تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835679646
آیا امام خمینی(ره) از حکمت صدرا عدول کرد؟
واضح آرشیو وب فارسی:دولت بهار: دولت بهار: مخالفان حکمت صدرایی به نامه امام به عروسش، در آذرماه سال 65 و همچنین عدم تدریس فلسفه توسط امام از دهه 30 به بعد استناد می کنند و آن ها را شاهدی بر عدول امام از فلسفه صدرایی می دانند. آیا این عدول حقیقت دارد؟تسنیم: فلسفه اسلامی و بخصوص حکمت متعالیه ملاصدرا محل مناقشه بسیاری در طول تاریخ فلسفه بوده و در حال حاضر نیز این مناقشات فراوان است. تا قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی، فراگیری و آموزش فلسفه اسلامی در برخی از حوزه های علمیه کشور بدعت محسوب می شد و دوستدارن حکمت و فلسفه تکفیر می شدند. امام خمینی و علامه طباطبایی از معدود اساتیدی بودند که در فضای ضد فلسفی حاکم بر حوزه های علمیه به تدریس حکمت اسلامی پرداختند که با مخالفت های صورت گرفته، امام خمینی درس خود را تعطیل کردند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری شخصیتی که خود « چکیده و زبده ی مکتب ملاصدراست»، فلسفه به دروس رسمی حوزه های علمیه و دانشگاه ها راه پیدا کرد و نهادها و مجامع مختلف فلسفی تأسیس شد. بی شک پی ریزی هر تمدنی مستلزم اندیشه های عقلانی و فلسفی است. چنانچه تمدن غرب و مدرنیته مبتنی بر آرای فیلسوفانی چون فرانسیس بیکن و رنه دکارت و البته با نگاهی تقلیل یافته به ابعاد وجوی انسان ایجاد شد؛ انقلاب اسلامی نیز برای تدوم حیات تمدنی خود نیازمند بازسازی ساختارهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی متناسب با خود مبتنی بر اندیشه های اسلامی است و از این رو از حکمت متعالیه انتظار می رفت این نقش را به عهده گیرد و در عرصه های اجتماعی حضور یابد و نقش حداکثری خود را ایفا نماید. در واقع فراگیری فلسفه اسلامی برای دفاع از دین در برابر فلسفه غرب، استفاده حداقلی از آن است و با ظهور انقلاب اسلامی ایران، انتظار بحق از حکمت متعالیه این است که نقش حداکثری خود را به نمایش بگذارد. ولی تاکنون این امر محقق نشده و علی رغم تلاش های مختصر صورت گرفته حکمت متعالیه وظیفه نظام سازی خود را به سرانجام نرسانده است و از همین رو دوباره شاهد مخالفت با فلسفه اسلامی در سطحی دیگر هستیم. امروزه ما از چالش نقش حداقلی فلسفه اسلامی عبور کرده ایم و چالش اصلی بر سر نقش حداکثری آن است. دلایل مخالفان نقش اخیر طیف وسیعی را دربرمی گیرد ولی همه بر ناتوانی حکمت صدرایی و یا التقاطی بودن آن تاکید دارند که در ادامه به نقد و بررسی آن ها می پردازیم: در برابر هم قرار دادن فلسفه اسلامی و حکمت متعالیه برخی با نگاهی تاریخی به سیر فلسفه اسلامی، فلسفه اسلامی تا ابن سینا و فیلسوفان مشایی را تحسین می کنند ولی فلسفه صدرایی را حرکتی انحرافی در تاریخ فلسفه می دانند که رویکردی التقاطی و آمیخته با عرفان دارد. تا آن جا که برخی در تفسیری عجیب، حکمت صدرایی را تقویت کننده فراماسونری و بهائیت می دانند. ولی نگاه صرف تاریخی حاکی از حمایت برخی اعضای یک فرقه انحرافی از حکمت متعالیه و یا امکان سوء استفاده از آن دلیلی بر انحرافی بودن یک مکتب فلسفی نیست. همان طور که انتساب داعش و القاعده در حال حاضر و یا شیخیه و صوفیه به اسلام دلیلی بر بی اعتباری و انحرافی بودن دین اسلام نیست. بنابراین گزینش های تاریخی دلیلی مبنی بر وجود روابط منطقی معرفتی در آن ها نیست. حکمت متعالیه اوج فلسفه اسلامی و متحول کننده و هماهنک کننده برهان با عرفان، دین و قول معصوم است به طوری که به تعبیر صدرالمتالهین «قول معصوم حد وسط نقل و برهان قرار می گیرد». در برابر هم قرار دادن فقه و حکمت متعالیه برخی منتقدان فقه را در برابر حکمت متعالیه قرار می دهند و مدعی اند که با رشد حکمت متعالیه و التقاط آن با فقه توسط علما و فقها، انحطاطی برای تفکر دینی رقم خورد به طوری که هم امام و هم علامه طباطبایی برای آنکه از این اندیشه عدول کنند و به فلسفه ی اعتباری برسند، آن را مورد نقد قرار دادند. آبشخور این نقد عدم درک صحیح حکمت متعالیه به عنوان مجموعه ای درهم تنیده از عقل، نقل و عرفان است. در حالی که در سفر چهارم اسفار اربعه، فقه و دانش های وحیانی قابل مشاهده است آنجا که نفس انسانی جهت تعالی و نیل به حقیقت و سعادت نیازمند وحی، امامت و ولایت است. از آن جا که رسالت و ولایت در دستگاه معرفتی حکمت متعالیه بسیار عظیم و وسیع دیده