشعار مذهبيام نميدانم.
شعرهاي اين كتاب در چه سبكي سروده شده است؟
اين غزلها در سبك هندي و سبكي كه با عنوان «طرز تازه» شناخته ميشود سروده شده است. منظور از «طرز تازه» اين است كه در اين سبك سخنهاي تازه گفته ميشود يعني شاعر عناصر پيراموني و فيزيكي خود را در شعر استخدام ميكند. در گذشته اين عناصر براي شاعر شمع و گل و پروانه بود اما امروز اين عناصر حتي ميتواند شامل «دستگاه خودپرداز» يا «برج ميلاد» يا هر واژه ديگري باشد.
در مرحله بعد شاعر با استفاده از اين عناصر به شعر خود رنگ و بوي حكمي و معرفتي ميدهد يعني شاعر از عناصر پيراموني و فيزيكي خود پند، اندرز و يك مضمون خوشتراش به مخاطب ارائه ميدهد تا مخاطب علاوه بر حظ بردن از شعر، ديد جديدي نسبت به زندگي پيدا كند.
بيشتر شاعران امروز يا در گذشته و امر تقليد ماندهاند يا اينكه زبانشان بيش از حد امروزي و تا حدي سخيف شده است. اينكه بشود شعري را با وجود داشتن مضامين امروزي با حكمت و معرفت همراه كرد كار مشكلي است. نظر شما درباره شعر شاعران امروز چيست؟
در شعر امروز متأسفانه شعرها تبديل به نثرهاي روزنامهاي موزون شده است؛ فاقد احساس و تكنيكهاي شاعرانه! اگر صد غزل از صد شاعر مختلف را كنار هم بگذاريم و نام شاعران را از كنار غزلها حذف كنيم نميتوانيم از روي زبان شعرها نام شاعر را تشخيص بدهيم، زيرا اثر شاعران منحصربهفرد نيست. به عبارتي امضاي شاعر زير شعرهايشان وجود ندارد. اينكه متأسفانه برخي از شاعران شعر برخي ديگر را به راحتي به نام خود ثبت ميكنند، به اين دليل است كه زبان همه شاعران به يكديگر شبيه شده و نميشود آنها را از يكديگر تفكيك كرد. امروز به جايي رسيديم كه مضمون، صنايع لفظي و معنوي از شعر كلاسيك گرفته شده است و از آن تنها يك وزن باقي مانده است.
يكي از مسائلي كه شعر امروز با آن مواجه شده است حضور شاعراني در فضاي مجازي است كه شعرشان كوچكترين رنگ و بويي از شاعرانگي ندارد. گسترش اين شاعران در فضاي مجازي را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
امروز ادوات و ابزار نشر خيلي آسان در دسترس عموم قرار گرفته است. يعني شعر، داستان و نثر را ولو اينكه زبان فاخري و شايستهاي هم نداشته باشد، خيلي آسان و با هزينه كم ميشود در دسترس عموم قرار داد. اين در دسترس بودن ابزار نشر باعث شده است كه شاعران به جسارت برسند كه اين امر نه تنها ممدوح نيست بلكه مذموم و حتي گستاخي است؛ از اين جهت كه هر كس كه احساس ميكند قريحهاي دارد خود را شاعر مينامد و به خود اجازه نشر نوشتههايش را ميدهد. در گذشته كاتباني میبودند كه با شنيدن صداي شخصي كه كتابي را ديكتهوار ميخوانده كتاب را استنساخ ميكردند، انتشار كتاب در آن دوران خيلي سخت بود و لذا شاعران بايد به دربار متصل میبودند تا بتوانند آثار خود را تبديل به كتاب كنند و شايد در طول يكسال تنها ۵۰ نسخه از يك كتاب منتشر ميشد.
اما امروز امكان انتشار ۲ هزار نسخه از يك كتاب به راحتي در طول يك هفته فراهم ميشود يا اينكه در فضاي مجازي در كمتر از يك ساعت، بارها و بارها دست به دست ميچرخد. اين سرعت در نشر شاعران را گول زده است و اين در حالي است كه نويسندگان براي نفوذ معنوي در دل خواننده، بايد صبر پيشه كنند و سالها مطالعه صورت گيرد و شعر گفته شود تا به پختگي برسند.
من اهميت فضاي مجازي و امكان ويژهاي را كه در اختيار شاعران و نويسندگان قرار داده، رد نميكنم، اما به نظر ميآيد آسيبي كه اين شبكهها به نشر شعر ميزنند بيشتر از خيرشان است. فضاي مجازي خوب است اما از آن خوب استفاده نميشود.
شايد يكي از دلايلي كه شاعران به سراغ فضاي مجازي ميروند شرايط سخت چاپ كتاب در كشور باشد كه باعث شده اهالي ادبيات از اوضاع فعلي نشر گلهمند باشند. نظر شما چيست؟
مشكل اصلي در حوزه نشر پروسه پيچيده و طولاني است كه وزارت ارشاد براي چاپ يك كتاب تعيين كرده است. البته قطعاً آنها اين نظارتها را براي صلاح شاعران و نويسندگان قرار دادهاند كه مفيد هم هست. اما اين شرايط بايد به گونهاي باشد كه براي اهالي فرهنگ يك ترمز دستي نباشد، اينكه اين قوانين موجب دير رسيدن اثر به دست مخاطب ميشود يك ايراد است.
از سوي ديگر ناظراني كه براي تأييد و مميزي آثار در وزارت ارشاد تعيين شدهاند بايد آگاه و دانا باشند، يعني براي مثال شخصي كه كتاب شعري را بررسي ميكند بايد با تكنيكهاي شعري و با مضمون آشنا باشد و بداند كه اگر كلمه يا بيتي را از شعر حذف ميكنند چه آسيبي به شعر وارد ميشود.
مسئله ديگر برخورد سليقهاي اين ناظران با آثار هنري است؛ من گمان ميكنم برخي از ناظران برخورد سليقهاي دارند كه شايد با قانون يا دستور وزارت ارشاد هم همخواني نداشته باشد اما چون فلان ناظر از يك موضوع يا مضمون خوشش نميآيد نسبت به آن موضعگيري كرده و ايراد ميگيرد و آن را حذف ميكند. به نظر من اين برخوردها درست نيست و براي شاعر و نويسنده چه از نظر مالي و چه از نظر شرايط كاري مشكلات متعددي را ايجاد ميكند.
از طرف ديگر سازوكار توزيع و فروش آثار ادبي و به طور كلي كتاب در كشور ما صورت خوبي ندارد كه مسئولان بايد براي آن فكري بكنند. براي كشور ما خيلي بد است كه كتابها با تيراژ هزار يا 2 هزار نسخهاي منتشر ميشوند. تازه همين تعداد اندك هم تا مدتها به فروش نميرسد و توزيع خوبي براي آنها صورت نميگيرد.
به همين دليل طي يك كار گروهي تصميم گرفتهايم براي توزيع و فروش چاپ دوم «نسخه نسيان» و البته در آيندهاي نزديك براي ساير مجموعه شعرهايم سازوكار جديدي را مبتني بر تبليغ و ارائه كتاب از طريق فضاي مجازي مثلاً صفحه شخصي خود بنده در اينستاگرام انجام دهيم.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۶ آبان ۱۳۹۴ - ۱۷:۰۶
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 110]