واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: جيمز وب جانشين هابل مي شود تلسکوپ فضايي جيمز وب که قرار است جانشين هابل شود، وعده گشودن پنجره جديدي را به جهان مي دهد. استقرار تلسکوپ فضايي جيمز وب در فضا مي تواند آغازگر کشف فراژرف ها در کيهان باشد. اما اگر اين تلسکوپ که به افتخار مدير ناسا در طول برنامه ماموريتهاي آپولو نامگذاري شده است شکست بخورد، پيشرفت اخترشناسي تا يک نسل کامل عقب خواهد افتاد.
زماني که در آوريل سال 1990 ميلادي بدنه يک تلسکوپ غول پيکر رهسپار فضا مي شد هيچ کس تصور نمي کرد قرار است اين تلسکوپ دنياي ستاره شناسي را متحول کند. هابل؛ تلسکوپي است که تمام مردم نام آن را شنيده اند و کم و بيش تصاوير زيباي آن را در رسانه ها ديده اند. تلسکوپ فضايي هابل در اين سال ها تبديل به يک برند براي ستاره شناسان شده است، برندي که براي ما عظمت کيهان را به ياد مي آورد . البته هزينه هايي که در طي حيات هابل صرف اين تلسکوپ گرديد بسيار سرسام آور است اما اين هزينه هاي گزاف در مقايسه با دستاوردهاي اين غول فضايي به هيچ عنوان قابل مقايسه نيست. اين که چرا ما بايد تا اين مقدار هزينه کنيم و حتما در خارج از جو زمين يک تلسکوپ داشته باشيم بسيار ساده است:• نبود گرد و غبار در مسير ديد• نبود پراکنش نور خورشيد و ماه در اثر مولکولهاي جو سياره• نبود آلودگي نوري ناشي از مظاهر تمدن بشري• نبود آلودگي جوي و يا رطوبت در هوا• امکان رصد در طول موجهاي غير مرئي (جو جلوي پرتوهاي ايکس، فرابنفش، فروسرخ و... را ميگيرد.)• و ... دلايلي است که ضرورت وجود يک تلسکوپ قدرتمند در خارج از جو زمين را بيان مي کند.در تاريخ 21 ساله حيات هابل تا کنون 21 راهپيمايي فضايي جهت تعمير و بروز رساني آن انجام شده است که آخرين آن ها در سال 1388 توسط سرنشينان شاتل فضايي آتلانتيس انجام گرفت. شاتلي که خودش به زودي بازنشسته مي شود و قرار است آخرين ماموريت شاتل ها را انجام دهد.
تلسکوپ فضايي هابل هم مانند بسياري از ماموريتهاي فضايي موفق ديگر بيشتر از آنچه که پيشبيني ميشد، کار کردهاست و سرانجام زمان بازنشستگياش نزديک مي شود. در مورد زمان پايان کار هابل و چگونگي پايان کارش حرفها متفاوت است. اما چيزي که آشکار است اين است که تا تلسکوپ فضايي بعدي آماده? رفتن به فضا نباشد، اين اتفاق نميافتد.اما تلسکوپي که قرار است جايگزين هابل 11110 کيلوگرمي بشود تلسکوپي است به نام جيمز وب. اين تلسکوپ که با همکاري سازمانهاي فضايي ناسا و اسا در حال ساخت است هم اکنون مراحل آزمايشات نهايي خود را مي گذراند و قرار است تا سال 2013 به وسيله موشک آريان ? به فضا پرتاب شود.پروژه جيمز وب بايد بدون درصدي خطا حتما با موفقيت انجام گيرد چراکه قرار است در جايي در فاصله 1.5 ميليون کيلومتري زمين قرار گيرد يعني چهار برابر فاصله ماه از زمين و دور از دسترس تمام فضاپيماها براي تعمير تلسکوپ. اهداف مهمي که براي اين تلسکوپ در نظر گرفته شده عبارتند از : جستجو براي يافتن پرتوهاي مادون قرمز حاصل از انفجار بزرگ، مطالعه بر روي تولد ستارهها و چگونگي تشکيل و گسترش کهکشان. شايد بتوان اهميت جيمز وب را اين گونه توضيح داد: تلسکوپ فضايي وب قرار است کاري را براي ما انجام دهد که تلسکوپ گاليله براي نجوم آن زمان انجام داد!
هابل و جيمز وب آن طور که جان ماتر، برنده جايزه نوبل فيزيک و رهبر پروژه ساخت جيمز وب عنوان مي کند تفاوت هاي بسياري با يکديگر دارند. براي مثال او مي گويد: "هابل نميتواند اولين اجرام نوراني آسمان را که تنها چند صد ميليون سال پس از انفجار بزرگ شکل گرفتهاند، رصد کند. ما ميدانيم اين اجرام وجود دارند اما گسترش کيهان باعثشده طولموج نوري که ساطع ميکنند از دسترس هابل خارج باشد. فکر ميکنم با جيمز وب بتوانيم به حدود 200ميليون سال پس از انفجار بزرگ برگرديم و ماده اوليه تشکيلدهنده اين اجرام را ببينيم."موارد ديگري که ماتر به آن ها اشاره مي کند اين ها هستند: "جيمز وب يک تلسکوپ فروسرخ است در حالي که هابل قدرت رؤيت نور مرئي و طولموجهايي از فرابنفش را دارد. در نتيجه جيمز وب براي عملکرد صحيح به دماي پايينتري نياز خواهد داشت. قطر آيينه آن 6.5 متر است در حالي که قطر آيينه هابل تنها 2.4 متر است. هابل در فاصله 575 کيلومتري زمين واقعشده و در دماي 77 درجه کلوين کار ميکند؛ درحاليکه جيمزوب در دمايي سردتر و در فاصله دورتري از زمين کار خواهد کرد."پروفسور بهرام مبشر، نماينده سابق آژانس فضايي اروپا در تلسکوپ هابل نيز درباره تلسکوپ جيمز وب مي گويد:" اين تلسکوپ که قطر آيينه آن 6.5 متر است در مدار زمين قرار خواهد گرفت و با قدرتي 9 برابر هابل به جهان مينگرد. به وسيله اين تلسکوپ که يک و نيم ميليون کيلومتر از زمين فاصله دارد ميتوان به ابتداي جهان نگاه کرد. البته ما هر روز رو به تکامل هستيم و هم اکنون در حال طراحي تلسکوپهايي با قطر 30 متر در زمين هستيم که سه برابر بزرگترين تلسکوپ موجود در جهان است و حدود سال 2018 در هاوايي شروع به کار ميکند." به نظر مي رسد قرار است بعد از پرتاب جيمز وب و شروع به کار آن، دانش اخترشناسي متحول بشود و دنيايي جديد به روي دانشمندان گشوده شود. دنيايي که ما را به پاسخ اين سوال نزديکتر خواهد کرد: آغاز جهان چگونه بوده است؟ م.ح.اربابي فربخش دانش و زندگي تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 428]