تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836634981
بانو زینب کبری(س)، رسانه‌ی قیام عاشورا
واضح آرشیو وب فارسی:ایلنا: بانو زینب کبری(س)، رسانه‌ی قیام عاشورا
مهدی مومنی(سرپرست گروه مولفان مجموعه‌ی روزشمار تاریخ عاشورا) به مناسبت محرم مقاله‌ای را درباره‌ی جایگاه علمی و مقام روایی بانو زینب کبری(س) در اختیار ایلنا قرار داده است. هنگامی که به صفحات تاریخ می‌نگریم در می‌یابیم حضور مردان در تاریخ بسیار بیشتراز زنان است. بسیارند بانوان بزرگ، ادیب، فاضل و خردمند که در لابه لای صفحات تاریک تاریخ به دست فراموشی سپرده شده‌اند به طوری که تاریخ یا از احوال و آثار و زندگی آنان بی‌اطلاع است و یا بطور مقطعی و در شرایط خاص مورد توجه قرار گرفته و سپس فراموش شده‌اند. شاید بتوان گفت که در بسیاری موارد برخی حقایق در مورد آن‌ها به تحریف کشیده شده است. این بی‌مهری به بانوان فاضل درعرصه تاریخ اسلام نیز به چشم می‌خورد. با تورقی در میان صفحات کتب تاریخی مربوط به آن عصر می‌بینیم اکثر مورخین اسلامی به تفصیل اهتمام به بررسی وثبت احوال همسران پیامبر نموده و به شرح وبسط زندگی آنان پرداخته‌اند اما متاسفانه از شرح حال برخی از زنان صحابه و دختران و زنان خاندان رسالت اخبار زیاد و موثقی در دست نیست. قطعا دلایل زیادی در این خصوص وجود دارد اما از میان آن‌ها به دو نکته می‌توان اشاره کرد: ۱ ـ از بین رفتن کتب و منابع تاریخی حاوی آثار وشرح حال این بزرگان. ۲ ـ وجود حیا وعفت که پیوسته مانع از حضور در میان مردان جز به ضرورت شده است. دلایل آن هر چه که بوده به هر حال ما را از دستیابی به تاریخ این بانوان بزرگ محروم کرده است. زینب (س)، دختر ارشد امیرالمومنین (ع) و فاطمه زهرا (س) یکی از بانوانی است که اگر چه تاریخ درخشیدن بی‌نظیر او را پس از کشته شدن برادرش در کربلا، نتوانسته مخدوش یا گم نماید اما از شرح حال این بانوی فاضله فرزانه، پیش از این واقعه وپس از آن اخبار موثق و زیادی در دست نیست. مورخین حتی در مورد محل دفن وی نیز ـ هم چون مادر بزرگوارش ـ اختلاف نظر دارند ۱. تنها در همین برهه کوتاه می‌توان فضل وکمال وی را بررسی نمود. یعنی از آغازین لحظه قیام او بر تل زینبیه تا بازگشت به مو طن اصلی‌اش شهر مدینه. در همین زمان است که بلاغت، فصاحت، علم، فضل، زهد و شجاعت بانو متجلی شد. خطبه‌های کوفه وشام وی تنها بیانگراحیاسازی دین جدش و تداوم نهضت برادرش نبود بلکه در تبلور این خطبه‌ها فصاحت وبلاغت وعلم او جاری شد. وی هم چون مادرش زهرا (س) و پدرش علی (ع) با تکیه بر قرآن و علوم نبوی برای تداوم نهضت احیا سازی دین پیامبر اکرم (ص) در معیت امام علی بن الحسین (ع) به استدلال با حاکمان وقت وافشا سازی ماهیت ضد دینی حکومت اموی پرداخت و پس از آنکه امور را به برادر‌زاده خود علی بن الحسین (ع) سپرد هم چون گذشته در تاریخ ناپدید شد. بی‌تردید تاثیر شگرف حضور زینب (س) در کربلا ودر کاروان اسرا ونقش وی در مغلوبه کردن آثار جنگ طف، منظور نظر بسیاری بطور خاص و عام بوده وبررسی شده است. این مقاله قصد دارد تنها به گو شه‌ای از جایگاه علمی و مقام روایی حضرت زینب کبری (س) در شش بخش از منابع معتبر و معاصر شیعی و اهل سنت بپردازد: ۱ ـ جایگاه علمی زینب کبری (س) ۲ ـ بانوی روای ۳ ـ زینب کبری (س) و اخبار عاشورا ۴ ـ کسانی که زینب (س) از آن‌ها روایت کرده است. ۵ ـ آنان که از او روایت کرده‌اند. ۶ ـ برخی از احادیث مروی از زینب (س) امید است این نوشته گامی ـ هر چند کم وناتوان ـ در جهت شناسایی عقیله بنی هاشم (س) باشد. جایگاه علمی زینب کبری (س) زینب، زینت پدر، دختر امیرالمومنین علی بن ابیطالب (عبد مناف) بن عبدالمطلب بن هاشم قرشی هاشمی، مادرش فاطمه زهرا (س)، دخت گرامی رسول خدا (ص) است. در زمان حیات پیامبر به دنیا آمد. کنیه اش‌ام کلثوم،ام عبدالله و‌ام الحسن است. برایش کنیه‌های مخصوصی هم چون‌ام المصائب،ام الرزایا،ام النوائب ذکر کرده اند۲. هاشمیان در تاریخ او را «عقیله» ۳ خود معرفی می‌کنند و این لقب منحصراً به زینب کبری (س) تعلق دارد ۴. لقب دیگری را نیز به وی اختصاص داده‌اند که بازگو کننده علم و فضل فراوان او است، «لبیبه» ۵. نام مبارکش به وسیله جبرئیل بر رسول خدا (ص) عرضه شد و پیامبر فرمود: وصیت می‌کنم حاضران و غائبان را که حرمت این دختر را پاس دارید، همانا وی به خدیجه کبری مانند است ۶. در خانۀ وحی در دامان فاطمه (س) و علی (ع) دوران عمر را سپری نمود تا آنکه پدر، بنا بر صلاح امت، در کوفه رحل اقامت گزید. آن‌گاه بود که کوفیان متوجه مرواریدی در صدف بیت علی (ع) گشتند. زنهای کوفه توسط شوهرانشان از امیرالمومنین (ع) خواهش کردند که اجازه فرماید حضور زینب (س) شرف‌یاب شده و از علم او بهره‌مند گردند. امیرالمومنین (ع) اذن فرمود، زن‌ها می‌آمدند و تفسیر قرآن مجید را از زینب (س) فرا می‌گرفتند۷. این اوّلین تجلی دانش زینب کبری (س) در جامعه آن روز مسلمین بود. اجازۀ امیرالمومنین (ع) به دانش آموز مکتبش برای تفسیر قرآن به زنان کوفه، خود بالا‌ترین سند محکم برای بیان جایگاه والای علم این بانوست. امّا پس از آن بهترین سند در بیان جایگاه رفیع علمی وی، کلام معصوم معاصر او، امام علی بن الحسین (ع) است. امام سجاد (ع) پس از خطبۀ عمه بزرگوارش در شهر کوفه می‌فرماید: «... اَنتِ بِحَمدِ الله عالِمَۀ غیر مُعَّلِمۀٌ وَ فَهِمَۀٌ غَیر مُفّهمۀٌ» ۸. تو بحمد الله عالم آموزگار نادیده و خردمند نیاموخته هستی! با تکیه بر این کلام معصوم، بی‌تردید می‌توان گفت زینب کبری (س) متعلم به علوم اکتسابی نبوده بلکه بدون واسطه علم را دریافت کرده است و این عجیب نیست چرا که این خاندان از ازل خزّان علم و معادن حکمت بوده‌اند! ۹ شاید به دلیل همین ویژگی است که برخی معتقدند عقیله بنی هاشم دارای علم منایا و بلایا بوده است ۱۰. نکته دیگر در بیان مقام علمی