واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: درباره سريال گردان مجرمين
انسانيت در جنگ و وحشت معنا مييابد سريال «گردان مجرمين» با نام روسي Shtrafbat و نام انگليسي Punishment Battalion يکي از سريالهاي پر بيننده روسي است که در اين وانفساي کمبود سريالهاي خوب ايراني، چندي است پخش آن از شبکه دوم سيما آغاز شده و مخاطبان زيادي را پاي تلويزيون نشاندهاست.براي ساخت اين سريال 11قسمتي 20ميليون دلار در سال2004 هزينه شده و يکي از پرطرفدارترين سريالهاي روسي محسوب ميشود که به جنگ جهاني دوم ميپردازد. نويسنده و کارگردان اين مجموعه براي به تصوير کشيدن جنگ جهاني دوم، روايت زندگي يک سري مجرم را دستمايه کار خود قرار دادهاند؛ مجرمان سياسي در کنار خلافکاران حرفهاي ناچارند بر خلاف ميل خود و تنها براي به دست آوردن اندکي زمان زندگي بجنگند. يکي از دلايل اين محبوبيت را ميتوان در شيوه روايت آن جستوجو کرد.شخصيتهاي اين مجموعه را گروهي از زندانيان و معترضان سياسي، جنايتکاران جنگي و قاتلاني تشکيل ميدهند که در سال1942 به دستور استالين يک گردان را تشکيل دادند تا براي جنگ به آلمان فرستاده شوند.نيکلاي داستال، کارگردان اين مجموعه يکي از معروفترين فيلمنامهنويسان و کارگردانان روسي است که فيلمها و سريالهاي پرمخاطب بسياري را در کارنامه هنري خود دارد. داستال براي روايت يک داستان تاريخي ترکيبي از روايت صرف تاريخي و روايتي تخيلي و غيرواقعي را به کار گرفته است. به اين معني که همه شخصيتهاي داستان واقعي نيستند و برخي از آنها از ذهن خيالپرداز فيلمنامهنويس مجموعه زاييده شدهاند. نيکلاي داستال اين مجموعه را براساس فيلمنامهاي از ادواردو ولادارسکي ساخته و در آن از برخي شخصيتهاي واقعي بهره گرفته است.شخصيتهاي اين مجموعه را گروهي از زندانيان و معترضان سياسي، جنايتکاران جنگي و قاتلاني تشکيل ميدهند که در سال1942 به دستور استالين يک گردان را تشکيل دادند تا براي جنگ به آلمان فرستاده شوند.يکي از مخاطبان اين مجموعه با نگاهي نقادانه به توصيف اين سريال پرداخته و کل سريال را با يک جمله توصيف کرده است؛ انسانيت در جنگ و وحشت. وي در نوشته خود به اين نکته اشاره کرده که گردان مجرمين روايتي است از جنگ جهاني دوم که اگرچه فقط روسها ميتوانند به خوبي آن را به تصوير بکشند، اما هيچ کدام از مجموعههاي ساختهشده نتوانستهاند به اندازه مجموعه گردان مجرمين موفق باشند.
اين نوشته همچنين اشاره دارد که شرق مانند غرب اين امکان را ندارد که از جلوههاي بصري ويژه در سينما و تلويزيون استفاده کند اما گردان مجرمين با افزودن جزئياتي در فيلمنامه، اين امکان را به بيننده ميدهد تا در ذهن خود جلوههاي بصري زيادي را تجسم کند. حضور بازيگران معروف روسي در نقش سربازان نميتواند صحنههاي نبرد را خيلي خاص و فريبنده جلوه دهد اما داستان اين مجموعه بسيار جذاب است و حداقل اين قابليت را دارد که بيننده بر آن تمرکز کند.مارک اچ. تيتر، منتقد نيز در مقالهاي درباره سريال گردان مجرمين يکي از نقاط قوت اين سريال را غافلگيري آن دانسته و معتقد است که تا به حال هيچ سريالي درباره جنگ جهاني دوم ساخته نشده که در آن مخاطبان نتوانند اتفاقات قسمتهاي بعدي را حدس بزنند. در اين سريال مخاطب هميشه به اين موضوع فکر ميکند که کدام يک از شخصيتها خوب و کدام يک بد هستند؟از سوي ديگر بهنظر ميرسد که جنگ جهاني دوم براي فيلمسازان روسي يک منبع بيپايان درام و ساخت فيلم و سريال است.تيتر اين علاقه را با 2دليل مرتبط ميداند؛ نخست آنکه در جريان جنگ جهاني دوم که جهان به 2بخش تقسيم شده بود، مجموعهاي از رنج و قهرماني و رشادت وجود داشت که ميشد آن را به خوبي با تخيل درآميخت و در قالب داستانهايي سينمايي يا تلويزيوني تعريف کرد. دوم آنکه دولت روسيه از سر حرارت و با ولخرجي زياد اجازه خلق مجدد فيلمها و سريالهاي مربوط به دوران جنگ جهاني را ميدهد و از اين توليدات حمايت ميکند.گردان مجرمين بيانگر يک سري واقعيتهاي تاريخي در قالب داستاني و سرگرمکننده است. با اين وصف، گردان مجرمين ميتوانست با پرداختن به برخي جزئيات زندگي شخصي قهرمانان داستان و بسط دادن دلايل حضور آنها در جبهه، بيش از11 قسمت مخاطب را سرگرم کند. در حقيقت گردان مجرمين بيشتر به پيروزي و غلبه کساني ميپردازد که ميتوانند به جاي رهبرانشان اسطورههاي مقاومت در جنگ جهاني دوم باشند؛ افرادي که به چشم يک مجرم به آنها نگاه شده و به اجبار به ماموريت جنگي فرستاده شدهاند؛ ماموريتي که سرنوشتي جز نابودي برايشان ندارد. جالبتر اينکه اغلب اين افراد از مسائل نظامي سر درنميآورند اما براي استالين، ناواردي آنها مهمتر از مسئله خود جنگ نبود.
همچنين در اين سريال وجه ديگري از جنگ نيز نشان داده شده است که به نوع نمايش دشمن مربوط ميشود. اين تصوير نشان ميدهد که آنچه در جنگ ميگذشت با وقايع جاري در ارتش بسيار تفاوت داشت.داستال تصوير ديگري از اين وقايع را براي مخاطب به تصوير ميکشد؛ تصويري تقريبا انساني از دشمني که خودش تفنگ بر نداشته و اعلام جنگ نکرده و درگير جنگي ناخواسته شده است.اين همان تصويري است که نشان دادن آن در ساير فيلمهاي ساخته شده درباره جنگ جهاني نيز دشوار بوده است. به اين دليل که ساير فيلمهاي روسي ساخته شده درباره جنگ جهاني به جاي پرداختن به وجوه تاريخي و انساني جنگ به تبليغات سياسي ساده تبديل شده و در جذب مخاطب ناموفق ماندهاند. شايد به همين دليل باشد که برخي از منتقدان مجموعه گردان مجرمين را تنها مجموعهاي ميدانند که ميتواند به خوبي واقعيتهايي از جنگ جهاني دوم را نشان دهد.در مجموع گردان مجرمين نشان ميدهد که چگونه جنگ در جبهه شرقي به جنگ براي بقا و زيستن تبديل شد و چگونه تعدادي از مردم براي اين هدف به خاک و خون کشيده شدند.
نيکلاي داستال 65ساله در گردان مجرمين يا گردان مجازات، يک نگاه انتقادي به مخاطب ميدهد؛ نگاهي که ميتواند ارتش شوروي را انباشته از مجرمان و خلافکاراني ببيند که ممکن است قهرمان باشند. همچنين در اين سريال ممکن است افسران بهعنوان افرادي شرور و پست نشان داده شوند؛ افرادي سودجو که از يک عده زنداني براي مقاصد خود استفاده ميکنند. شايد اين نوع نگاه به مجرمان درست نباشد اما اين يک واقعيت تاريخي است که يک سري از مجرمان و معترضان سياسي و بازماندگان ارتش سفيد که زنداني بودند براي به دست آوردن آزادي موقت يا کم شدن دوره محکوميتشان، به جبهه رفتند و تعدادي از آنها نيز کشته شدند.در مجموع گردان مجرمين از يک سو جنگ اين افراد در جبهه و از سوي ديگر نزاع آنها براي زندگي ديگر را نشان ميدهد؛ زندگياي که درصورت ماندن در زندان يا اردوگاه کار اجباري، فقط يک نتيجه داشت؛ رنج، رنج و رنج.ترجمه نگار پدرام/ همشهري سينما و تلويزيون تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 586]