محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826612899
دخیل مراغه ای، مقتل نویس گم گشته در شور و شعور حسینی
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: دخیل مراغه ای، مقتل نویس گم گشته در شور و شعور حسینی مراغه - ایرنا - شعرهای مقتل ملاحسین دخیل مراغه ای (مراغی) از قرن 13 هجری تاکنون گرمابخش شور حسینی در عزاداری های آذربایجان بوده، اما نام و نشان وی در صفحه های تاریخ این دیار گم گشته است.
به گزارش ایرنا، شهر تاریخی و فرهنگی مراغه، یکی از شب های قرن 13 از جان گرم و مهربان خود برای آسمان شعر مراثی آذربایجان، از یک خانواده مذهبی و عاشق اهل بیت عصمت و طهارت (ع) ستاره ای فروزان را تقدیم کرد که تا به امروز شعرهای مقتلش همچنان در عزاداری های این دیار زمزمه می شود و چشم عاشقان آل پیامبر(ص) را همچون ابر بهار بارانی می کند.آخوند ملاحسین مراغی مشهور به دخیل مراغه ای (مراغی) در عرصه شعر و ادبیات ترکی، شاعری نام آشنا است اما وی با قلم نثر و نظم خود در روایت جانگداز کربلا، لابلای صفحات تاریخ و قافیه اشعارش با شعور حسینی طوری عجین و گم شده که کسی تاکنون آنچنان که باید به نام و نشانش پی نبرده است.در مقدمه کتاب گزیده اشعار ملاحسین دخیل مراغه ای آمده است:" نه تاریخ ولادتش را کسی می داند و نه وفاتش را! در شعر معاصرانش، نامی از او به میان نیامده و در جنگ ها نیز قطعه شعری از وی نوشته نشده است، به هر دری که زدیم به رویمان گشوده نشد ... حتی وقتی از احفاد و اولادش سراغ احوال و اقوالش را گرفتیم جز بی اطلاعی چیزی دستگیرمان نشد".در برخی تذکره ها به جز شرح مختصری از شهر وی اطلاعات دیگری وجود ندارد اما یونس مروارید در کتاب افرازه رود (مراغه) می نویسد که آخوند ملاحسین مراغه ای متخلص به "دخیل" از شعرای قرن سیزدهم هجری بود.پرویز کتابی نیز در مقاله "توجه به صحنه آرایی و تجسم حوادث عاشورا در شعر دخیل" آورده است: میرزا محمدتقی قمری از اهالی دربند که در سال 1235 هجری قمری می زیسته در شعرهایش شاعران قبل و هم عصر خود را به نظم کشیده که در یکی از بیت ها از دخیل مراغه ای به عنوان شاعر هم عصر خود یاد کرده است.همچنین براساس برخی از روایت های سینه به سینه نقل شده مردم مراغه، ملاحسین در روستای خرمازرد از توابع مراغه به دنیا آمده که امروز نوادگان وی که خود را منتسب به این شاعر نوحه سرای آذربایجان می دانند، اطلاع دقیقی از زندگی وی ندارند.ملاحسین در آغوش مهربان مادر و زیر سایه محبت های پدر در هفت سالگی به مکتب رفت و در محضر پدر با قرآن انس گرفت و با نشانه گذاری آیه های آن، سوره سوره این کتاب را به ذهن خود سپرد.ملاحسین، آرام آرام علوم زمانه خود را یاد گرفت و به گنج ناپایان ادبیات دست یافت و همانند خانواده به خاندان عصمت و طهارت(ع) به خصوص حضرت حسین (ع) و 72 یارانش علاقه مند شد به طوری که شهادت آنان در کربلا او را بی تاب و بی قرار می کرد.فائقه مددی، در مقاله پژوهشی خود با عنوان "تاثیر قرآن و حدیث در دوجلد دیوان دخیل مراغه ای" می نویسد: این مقتل نویس را که واقعه کربلا و وقایع مهم اسلام را با استناد به احادیث و کلام االله به نظم و نثر درآورده، می توان بنیان گذار مرثیه سرایی ترکی در ادبیات ایران دانست که اشعارش متاثر از قرآن کریم و حدیث بوده و در شرح وقایع کربلا به صحنه آرایی و تجسم حوادث عاشورا همت گمارده است.