زینب (س) این است که به نظر می‌رسد کلام او با یزید در مورد تعداد کشته‌شدگان سپاه کوفه تکیه بر مقام علمی وی دارد. آنجا که یزید گفت: حسین با یارانش به کوفه آمد و ما به آن‌ها تاختیم. آن‌ها در حالی که به یکدیگر پناهنده شده بودند ما همه را کشتیم. زینب (س) بی‌درنگ فرمود:ای دروغگو! شمشیر برادرم خانه‌ای را در کوفه نگذاشته مگر اینکه اهل آن گریانند ۱۱. با عنایت به اینکه غلو و زیاده گویی در کلام خاندان نبوت جایی ندارد و دقت به این موضوع که زینب (س) تمامی خانه‌های کوفه را در سخن خویش، بدون استثناء عزادار شمشیر امام حسین بن علی (ع) دانسته و تذکر این نکته که در آخرین وداع سیدالشهداء (ع) با اهل بیت، آنان از جانب او مامور به استقرار در خیام شدند و پس از کشته شدنش از خیمه بیرون آمدند، می‌توان گفت این اطلاع دقیق و آگاهی از حجم عظیم کشته شدگان سپاه کوفه تکیه برعلم غیر طبیعی آن مخدره دارد. اما نکته آخر آنکه در کتاب کمال‌الدین و تمام النعمه، در باب توقیعات، مرحوم شیخ صدوق (ا علی الله مقامه) حدیثی از حکیمه خاتون دختر امام جواد (ع) و عمه بزرگوار امام عصر (عج) نقل می‌کند و ضمن آن یاد آور می‌شود: حسین (ع) وصایای خود را در ظاهر به خواهرش زینب (س) سپرد برای پنهان کردن امامت پسرش علی بن الحسین (ع) ۱۲ (و در امان ماندن جان او). این را نیز دلیل دیگری برای تبیین جایگاه رفیع علم عقیله بنی هاشم می‌توان شمرد چرا که ازسوی امام حسین بن علی (ع) محرم سر ولایت و پاسبان آن گشت۱۳. از علم و فضل این بانوی ارجمند هر چه گفته شود قطره‌ای از دریاست. آن چنان که سید محسن امین در اعیان شیعه در توصیف او می‌گوید: جلالتشان و مقامش، بلندی مقام و منزلتش، قوه استدلال و برتری عقلش و ثبات و پایداریش را از خطبه‌هایش در کوفه می‌توان ادراک کرد. فصاحت زبان و بلاغت کلامش در خطبه‌های کوفه و شام و... چنان است که گویا از زبان پدرش امیرالمومنین (ع) سخن می‌گوید۱۴. بانوی راوی گنجینه علوم و معارف رسول خدا (ص) و خاندان پاکش مجموعه‌ای از احادیث و روایاتی است که از طریق راویان و محدثین موثق و متعدد به دست ما رسیده است. اینکه کدام حدیث جز احادیث معتبر است و یا اینکه آیا راویان آن موثق بوده‌اند یا از نه، علوم گسترده‌ای را همچون علم حدیث و علم رجال به خود اختصاص داده که بحث دربارۀ آن‌ها در این مجال کوتاه نمی‌گنجد. امّا آنچه که ذکر آن خالی از لطف نیست، نقش مهم و ارزنده‌ای است که هر یک از محدثین و راویان حدیث در انتشار و انتقال علوم و اسرار معارف محمدی (ص) و استمرار دین مبین اسلام و مذهب ناب تشیع جعفری ایفا کرده‌اند. بطوری که بدون تردید می‌توان گفت اکثر احکام شرعیۀ اسلام و علوم و معارف شیعه مدیون آن‌ها و احادیث نقل شده از آن‌ها ست. سلسله راویانی که از پیامبر خاتم (ص) و دختر گرامی (س) و وصی بزرگوارش امیرالمومنین (ع) و فرزندان معصومشان و هم چنین بعضی از صحابه همچون