شده، طبعاً علوم وحیانی و جایگاه حکیمان، متکلمان و فقهای آن نیز وسعت وجودی و علمی بیشتری یافته به گونه ای که جانشینی معصومان(ع) در جهت معرفت و هدایت دین را در سطح وسیع تر و عمیق تری به عهده می گیرند. عدول امام خمینی از حکمت متعالیه مخالفان حکمت صدرایی به نامه امام خمینی به عروسش، خانم فاطمه طباطبایی در آذرماه سال 65 و همچنین عدم تدریس فلسفه توسط امام از دهه 30 به بعد استناد می کنند و آن ها را شاهدی بر عدول امام از فلسفه صدرایی می دانند. امام خمینی در این نامه اخلاقی، انسان را از مغرور شدن به فلسفه و عرفان برحذر می دارد و می فرماید: «چنان به عمق اصطلاحات و اعتبارات فرو رفتم و به جاى رفع حُجب به جمع کُتب پرداختم که گویى در کون و مکان خبرى نیست جُز یک مُشت ورق پاره که به اسم علوم انسانى و معارف الهى و حقایق فلسفى طالب را که به فطرت اللَّه مفطور است از مقصد بازداشته و در حجاب اکبر فرو برده. اسفار اربعه با طول و عرضش از سفر به سوى دوست بازم داشت نه از فتوحات فتحى حاصل و نه از فُصوص الحِکَم حکمتى دست داد، چه رسد به غیر آنها که خود داستان غم انگیز دارد.» و از این رو توصیه می کنند« به این اصطلاحات که دام بزرگ ابلیس است بسنده مکن و در جستجوى او -جلّ و علا- باش». امام در این عبارات ذکر شده و سایر قسمت های نامه به نفی حکمت صدرایی و عرفان ابن عربی نمی پردازند بلکه با رویکردی اخلاقی که در جای جای نامه موج می زند از مغرور شدن و بسنده کردن به فلسفه و عرفان و «حجاب اکبر» شدن آن ها در سلوک الی الله نهی می کند. همانطور که حافظ قرآن بودن هم می تواند حجابی باشد بر فهم قرآن و تقرب به پروردگار. علاوه بر این امام دو سال بعد و در یازدهم دی ماه سال 67 در نامه تاریخی خود به گورباچف، رهبر اتحاد جماهیر شوروی بر حکمت صدرایی تاکید می کنند. امام پس از اعلام شکست کمونیسم که «صدای شکستن استخوان هایش هم به گوش فرزندانشان رسیده است» در جایگاه تمدنی و نه اخلاقی و در برابر مکتب کمونیسم شرق و تمدن مادی و محصور به «حس» غرب، جهان بینی الهی که اعم از «حس و عقل» است را معرفی می کند که برای فهم آن از گورباچف می خواهد تا اساتید بزرگ و خبرگان فکری روسی را برای درک فلسفه اسلامی و بخصوص حکمت متعالیه و عرفان ابن عربی به قم بفرستد. امام در این نامه با تجلیل از ملاصدرا می فرمایند: «از اساتید بزرگ بخواهید تا به حکمت متعالیه صدرالمتألهین ـ رضوان الله تعالی علیه و حشره الله مع النبیین و الصالحین ـ مراجعه نمایند، تا معلوم گردد که: حقیقت علم همانا وجودی است مجرد از ماده؛ و هرگونه اندیشه از ماده منزه است و به احکام ماده محکوم نخواهد شد.» لزوم حفظ وحدت جامعه اسلامی از یک سو و پیچیدگی ها و ظرائف حکمت متعالیه و نکات باریک از موی عرفان ابن عربی از سوی دیگر موجب شد تا امام خمینی(ره) قبل از انقلاب درس فلسفه خود را تعطیل کند و تنها به تعداد معدودی شاگرد که ذوق فلسفی را در آن ها دیده بود، بسنده کند و پس از انقلاب نیز به همین دلایل ناچار شد تفسیر سوره حمد خود را تعطیل کند. با این حال امام همواره از شخصیت صدرالمتالهین تجلیل کرده و در جایگاه تمدنی بر حکمت متعالیه تاکید می کردند. امام خامنه ای نیز ذیل همین رویکرد و با توجه به نقش حداکثری حکمت متعالیه، با صراحت مکتب فلسفی صدرالمتالهین را همچون شخصیت و زندگی خود او، مجموعه ی در هم تنیده و به وحدت رسیده ی فاخرترین عناصر معرفت یعنی عقل منطقی، شهود عرفانی و وحی قرآنی، در کنار هم می دانند. از نظر ایشان عدم ایفای نقش حکمت متعالیه در تمدن سازی نوین اسلامی نه به دلیل نقص آن و یا عدم نیاز به یک چارچوب متقن برای فهم و تفسیر هستی بلکه به دلیل عدم بسط و امتداد حکمت متعالیه در ابعاد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. مکتب فلسفی صدرالمتالهین همچون همه فلسفه ها در محدوده ی ملیت و جغرافیا نمی گنجد و متعلق به همه ی انسانها و جامعه ها است ولی ما ایرانیان بیش از همه به این فلسفه الهی وامدار و بیش از همه در برابر آن مکلفیم. ظرفیت حکمت متعالیه و شایستگی آن در بنای فرهنگ و تمدن نوین اسلامی به حدی است که سرانجام «جای خالی خویش را در اندیشه ی انسان این روزگار خواهد یافت و در آن پابرجا خواهد گشت.»
یکشنبه ، ۱۹مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دولت بهار]
[مشاهده در: www.dolatebahar.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]
-
گوناگون
پربازدیدترینها