طبق پژوهش "مددی"، دخیل در اشعار خود از نکات مختلف قرآن از جمله آیه های بسم الله الرحمن الرحیم، شش سوره المسد، 61 سوره طه، 9 سوره الفرقان، 93 سوره الاسراء، 73 آل عمران، 21 سوره حدید، 67 سوره یوسف، 78 سوره نسا و آیه 199 سوره آل عمران الگو گرفته است.وهاب حیدری نیز در مقاله "تاثیر آیات و احادیث در شعر دخیل مراغه ای" معتقد است "دخیل"، شاعری با سروده های آگاه است که از نقش شعر خود در جامعه و روزگار آگاهی کامل داشت.وی، تاکید می کند: شعرهای دخیل مراغه ای در زمره ادبیات آیینی قرار دارد به طوری که این ادبیات حاوی آموزه های دینی و باورهای آسمانی است و هر متن منثور و یامنظومی که متاثر از آموزه های دینی و و حیانی قرآن کریم، تاریخ اسلام و پیشوایان باشد، در قلمروی این موضوع است.دخیل مراغه ای، تشنگی دلش را با علوم اسلامی سیراب می کرد و به ادبیات عربی، فارسی و ترکی احاطه پیدا کرد و در این زبان ها خبره شد و ضمن یادگیری فقه، حدیث و روایت به کسوت روحانیت درآمد.احاطه به علوم اسلامی، روحانی بودن و حضور مستمر در مجالس دینی باعث شد به ملاحسین معروف شود و وقتی طبع شعرش شکوفا شد، در نوشته هایش درباره خاندان عصمت و طهارت(ع) می نوشت و مرثیه سرایی کرد و خود را به این خاندان دخیل می بست، بنابراین به لقب "دخیل" در شعرهایش مشهور شد.ملاحسین دخیل مراغه ای از بنیان گذاران زبان و ادبیات مرثیه ترکی و شیوه مقتل نویسی بود و برای روایت جانگداز واقعه کربلا، قلم نثر و نظم بدست گرفت.وهاب حیدری، می نویسد: دخیل پدر ادبیات مرثیه ی ترکی، برای بالا کشیدن سطح تفکر و اندیشه جامعه، از الفاظی زیبا استفاده می کند و برای ارایه آن از مسایل فلسفی و عرفانی بهره گرفته و آن ها را فصیح، بلیغ و منظوم بیان می کند. لحظه لحظه زندگی دخیل از شیون های ماتم پر بود و قدرت قلم خود را در بازگویی مظلومیت و حقانیت عاشورا به کار می برد و در نهایت روایت کربلا را از ابتدا تا انتهای آن در مقتل هشت جلدی خود کاملا زیبا روایت کرده است.هر چند واقعه کربلا، قبل از دخیل مراغه ای به صورت مقتل نوشته شده بود، ولی وی با بیانی تازه، جان تازه ای به این شیوه شعر مراثی داد. " پرویز کتابی" در مقاله خود در این باره می گوید: از جمله این مقتل نویسان بزرگ یحیی ابن سعید، علی ابوالفرح کاتب اصفهانی، شیخ مفید ابوالقاسم دمشقی، علی بن موسی بن جعفر معروف به ابن طاووس، ملامحمد فضولی و نظام الدین محمد توفارقانلی هستند که دخیل این مقتل ها را به دقت خوانده و تحریر کتاب بزرگ خود را شروع کرده است."دخیل"، حادثه کربلا را از اول تا آخر پشت سر هم نوشته و در ضمن هر مقتل (رویداد) به حوادث دیگر تاریخ اسلام گریزی زده که این مساله موجب شده مقتل وی به صورت حجیم نگارش و در هشت جلد مکتوب شود.مجموعه آثار دخیل در مجموعه های شش تا هشت جلدی بارها در تبریز و تهران به صورت چاپ سنگی و حروف چینی به چاپ رسیده و نسخه کنونی موجود مقتل وی، در کتاب فروشی ها، هشت جلدی است.