سلمان، مقداد، ابوذر و برخی از همسران پیغمبر مانند‌ام سلمه ـ با واسطه‌های اندک و یا بدون واسطه ـ حدیث یا احادیثی را روایت نموده‌اند، به لحاظ صحت روایت و مستند بودن احادیثشان، بسیار مورد توجه علما، فق‌ها و دانشمندان قرار گرفته‌اند. زینب کبری (س) یکی از راویان مورد وثوق شیعه است که بدون واسطه به بیت زهرا (س) وعلی (ع) متصل بوده. «محدثه» یکی از القابی است که برای بانو ذکر شده و این خود به تنهایی بیانگر نقش وی در نقل احادیث و روایات است. اگر چه از روایات منقول از وی اطلاع زیادی در دست نیست امّا همان روایات معدود باقی مانده از آن حضرت بیانگر مقام روایی وی است. اکنون به گوشه‌ای از گواهی مورخان، علما و محدثین در شهادت به مقام روایی زینب (س) اشاره می‌کنیم. ۱ ـ ابن سعد در طبقات الکبری، زینب (س) را جزء راویانی ذکر می‌کند که از همسران پیامبر و دیگران (و آن‌ها از پیامبر (ص)) نقل حدیث کرده‌اند ۱۵. ۲ ـ علامه جعفر نقدی به نقل از عمادالمحدثین آورده که او (زینب کبری) از مادرش روایت می‌کرده است ۱۶. مرحوم طبرسی در اعلام الوری بر این قول تاکید دارد و می‌گوید او از مادرش فاطمه (س) حدیث نقل می‌کرده است ۱۷. ۳ ـ علامه مامقانی او را از نساء حدیث شمرده و دربارۀ آن علیا مخدره می‌نویسد: صدوق او را در مشیّخه نام برده است... و ابن اثیر در اسدالغابه او را از صحابه دانسته... و من می‌گویم: «زَینَبُ، وَ ما زَینَبُ وَ ما اَدریکَ ما زَینَبُ، هِیَ عَقیلَۀُ بَنی هاشِمٍ وَ قَد حازَت مِنَ الصِّفاتِ الحَمیدَۀِ ما لم یَحز‌ها بَعدَ اُمّّ‌ها حتی حق ان یقال هی الصدیقه الصغری» تا جایی که اگر او را صدیقه صغری بخوانیم حق گفته‌ایم» ۱۸. ۴ ـ ابوالفرج اصفهانی صاحب مقاتل الطالبیین در مورد آن حضرت از ابن عباس اینگونه می‌نویسد که: «حدثنا عقیلتنا»، «عقیله ما برایمان روایت کرد» ۱۹. ۵ ـ ابن اثیر نام زینب (س) را در زمرۀ اصحاب رسول الله ذکر کرده و دربارۀ او می‌گوید: «کانَت زَینَبُ إمرَإۀٌ عاقِلَۀً لبیبَۀَ جَزلَۀً... و کلام‌ها لیزید مشهور مذکور فی التاریخ، و هو یدل علی عقل و قوۀ جنان» ۲۰ زینب زنی عاقل، خردمند و با منطق قوی بود... و سخن او با یزید، مشهور و مذکور در تاریخ است و این سخنان دلیل بر قدرت عقل و قوه منطق اوست. با استناد به احادیث نقل شده از عقیله بنی هاشم و سخن محدثین و مورخین بزرگ شیعه و سنی در مقام روایی آن حضرت، می‌توان گفت این بانوی بزرگ، جزء محدثات ۲۱ بی‌واسطه از بیت وحی بوده است. زینب کبری (س) و اخبار عاشورا پس از حادثه عاشورا، امویان تلاشهای فراوانی در بی‌اهمیت جلوه دادن، مخفی کردن ودفن این واقعه کردند. اما علی رغم این تلاش‌ها، شرح این واقعه از طریق افراد گوناگونی سینه به سینه نقل شد. افرادی مانند: عبدالله حر جعفی، دو تن از اصحاب سید الشهداء (ع) که تا ظهر عاشورا در معیت آن حضرت بوده و ظهر روز دهم آن حضرت را ترک کردند، چند تن از یاران سید الشهدا که بر اثر جراحات زیاد بیهوش شده بودند و از گزند سپاه عمر سعد در امان ماندند، تعدادی از افراد سپاه عمر سعد و... این‌ها کسانی بودند که به ذکر وقایع عاشورا پرداختند وگفتار آنان از راه دست نوشته‌ها یشان یا از سینه‌ای به سینه دیگر به ابی مخنف، سید بن طاووس، محمد بن جریر طبری، شیخ مفید، علامه مجلسی ودیگران رسید تا اولین مقاتل معتبر و مکتوب از این طریق به ما برسد. امام علی بن الحسین (ع) و یکایک بانوان حرم حسینی و اسراء باز مانده این کاروان نیز نقش شگرفی در خنثی کردن تلاشهای امویان و بازگو کردن وقایع عاشورا داشتند. این بزرگواران از هر فرصتی برای شرح جزئیات ما وقع این قیام از ـ نامه نگاری‌ها و دعوت کوفیان تا قتل سیدالشهداء (ع) و اصحابش و غارت اموال و صدمه خوردن کودکان و اهل حرم ـ استفاده کرده به تبیین مبانی قیام سیدالشهداء (ع) پرداختند. یکی از راویان این واقعه ـ که شاهد حوادث اسفناک کربلا بود ـ زینب کبری (س) است. او خود عامل اصلی اقامه عزا در میان زنان مدینه بود. اما عمر کوتاه بانو و فشار و خفقان موجود از سوی حکومت بنی امیه در این خصوص، ما را از دسترسی به اسرار نهفته در سینه آن بزرگوار محروم کرده به طوری که دستیابی به اخبار عاشورا، منقول از زینب کبری (س) بسیار محدود است. حدیث طولانی‌ام ایمن یکی از احادیثی است که زینب (س) در روز عاشورا برای علی بن الحسین (ع) بازگو کرد. این حدیث در کتاب کامل الزیارات ابن قولویه به طور کامل نقل شده و طی آن برخی از مصائب و ظلمهای وارد بر خاندان وحی که جبرئیل برای رسول خدا (ص) بازگو نمود، بیان شده است۲۲. کسانی که بانو از آن‌ها روایت کرده است شاید بتوان گفت به دلیل زمان کوتاه زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) و جو حاکم بر شهر مدینه و اوضاع سیاسی زمان، خصوصاً پس از رحلت نبی مکرم اسلام، زینب کبری (س) از جمله راویان معدود و اندکی است که احادیثی را از حضرت فاطمه زهرا (س) نقل کرده. از جمله احادیثی که او از مادرش زهرا (س) نقل کرده خطبه مشهور فدکیه است که در این مجال اشاره مختصری به سند آن می‌کنیم: شیخ صدوق (اعلی الله مقامه) در «علل الشرایع» و هم چنین «من لا یحضر الفقیه» خطبه فدکیه حضرت فاطمه زهرا (س) را با سه سند مختلف ذکر می‌کند که در هر سه آن‌ها سر سلسله روات، عقیلۀ بنی هاشم است. در اینجا به سلسله راویان یکی از این سند‌ها اشاره می‌شود: «حدثنا محمدبن موسی بن المتوکل، قال حدثنا علی بن الحسین السعد آبادی، عن احمد بن ابی عبدالله البرقی، عن اسماعیل بن مهران، عن احمد بن محمد بن جابر، عن زینب بنت علی، قالت، قالت فاطمه فی خطبت‌ها... ۲۳» در تایید نقل شیخ در علل الشرایع، ابوالفرج اصفهانی در کتاب مقاتلش این گونه آورده است: «العقیلۀُ هی التی رُوِیَ ابن عباس، کلام فاطمه فی فدک ۲۴»، عقیله همان است که ابن عباس کلام فاطمه را در مورد فدک از او روایت کرده است. ابن ابی الحدید معتزلی نیز در شرح نهج البلاغه‌اش (کتاب ۴۵) در توضیح این عبارت امیرالمومنین (ع): «بَلی کانَت فی ایدینا فدک» می‌نویسد: «قال ابوبکر، حدثنی محمد بن زکریاء، قال حدثنی جعفر بن محمد عمارۀ الکندی، قال حدثنی ابی، عن الحسین بن صالح بن حی، قال حدثنی رجلان من بنی هاشم، عن زینب بنت علی ابن ابیطالب علیه السلام.... ادامه خطبه ۲۵» به هر حال به گواهی تاریخ و آنچه به دست ما رسیده، زینب کبری (س) یکی از راویان اصلی خطبه غّرای حضرت زهرا (س) در خصوص فدک است. دیگر کسانی که آن حضرت از آن‌ها روایت نقل کرده و در سلسله روات حدیث کم و بیش به آن‌ها اشاره شده عبارتند از: ـ علی بن ابیطالب (ع) ۲۶ ـ امام حسن مجتبی (ع) ۲۷ ـ اباعبدالله الحسین (ع) ۲۸ ـ همسران پیامبر (ص) ۲۹ ـ‌ام ایمن ۳۰ ـ‌ام هانی ۳۱ ـ اسماء بنت عمیس ۳۲ و..... آنان که از او روایت کرده‌اند از میان کسانی که از او روایت نقل کرده‌اند می‌توان به روایات نقل شده از امام زین العابدین (ع) اشاره کرد۳۳. در اینجا به اختصار اشاره‌ای می‌کنیم به نام کسانی که به جز امام چهارم، از او نقل حدیث کرده‌اند و تاریخ نام ایشان را ذکر کرده است،؛ کسانی هم چون: ـ فاطمه، بنت حسین بن علی بن ابیطالب (ع) ۳۴ ـ عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب مشهور به ابن عباس ۳۵ ـ زید بن علی بن حسین ۳۶ ـ احمد بن محمد بن جابر ۳۷ ـ عطا بن سائب ۳۸ ـ محمد بن عمرو ۳۹ ـ عبّاد عامری ۴۰ ـ جابر بن عبدالله انصاری ۴۱ ـ عبدالله بن جعفر و... ۴۲ برخی از احادیث مروی ازعلیا مخدره، زینب کبری همانطور که گفته شد به دلیل عمر کوتاه بانو، خفقان حکومت بنی امیه، درگیری برادر بزرگوارش با آل امیه و همراه بودن این بزرگوار در اکثر لحظات با برادر، احادیث نقل شده از وی در تاریخ آن چنان که در خور مقام علمی و روایی آن عزیز است، به چشم نمی‌خورد اما از میان همان تعداد احادیث اندک نقل شده، دُرَرِ گرانبهایی به دست شیعه رسیده که از میان آن‌ها می‌توان به احادیث زیر اشاره نمود: ۱ ـ حدیث نزول مائده بر مادرش زهرای اطهر ۴۳ ۲ ـ حدیث الجار ثم الدار۴۴ ۳ ـ حدیث مشتمل بر کیفیت دفن پدر بزرگوارش۴۵ ۴ ـ حدیث متضمن بر کیفیت ولادت برادرش امام حسین بن علی (ع) ۴۶ ۵ ـ حدیث‌ام ایمن ۴۷ و احادیث دیگر در پایان من باب تیمن حدیثی ـ مشهور به فاطمیات۴۸ ـ از بانو عقیله بنی هاشم (س) تقدیم می‌کنیم. امیداست تمامی شیعیان از گنجینه ارزشمند آل الرسول (ص) بهرمند گردند. «... عن فاطمه بنت السجاد علی بن الحسین علیه السلام، عن فاطمه بنت ابی عبدالله الحسین علیه السلام، عن زینب بنت امیرالمومنین علی علیه السلام، عن فاطمه بنت رسول الله صلوات الله علیه، قالت، اَلا مَن ماتَ علی حُبّ آل مُحَّمد (ص) مات شهیدا ۴۹» «... نقل کرد زینب دختر امیرالمومنین علی (ع) از فاطمه بنت رسول خدا (ص) که گفت: بدانید، هر کس بر دوستی آل محمد (ص) بمیرد شهید است.» پاورقی‌ها: ۱ ـ نویسنده اعیان الشیعه مقبره