واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ترویج کتابخوانی با قصه گویی و افسانه پردازی - علی بلوکباشی* خواندن قصه ها و داستان های ایرانی برای کودکان، فرزندان ما را با فرهنگ و تاریخ ایران، با زندگی و رفتار ایرانیان، با خوی و عادات آنها آشنا و آنها را تشویق به خواندن می کند.
عادت کتابخوانی را باید از سنین پایین به کودکان آموخت و آنها را در این دوره زندگی با کتاب انس داد.در گذشته مادران و مادر بزرگان با قصه گویی و نقل داستان این وظیفه را به خوبی انجام می دادند، امروزه مادران و پدران وظیفه آشناکردن کودکان با کتاب و برانگیختن آنها به خواندن کتاب را می توانند با کتابخوانی برای آنها انجام دهند، گوش و چشم بچه ها باید از دوره طفولیت با کتاب انس بگیرد.کودکانی که پدران و مادرانشان عادت به کتابخوانی دارند و ساعاتی از شبانه روز را با خواندن کتاب در خانه می گذرانند، این عادت را از آنها می آموزند و نگاه و احساسی خاص به کتاب پیدا می کنند.متاسفانه امروزه بسیاری از کودکان ما وقتشان را پای تلویزیون، فیلم ها و کارتون های خارجی یا بازی های رایانه ای می گذرانند! چون والدین آنها نیز بیشتر اوقات را پای تلویزیون و مجموعه های ماهواره ای سپری می کنند. استفاده بیش از اندازه کودکان از تلویزیون و فضاهای مجازی، آنها را از کتابخوانی و گوش سپردن به قصه، افسانه از زبان مادر و مادربزرگان باز می دارد و آرام آرام آنها را به کتاب بی علاقه می کند.در حالی که یکی از مسائل آموزشی کودک در ژاپن، قصه خوانی برای جمع کودکان است. معلم قصه گو برای کودکان داستانی را نقل می کند، اما پایان آن را ناتمام می گذارد و از بچه ها می خواهد که بروند فکر کنند و در جلسه بعد بیایند و هرکدام پایان داستان را آن طور که می خواهند تمام کنند.این معلم قصه گو کودکان را وامی دارد که فکر کنند و آن گونه که می پسندند، داستان را در ذهنشان بنویسند و به پایان برسانند. با این شیوه آموزشی، کودکان را با کتاب و فرهنگ ژاپنی آشنا می کنند و می کوشند تا روحیه کنجکاوی را در کودکان بیدار کنند و توانایی ذهنیشان را بارور و زمینه خلاقیت را در آنها تقویت کنند.روش آموزشی کودکان در فرهنگ سنتی ما هم در گذشته کم و بیش این چنین بوده است. مادران، مادربزرگ ها و پدربزرگان با نقل قصه، کودکان را به فضای فرهنگی و زندگی ایرانیان آشنا می کردند و علاقه آنها را به خواندن قصه و داستان برمی انگیختند. آنها داستان هایی پرمغز برای کودکان نقل می کردند و پیش از آن که داستان را تمام کنند، از آنها می پرسیدند که فکر می کنید برای مثال چه به سر مثلا حسنی که قهرمان قصه بود، می آید؟ یا مثلا فکر می کنید که فلانی چگونه باید خود را از بند دیو آزاد کند؟ و پرسش هایی این چنینی به اقتضای ماجرای قصه برای کودک مطرح می کردند.امروزه در ایران شیوه زندگی و شکل خانواده تغییر کرده، شکل خانواده از گسترده به هسته ای تبدیل شده و نوع ارتباط ها، تعامل افراد با یکدیگر و با افراد خانواده و پدربزرگ ها و مادربزرگ ها تغییر کرده است. امروزه رابطه نه چندان نزدیکی میان کودکان با سالخوردگان وجود دارد، شیوه نقل داستان، قصه گویی سنتی وقصه های پای کرسی نیز از میان رفته است، جای قصه گویان خانواده را رسانه های گفتاری و تصویری گرفته اند.آیا رسانه های ما قصه گویی برای کودکان را با برنامه و هدف آموزش هویت و فرهنگ بخشی و به شیوه های خلاقانه نقل گویی در فرهنگ سنتی انجام می دهند؟ اصلا چنین هدف و آرمان فرهنگی نهادینه شده ای در گردانندگان و برنامه ریزان این وسایل ارتباط جمعی وجود دارد؟! تلویزیون دارد به جای خانواده که نقش آن در ساختار جدید جامعه امروز کم رنگ شده، ایفای نقش می کند. نقشی که در پس آن اندیشه ای سامان یافته و سازنده برای آموزش و تربیت کودکان در فرهنگ خود و برای جامعه فردا کمتر دیده می شود. اشکال های آموزش ما فراوان است و این جا هم جای بازگویی آنها نیست. رییس بخش مردم شناسی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی و ایران شناس*
14/06/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 34]