ملاحسین دخیل با قلم خود میدان عاشورا و صحنه های خونین تاریخ اسلام را با دقت گشته و از هیچ نقطه ای چشم پوشی نکرده و هر منظره را در مرکز دقت قرار داده و همانند نقاشی ماهر، هر صحنه را به صورت بدیعی به تصویر کشیده که این ویژگی باعث می شود شعرهای او با وجود پرمعنی بودن، حالتی ساده و روان داشته باشد. زنده یاد نادر فریدفتحی متخلص به آیدین، شاعر معاصر مراغه ای در نماهنگ صوتی معرفی دخیل می گوید: دخیل مراغه ای ظرافت شعر را با احساس دل و حالتی روان به هم آمیخته و با الفاظی دلگشا شعرهایش را به مخاطبان خود بیان می کند.فتحی می افزاید: دخیل، قدم به قدم کربلا را از صبح خونین تا اسارت شبانه، سیر و آن را ثبت کرده و همانند یک نمایشنامه نویس قدرتمند، دیالوگ های شخصیت های مقتل خود را به زبان شعر و جوهری لطیف در درجه ای عالی بیان می کند.وی می گوید: دخیل از قرن 13 تا به امروز در ادبیات مرثیه آذربایجان چهره ای شاخص و مقتل وی مصیبت نامه ای درباره آل علی (ع) است که شعرهایش را در قالب های مختلف و متنوعی مانند قصیده، غزل، مثنوی، رباعی و دوبیتی سروده و با نگاهی شاعرانه، جزیی ترین واقعه عاشورا را به صورتی زیبا و گاهی عارفانه تصویر سازی می کند.زنده یاد فرید فتحی، در این نماهنگ اضافه می کند: تاکنون شعرهای دخیل در مراسم های عاشورا، شبیه خوانی، شبیه گردانی و سینه زنی استفاده و مردم مسلمان و شیعه آذربایجان با علاقه ای خاص برای روایت مصیبت های امام حسین (ع) و زنده نگه داشتن قیام عاشورا از آن بهره برده اند.دخیل در مقتل خود، فضیلت ها، عظمت روحی، جوانمردی، وفاداری و اخلاص شهدای کربلا را به صورت زیبا به قلم گشیده و در مقابل این صفت ها، رذالت، ترس، ناجوانمردی و بدی های اردوی یزیدیان را همانند فیلمی با تمام جزییات اش به تحریر درآورده است.دخیل در سراسر مقتل خود قبل از شروع مرثیه و مدیحه، با قدرت قلم فضا سازی کرده و همانند یک رمان نویس و داستان نویس ماهر از بعد مکان و زمان عبور کرده و آثار خود را در آن فضا می سراید تا مصیبت و عمق فاجعه به صورت کامل توسط مخاطب حس شود."حجت مقدم" نیز در مقاله علمی خود با عنوان "بوطیقای واقعه در کلام دخیل مراغه ای" می نویسد: روایت واقعه دخیل و بررسی ساختار آن مفهومی به نام بوطیقا را تداعی می کند که در اصل نگاه موشکافانه به بیان و نحوه روایت از واقعه عاشورا است تا بتوانیم تفاوت این اثر را با سایر مقتل ها به خوبی بشناسیم.مقدم، می افزاید: بنابر این "دخیل" برای ایجاد ارتباط حسی با مخاطب برای نقل واقعه به شیوه ای روایت کرده که خواننده و شنونده را درگیر خود کرده و از آغاز تا پایان هر قطعه شعر خود سعی بر آن داشته تا مقدمه، بدنه و نتیجه را حفظ کند.ملاحسین دخیل مراغه ای در مقتل خود به تصویرسازی علاقه ای ویژه نشان داده و در ذهن وی کربلای خونین همانند صحنه ای منظم در کنار نزاکت خیال، از قلم به کاغذ آورده می شود و سرزمین خوف انگیر کربلا، تابش آتشین خورشید بر زمین، هیاهوی اردوی کفر که به خاطر غنیمتی اندک از اطاعت فرزند پیغمبر سرباز زده اند، صحنه هایی دلسوز هستند که فضای دردآور آن فقط با قدرت قلم "دخیل" به تصویر کشیده می شود.