حضرت زینب را در مدینه می‌داند (اعیان الشیعه، ج ۷، ص ۱۴۰)، ابن عساکر، عبیدلی و دیگران مدفن او را در مصر دانسته‌اند (دایره المعارف تشیع، ج ۸، ص ۶۰۳ و ۶۰۲) و برخی از علمای شیعه شام را مدفن وی می‌دانند (شام سرزمین خاطره‌ها، ص ۲۱۵) ۲ ـ محدثات شیعه، ص ۱۹۳ ۳ ـ عقیله: جمع عقائل من النساء: الکریمۀ المخدره (بانوی گرامی و مخدره) المنجد ۴ ـ مقاتل، ص ۹۱ ۵ ـ اللبیب، جمع البّاء، م لبیبه، جمع لبیبات و لبائب، العاقل، (خردمند) المنجد ۶ ـ ریاحین الشریعه، ج ۳، ص ۳۸ ۷ ـ خصائص الزینبیه، ص ۸۲ ـ زندگانی زینب کبری، عبدالحسین دستغیب، ص ۱۰ ۸ ـ احتجاج، شیخ طبرسی، ج ۲، ص ۳۱ ـ مقتل مقرم، عبدالرزاق مقرم، ص ۴۰۵ و۴۰۴ ۹ ـ زیارت جامعه کبیره ۱۰ ـ زینب کبری، ص ۵۸ ۱۱ ـ خاتون دو سرا، ص ۲۴۰ ۱۲ ـ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، باب توقیعات، حدیث ۲۴، ص ۱۷۸ ۱۳ ـ البته لازم به ذکر است که امام علی بن الحسین (ع) بی‌شک از طریق علم لَدنی تمامی وصایا و اسرار ولایت و امامت را از پدر در لحظۀ شهادت امام حسین (ع) به ارث برده و مقام امامت به ایشان واگذار گردیده است. ۱۴ ـ اعیان الشیعه، سید محسن امین، ج ۷، ص ۱۳۷ ۱۵ ـ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج ۸، ص ۴۶۱ ۱۶ ـ زینب کبری، علامه نقدی، ص ۵۷ ۱۷ ـ اعلام الوری، ص ۲۹۴ ۱۸ ـ تنقیح المقال، ج ۳، ص ۷۹ ۱۹ ـ مقاتل الطالبیین، ص ۹۱ ۲۰ ـ اسد الغابۀ، ج ۵، ص ۳۰۰ ۲۱ ـ زنان راوی احادیث ۲۲ ـ کامل الزیارات، ص ۵۶۶ الی ۵۷۱ ۲۳ ـ علل الشرایع، ج ۱، ص ۳۳۰ ـ من لا یحضر الفقیه، ج ۳، ص ۵۶۷ ۲۴ ـ ۲۴ ـ مقاتل الطالبیین، ص ۹۱ ۲۵ ـ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۲۱، ص ۲۱۱ ۲۶ ـ زینب کبری، ص۵۷ ۲۷ ـ همان ۲۸ ـ همان ۲۹ ـ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج ۸، ص ۴۶۱ ۳۰ ـ کامل الزیارات، ابن قولویه قمی، ص ۵۶۷ ۳۱ ـ زینب کبری، ص۵۷ ۳۲ ـ محدثات شیعه، ص ۱۹۸ ۳۳ ـ کامل الزیارات، ص ۵۶۷ ۳۴ ـ عوالم، ج ۲۱، ص ۳۴۵ ۳۵ ـ مقاتل الطالبیین، ص ۹۱ ۳۶ ـ بحار الانوار، ج ۲۹، ص ۲۳۹ ۳۷ ـ علل الشرایع، ج ۱، ص۳۲۱ و ۳۲۰ ۳۸ ـ محدثات شیعه، ص ۱۹۸ ۳۹ ـ همان ۴۰ ـ همان ۴۱ ـ همان ۴۲ ـ زینب کبری، ص۵۷ ۴۳ ـ ثاقب فی المناقب، ص ۲۹۶ و۲۹۵ ۴۴ ـ زینب کبری، ص۶۳ ۴۵ ـ کامل الزیارات، ابن قولویه قمی، ص ۵۶۷ ۴۶ ـ زینب کبری، ص۶۳ ۴۷ ـ کامل الزیارات، ص ۵۶۶ الی ۵۷۱ ۴۸ ـ علت شهرت این حدیث به حدیث فاطمیات این است که تمامی راویان آن به جز دو تن همگی فاطمه نام دارند. ۴۹ ـ عوالم، ج ۲۱، ص ۳۴۵ منابع و مآخذ ۱ ـ ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبۀ الله شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، دار احیاء الکتب العربیه، ۱۹۶۲ م. ۲ ـ ابن بابویه قمی، محمد بن علی، علل الشرایع، مقدمه محمد صادق بحر العلوم مطبعه الاولی، قم، دارالکتاب الاسلامی، ۱۴۲۵ هـ. ق. ۳ ـ ابن بابویه قمی، محمد بن علی، من لا یحضر الفقیه، تصحیح علی اکبر غفاری، چاپ دوم، قم ۴ ـ ابن بابویه قمی، محمد بن علی، کمال الدین و اتمام النعمه، ترجمه کمره‌ای، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۹۶ هـ. ق. ۵ ـ ابن اثیر، علی بن محمد جزری، اسدالغابه فی معرفۀ الصحابه، الشیخ خلیل مامون شیحا، بیروت، لبنان، دارالمعرفه. ۶ ـ ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، دارصار، دار بیروت، ۱۳۷۷ هـ. ق. ۷ ـ ابن قولویه قمی، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ترجمه امیر وکیلیان، چاپ اول، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۵ ۸ ـ ابی الفرج اصفهانی، علی بن الحسین، مقاتل الطالبیین، بیروت، دار المعرفۀ ۹ ـ امین سید محسن، اعیان الشیعه، تحقیق حسن امین بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳ هـ. ق. ۱۰ ـ بحرانی، عبدالله، عوالم للعلوم و المعارف و الاحوال من الآیات و الاخبار و الاقوال، چاپ اول، قم، مدرسه الامام المهدی، ۱۴۰۹ هـ. ق. ۱۱ ـ پیشوایی، مهدی، شام سرزمین خاطره‌ها، چاپ اول، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۳۶۹. ۱۲ ـ جزائری، نور الدین، خصائص الزینبیه، محقق ناصر باقری بید هندی، چاپ چهارم، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۳. ۱۳ ـ دائرۀ المعارف تشیع، چاپ اول، تهران، انتشارات شهید سعید محبی، ۱۳۷۹. ۱۴ ـ دستغیب، عبدالحسین، زندگانی حضرت زینب (س) دختر امیرمومنان علی (ع)، تصحیح محمد هاشم دستغیب، تهران انتشارات دهقان. ۱۵ ـ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، النجف الاشرف، النعمان، ۱۳۸۶ هـ. ق. ۱۶ ـ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، ترجمه عزیز الله عطاردی، چاپ دوم، تهران، اسلامیه، ۱۳۷۷. ۱۷ ـ ابن حمزه، محمد بن علی طوسی، ثاقب فی المناقب، تحقیق نبیل رضا علوان، چاپ سوم، قم، موسسه انصاریان، ۱۳۷۷. ۱۸ ـ غروی نائینی، نهلا، محدثات شیعه، چاپ اول، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۵. ۱۹ ـ فیض الاسلام، خاتون دو سرا، حروف چینی خودکار ۲۰ ـ مامقامی، عبدالله بن محمد حسن، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف، ۱۳۵۲ هـ. ق. ۲۱ ـ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دارالرضا. ۲۲ ـ محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعه، طهران، دارالکتب الاسلامیه. ۲۳ ـ مملوف، لویس، المنجد فی اللغۀ، چاپ سوم، تهران، اسماعیلیان، ۱۳۶۷. ۲۴ ـ المقرم، عبدالرزاق، مقتل الحسین (ع)، الطبعۀ الخامسۀ، قم، مکتبۀ بصیرتی، ۱۳۹۴ هـ. ق. ۲۵ ـ نقدی، جعفر، زینب کبری (س)، ترجمه حسین اصفهانی، تهران، دانش، ۱۳۲۳
۱۳۹۴/۰۷/۳۰ ۱۰:۴۴:۲۹
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایلنا]
[مشاهده در: www.ilna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 81]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها