تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834921723
تقابل خانه‌های خدا با هیولاهای شهر
واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: جمعه ۲۶ تیر ۱۳۹۴ - ۰۲:۰۲
ایرانی‌ها پس از ورود اسلام به کشور تمام هم و غم خود را در معماری و هنرهای تزیینی، در ساخت مساجد به کار گرفتند و باعث خلق شاهکارهایی شدند که امروز مورد توجه دنیا قرار گرفته است. امروز طراحی این بناها با گسترش ساخت و سازها و ظهور آسمان‌خراش‌ها در شهرهای بزرگ، یکی از چالش‌های اساسی معماران این حوزه به‌شمار می‌رود. به گزارش خبرنگار بخش هنرهای تجسمی ایسنا، از زمان ظهور اسلام و ورود آن به ایران، ساخت مسجد به‌عنوان محلی برای نیایش پروردگار و بجا آوردن نماز بسیار مورد توجه قرار گرفت. بخشی از باشکوه‌ترین معماری‌های ایران و جهان مربوط به مسجدهایی است که با هنر معماران بنا شدند و در آن‌ها زیباترین و باشکوه‌ترین هنرهای تزیینی به کار رفته است. مسجدهایی که امروز جزو شاهکارهای معماری‌اند و همه طراحان و هنرمندان آن‌ها را ستایش می‌کنند. توجه به معماری مسجد نمایانگر اهمیت این بنا به‌عنوان نیایشگاه انسان‌ها است. مساجد از مهم‌ترین بناهای معماری ایرانی پس از اسلام هستند. در دوره‌های ابتدایی ورود اسلام به ایران، مساجد به‌شکل ساده ساخته می‌شدند، اما بعدها عناصر، آرایه‌ها و بخش‌هایی به آن‌ها اضافه شدند. مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان، مسجد گوهرشاد مشهد، مسجد امام اصفهان، مسجد نصیرالملک شیراز و مسجدجامع یزد از معروف‌ترین مساجد ایران هستند که معماری آن‌ها شگف‌انگیز است.
مسجد گوهرشاد
کعبه نخستین مسجد بود عبدالحمید نقره‌کار - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران - در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا درباره‌ی تاریخچه‌ی ساخت و طراحی مساجد، اظهار کرد: مساجد و به‌طور کلی، نیایشگاه‌ها در همه جای دنیا بر مبنای یکسری اصول اعتقادی و تبیین رابطه انسان و خداوند و سیر تکاملی انسان در هر مکتب اعتقادی و دینی طراحی می‌شوند. در هر مکتب براساس قوانین و اصول مبتنی بر مباحث اعتقادی، طراحی مساجد تعریف می‌شود که در آن‌ها شکل هندسی، نمادها و آرایه‌های نیایشگاه‌ها براساس تفکر و اندیشه اعتقادی شکل می‌گیرد. او ادامه داد: در طراحی مساجد، مباحث عمیقی در رابطه با هستی‌شناسی و انسان‌شناسی و رابطه‌ی انسان و خداوند مطرح است. از مسیر عروج و تکامل انسان و ابعاد عقلانی و روحانی که در فطرت انسان وجود دارد، مفاهیمی استنباط می‌شود که براساس آن‌ها نمادها، هندسه و آرایه‌های مساجد شکل گرفته و از 1400 سال پیش که اولین مسجد ساخته شد تا امروز که مساجد زیادی ساخته شدند، حفظ شده است. نقره‌کار با بیان این‌که خانه کعبه نخستین مسجدی بود که ساخته شد، گفت: خانه کعبه به منزله‌ی یک سلول بنیادی، الهام‌بخش ساخت همه‌ی مساجد اصیل در دوره‌های مختلف بوده است. می‌توان این‌طور تفسیر کرد که این بنا، مسجد خانوادگی حضرت آدم (ع) بوده که برای پذیرش توبه‌ی او ساخته شده است. نکته مهم این است که فقط خداوند خالق انسان است و حقیقت انسان و استعدادهای بالقوه و سیر تکاملی او را بدون خطا و به‌صورت جامع تعریف کرده است. به همین دلیل از دیدگاه اسلام برای مفهوم عبادت باید مناسب‌ترین کالبد در نظر گرفته شود.