مقدم، می نویسد: نحوه نقل "دخیل" از واقعه کربلا فرصتی برای مخاطب است که در ذهن خود به باز آفرینی واقعه پرداخته و با تصویر کلمات، آن را خلق می کند.دقت دخیل مراغه ای در مقتل، فقط در ماتم کربلا خلاصه نمی شود و در زمره آن، شجاعت و شهامت خاندان عصمت و طهارت(ع) را نیز بر روی کاغذ آورده و به رجز خوانی های مختلف قهرمانان عاشورا از جمله حضرت ابوالفضل (ع) و حضرت علی اکبر (ع) توجه کرده است.آشنایی، علم و آگاهی "دخیل" به صنعت های مختلف ادبی شعر باعث شده تا در شعرهای خود از آرایه ها و صنعت های ادبی فایده ببرد.شعرهای دخیل با وجود ساده بودن، آکنده از صفت های شعری است که ابتدا حس نمی شود اما با تامل و دقت مشخص می شود که چه اندازه ای زیبا آن ها را استفاه می کند.خصوصیات دیگر مقتل "دخیل" که در دیگر مقتل ها نیست، آن است که وی توانسته بسیار زیبا، نوازنده های سنتی و مورد قبول آذربایجان را که در ادبیات آذربایجانی به آن ها "عاشیق" می گویند، به مقتل خود وارد کند."کتابی" در مقاله خود می نویسد: از ویژگی های اشعار در مقتل دخیل این است که به گونه ای زیبا هنرمندان ساززن آذربایجان (عاشیق ها) را وارد مقتل کرده و از نوعی شعر بنام دئیشمه (مناظره) استفاده کند.عاشیق ها در ادبیات آذربایجانی هنرمندانی دوره گرد هستند که در بین ایل، جای گرم و صمیمی داشته و بیشتر در مراسم و آیین ها حتی در مجالس عزا نیز حضور آنان نمایان می شود.دخیل از فن مناظره یا گفت و گوی شعر، فایده ای زیبا برده و این شعر را با استادی تمام در مقتل منظوم خود آورده است."دئیشمه" در ادبیات رثایی بین ایمان و کفر رخ می دهد و دخیل مراغه ای در قسمتی از مقتل خود باب گفتار را بر روی حضرت عباس (ع) و شمر در واقعه امان نامه آورده و ابتدا حرف های شمر و سپس جواب باب الحوائج را به آن اضافه می کند.مهمترین خصوصیات متقل دخیل که طوماری غم نامه است، غافل نشدن از مصیبت های کربلا است و وی در حوزه قدرت قلم خود سعی کرده واقعه را به حالتی جانگداز، سوزناک و لطیف گزارش کند. ملاحسن دخیل مراغه ای اساس مقتل خود را با تکیه بر روایت ها می نویسد و در کتاب او روایت ها جایگاهی با اهمیت داشته و با این روایت ها به قلم خود قدرت داده تا با قدرت تخیل خود و به زبانی ساده از واقعه کربلا تصاویری سوزناک ارایه دهد.در هر حال ملا حسین دخیل مراغه در دیوان هشت جلدی خود در وزن های مختلف واقعه کربلا را از سرتاپا با شهدای صحرای کربلا آراسته است.مقتل در لغت به معنی کشتن گاه و محل قتل و در اصطلاح به بازگویی به قتل رسیدن امامان اشاره دارد که مقتل امام حسین (ع) از همه مهم تر و بیشتر مورد توجه است.کنگره علمی و ادبی بزرگداشت آخوند ملاحسین مراغه ای (مراغی) متخلص به "دخیل" از شعرای رثایی قرن سیزدهم هجری قمری 28 اردیبهشت 1391 توسط اداره تبلیغات اسلامی مراغه برگزار شد.جا دارد که پژوهشگران و محققان ادبیات عاشورایی با کنکاش در تاریخ ادبیات کشورمان به واکاوی و آشکار کردن زوایای جدیدی از زندگی این شاعر بزرگ اهل بیت عصمت و طهارت (ع) همت کنند.گزارش از حسن حسین زاده3034/8023/518/1352
29/07/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها