واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
نقشی که هواپیماها در دوره رضا شاه بازی میکردند فرهنگ > مدیریت فرهنگی - رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به مناسبت روز اسناد یادداشتی را منشتر کرده و در آن بر اهمیت اسناد مکتوب تاکید کرده است.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، متن کامل یادداشت رضا صالحیامیری بدین شرح است: «سخن گفتن از اسناد، به معنای مجموعه متونی است که یک فرهنگ به منزله گواهی بر هویت حفظشدهاش نزد خود نگاه میدارد. آرشیوها یکی از مهمترین عناصری هستند که بین گذشته و آینده پیوند برقرار میکنند. آرشیوها به همان میزان که دانش و حافظه فرهنگی را از گذشته به امروز منتقل میکنند، برای آینده نیز مهم هستند. دادهها و دانشی که امروزه برای ما و از دید ما چیز مهمی را بیان نمیکند، در آینده میتواند به یک سند مهم بدل شود. آرشیوگری یکی از قدیمیترین حرفههای بشری است و اختراع نوشتار از نیاز به مستندسازی سرچشمه گرفته است. در کشور ما متاسفانه بسیاری از نهادها فاقد آرشیو هستند و کار آرشیوی نکردهاند. هیچ نهادی بینیاز از آرشیو نیست. آرشیوها روابط ساختاری دوران خود را منعکس کرده و فلسفه وجودی و ساختاری نهادها را آشکار میسازند. یک نهاد هر قدر مدرن و پیشرفته باشد از دانش و اسناد مربوط به گذشته خودش بینیاز نیست. چندی پیش همایش باشکوهی در بزرگداشت نوشآفرین انصاری برگزارشد و یکی از دانشجویان سابق آن پیشکسوت عرصه کتابداری از احساس نیاز روزافزون نهادها به اسناد سخن میگفت و از کثرت و تنوع کار آرشیوی در نهادهای نوپا خاطراتی بیان میکرد که مثلا چگونه نیروی انتظامی احساس نیاز کرده بود به اسناد مربوط به شیوه برخورد نظمیه با اراذل و اوباش در زمان قاجار! اسناد مربوط به گذشته نهادها بصیرتی به کارکنان امروزی آن نهادها میدهد که به هیچ وجه نمیتوان آن را از خلال شکل کنونی و حاضر آن نهاد دریافت. چندی پیش من در مراسم افتتاح مرکز اسناد ارتش شرکت کردم. بدون مراجعه به اسناد آن سالهای نخستین تاسیس ارتش مدرن نمیتوان درک درستی از ساختار دولت-ملت داشت و تفاوت ساختار دولت-ملتهای اروپایی با دولت-ملتهای جهان سومی را خوب فهمید. به عنوان یک مثال سندی تحلیلی در نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی وجود داشت که از نقش و کارکرد نخستین هواپیماهای زمان رضاخان سخن می گفت. از جمله در این سند آمده بود که در ایام برپایی حکومت زمان رضاخان، جتهای جنگی کارکرد "رسانهای" داشتند. یعنی در ایامی که هنوز رادیو رواج نداشت و اقوام و عشایر پیرامونی کشور، از استقرار و تثبیت نظام جدید و حاکمیت کودتا بیخبر بودند، نفس به پرواز درآوردن هواپیماهای جنگی بر فراز لرستان، حتی اگر کارکرد نظامی نداشت به مثابه یک "رسانه" حامل یک پیام ارعابگرانه برای اقوام بود که بدانند حکومت تازهای با سیاستی تازه مستقر شده است.(در ترکیه نیز در اوایل حکومت آتاتورک که قیام کردها با همکاری رضا شاه در کوهستان "آغری داغ" سرکوب شد، روزنامههای آن دوران در توصیف کارکرد هواپیماهای جنگی نوشتند "این گرگهای پولادین آغری داغ را به محل دفن کردستان مخیل خیالی بدل کردند". پژوهشگران با حرکت از نقطه عزیمت حقایق منعکسشده در اسناد، به درک تازهای از نحوه شکل گیری بسیاری از نهادها و رخدادهای امروز می رسند. من به عنوان مثال می توانم از میشل فوکو مثال بزنم که کتابهایی همچون "تولد درمانگاه"،"تاریخ دیوانگی" و یا "تولد زندان" بدون تکیه بر انبوه اسناد این نهادها یعنی زندان و درمانگاه و تیمارخانه ها نوشته نمیشد. امروزه ما در بیان دشواری های دوران گذار از سنت به مدرنیته زیاد سخن می گوییم و ریشه بسیاری از آسیب های اجتماعی را بدان نسبت می دهیم اما بدون آرشیوخوانی آکادمیک دقیقا نمی توان گفت که ما از چه چیزی عبور کرده ایم و یا در حال پشت سر گذاشتن آن هستیم. یکی از مهم ترین عواملی که در مغرب زمین به تحول شگفت آور دانش تاریخ بدل شده همین سنت اسنادی و آرشیوی آن دیار بوده است. ایتالیای رنسانس،نخستین پایگاه مهم اروپا در کشف دوباره گذشته بوده است. این تجربه نشان می دهد که رنسانس جهان اسلام نیز بدون بنیاد آرشیوی و اسنادی امکانپذیر نخواهد بود. اگر به درستی باور داریم که ایران تاریخی و ایران فرهنگی بسی فراتر از مرزهای سیاسی کنونی است باید تدبیری بیندیشیم که سطح مناسبات بینا-کتابخانهای و بینا-آرشیوی با کشورهای همسایه ارتقا یابد.» 5757
کلید واژه ها: رضا صالحی امیری - سازمان اسناد و کتابخانه ملی -
شنبه 19 اردیبهشت 1394 - 14:25:43
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 88]