مسجد شیخ لطف‌الله
اسلام به مواد و مصالح ایراد نگرفته است این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنانش درباره‌ی تأثیر اسلام بر تغییر طراحی نیایشگاه‌ها، اظهار کرد: در ساخت بنای نیایشگاه‌های قبل از اسلام دو نکته مطرح بود؛ یکی مواد و مصالح مورد استفاده که با توجه به شرایط اقلیمی و مقتضیات زمانی و مکانی تعیین می‌شد و دیگری بُعد محتوایی که نیایش و حقیقت ارتباط انسان با خداست. اسلام برخلاف پادشاه‌هایی که بعد از به قدرت رسیدن، عبادتگاه‌ها را آتش می‌زدند و بنای آن‌ها را از بین می‌بردند، به مواد و مصالح بناها ایرادی نگرفت، اما محتوای آن‌ها را 180 درجه تغییر داد و محتوای منحرفانه و مشرکانه‌ی آن‌ها را به سمت توحید و ارتباط صحیح انسان با خداوند سوق داد که با کم‌ترین تغییرات کالبدی در بنای نیایشگاه‌ها همراه بود. او ادامه داد: برای مثال اگر به نقشه چهارتاقی‌های آتشکده‌ای در فارس که به مسجد «یزدخواست» تبدیل شد، نگاه کنیم، متوجه تغییرات اندکی می‌شویم که در جهت مفاهیم اسلامی بوده است. چهارتاقی‌های آتشکده یک فضای درونگرا داشتند که در مرکز آن، مجمر آتش قرار داشت و فقط موبدان و هیربدان اجازه داشتند به آن وارد شوند و بقیه در بیرون این فضا عبادت می‌کردند. این موضوع با اعتقادات اسلامی سازگار نبود. بنابراین فضای آن را برونگرا کردند و آتش را که نماد خداوند نیست، برداشتند. نقره‌کار به تأثیر تفاوت‌های اعتقادی در اسلام و دیگر ادیان در ساخت نیایشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: در اعتقادات اسلامی، انسان عالی‌ترین نماد تجلی خداوند است. بنابراین او باید در قلب و کانون نیایشگاه قرار بگیرد. از طرفی تفاوت بین انسان‌ها در نیایش خداوند نیست، بنابراین همه به‌طور یکسان حق دارند از فضای بنا برای عبادت استفاده کنند. مساجد ما نسبت به نیایشگاه‌های غربی و شرقی بسیار اصیل‌تر و به حقیقت آفرینش و مفهوم تکامل و عبادت نزدیک‌تر هستند.
مسجدجامع یزد
گنبد و مناره‌ها نماد چه مفاهیمی هستند؟ نقره‌کار در ادامه به ویژگی‌های مساجد اصیل ایرانی اشاره و اظهار کرد: مساجد اصیل ما ادامه‌ی همان سنت نبوی و دارای اصول بسیار باارزشی هستند. فضاهای داخلی کاملا درونگرا طراحی شده‌اند و انسان در هر جای بنا که باشد، خود را به‌عنوان قلب، کانون و قهرمان نیایش احساس می‌کند. شکل خارجی بنا نیز تابع شرایط محیطی است. برخلاف بسیاری از نیایشگاه‌ها که شکل جبری و تحمیلی دارند، مساجد اسلامی از شکل بیرونی کاملا متفاوت و منطبق بر شرایط محیطی برخوردارند. در مساجد اصول معماری بنا کاملا حفظ شده، اما دارای تفاوت‌هایی در شکل بیرونی هستند. این استاد دانشگاه افزود: به‌عنوان مثال مساجدی مانند مسجد امام اصفهان، مسجد شیخ لطف‌الله و ... با این‌که اصول ساخت یکسانی دارند، اما شبیه هم نیستند و این یک اتفاق، بی‌نظیر است. در این مکان‌ها در کنار ابداع، خلاقیت و نوآوری اصول حفظ شده و شرایط مکانی و زمانی در نظر گرفته شده است. او همچنین به مفهوم نمادها و عناصر به کار رفته در طراحی و ساخت مساجد اشاره کرد و گفت: اصول مساجد معنا و مفهوم‌هایی در خود دارند. مفهوم نماز و عبادت و رابطه‌ی انسان با معبود در این‌ها تجلی پیدا می‌کند. مثلا گنبد، نماد درونگرایی و وحدت و مناره‌ها بیانگر مفهوم امر به معروف و نهی از منکر و جامعه‌سازی هستند. سردرهای ورودی مساجد هم از اهمیت خاصی برخوردارند، چون طاق نصرت آن‌ها باید دعوت‌کننده‌ی انسان به محیط عبادت باشد. البته هر شکل و صورتی را نمی‌توان به معماری مساجد وارد کرد و انتخاب آن‌ها نیازمند اجتهاد حرفه‌ای در این زمینه است. مسجدها در تقابل با هیولاهای شهری نقره‌کار به مشکلات مربوط به طراحی و ساخت مساجد در سال‌های اخیر در شهرها اشاره کرد و گفت: در شهرهای جدید که اغلب ساختمان‌ها به‌صورت هیولاهایی عجیب و غریب در آن‌ها سر بر آورده‌اند، باید مساجد طوری طراحی شوند که کانون اصلی شهر باشند. بنابراین معماران چاره‌ای ندارند جز این‌که گنبدها، مناره‌ها و آرایه‌هایی را در معماری مساجد در نظر بگیرند که تداعی‌کننده‌ی خاطرات دینی و مذهبی مردم باشد و آن‌ها را به این مکان‌ها دعوت کند.
مسجد نصیرالملک شیراز
او درباره‌ی آسیب‌های معماری مساجد در این دوره نیز اظهار کرد: مهم‌ترین آسیبی که متوجه معماری مساجد در سال‌های اخیر شده، آموزش داده نشدن این سبک معماری در دانشگاه‌های کشور است. طراحی مسجد به‌عنوان عالی‌ترین مظهر فرهنگی و مذهبی جامعه‌ی ما اغلب در دانشگاه‌ها تدریس نمی‌شود و بسیاری از اساتید هم آمادگی لازم را برای هدایت دانشجویان ندارند. در نتیجه، فارغ‌التحصیلانی که از دانشگاه بیرون می‌آیند اغلب با مباحث نظری و تفکرات غربی در این عرصه کار می‌کنند و براساس این دیدگاه فکر می‌کنند از هر مفهوم و شکل و صورتی می‌توان در طراحی مساجد استفاده کرد. طراحی و ساخت مسجد کار هر کسی نیست این استاد دانشگاه همچنین درباره‌ی تفاوت آرایه‌های نیایشگاه‌ها و مساجد نیز گفت: بخش مهمی از ویژگی‌های مساجد ما شامل آرایه‌های آن‌هاست. در اسلام استفاده از آرایه‌هایی به‌صورت مجسمه، نقاشی و نقش‌برجسته از موجودات زنده، انسان و حیوان جایز نیست؛ برخلاف کلیساها و معابد شرقی که مملو از مجسمه‌ها و نقش‌برجسته‌هایی به‌شکل انسان و حیوان هستند و نیایشگاه‌ها را شبیه یک نمایشگاه کرده‌اند تا جایی برای عبادت. معماری اسلامی برای مساجد از هندسه، بافت، نور و رنگ استفاده می‌کند. نقره‌کار اضافه کرد: مسوولان و تصمیم‌گیران در کلان‌شهرها، بخصوص وزارت مسکن و شهرسازی به این موضوع توجه نمی‌کنند، کسی که سینما یا نمایشگاه خوبی ساخته لزوما نمی‌تواند طراحی مسجد خوبی هم باشد. برای همین کار طراحی و ساخت مساجد را به آن‌ها می‌سپارند، در حالی که یک طراح مسجد باید در حوزه مفهومی و سنت‌های تاریخی مسجدسازی مطالعه و دانش داشته باشد و فقط به‌دنبال شهرت‌طلبی و بازی‌های فرمالیستی با شکل‌ها نباشد. این موضوع باید در بحث ارتقای علوم انسانی که مقام معظم رهبری هم به آن اشاره داشتند، در وزارت علوم جدی گرفته شود. انتهای پیام
کد خبرنگار:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[مشاهده در: www.isna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 112]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها