واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: ابراهیم حاتمیکیا امروز مهمترین فیلمساز از نسلی است که سینما را پس از پیروزی انقلاب اسلامی شروع کرد و امسال در سیامین سالگرد پیروزی انقلاب و بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر تقدیر میشود. به گزارش خبرنگار مهر، حاتمیکیا مانند محسن مخملباف در دهه 60 اهمیتی فراتر از فیلمهایش دارد. مهم نیست فیلمش ضعیف باشد، هستند کسانی که با امیدواری فیلمهای کارگردان محبوبشان را دنبال میکنند و انتظار روزی را میکشند که حاتمیکیا به اوج بازگردد. او پس از موفقیت "از کرخه تا راین" به ستارهای تبدیل شد که فیلمهایش را زیر سایه اعتبار و جذابیت او قرار میگیرند. حاتمیکیا در سالهای اخیر بیش از گذشته تن به گفتگو میدهد (هر چند هنوز هم قانع کردن او در این گفتگوها محال است) و میداند چطور فضایی ایجاد کند که مخاطب برای دیدن فیلم تازهاش کنجکاو شود. همیشه معترض است، از شرایط گلایه میکند و این قالب فیلمساز عاصی او را جذابتر و متفاوتتر میکند، به ویژه برای نسل جوان که قرار است مخاطب آثار بعدی باشند. ابراهیم حاتمیکیا با تمام این حاشیهها که در سالهای اخیر پررنگتر از قبل هم شده از معدود فیلمسازانی است که نام و چهرهاش برای مردم شناخته شده است. ستارهای که در این سالها بیش از هر بازیگر و ستارهای که در فیلمهایش مقابل دوربین رفتهاند به فروش فیلم کمک کرده است. مسیر فیلمسازی حاتمیکیا مانند هر فیلمساز حرفهای دیگر فراز و فرود زیاد داشته، از"هویت" تا "دعوت" حاتمیکیا روزهای تلخ و شیرینی را پشت سر گذاشته است. او از فیلمسازی که ادعا میکرد فقط در حوزه دفاع مقدس فیلم میسازد به کارگردانی تبدیل شده که سینمای اجتماعی را انتخاب کرده و به مضامینی میپردازد که پیشتر در فیلمهایش نشانی از آنها نبود. این فراز و فرودها طیف مخاطبان سینمای حاتمیکیا را تغییر داده، زمانی آنهایی که تجربه حضور در جنگ را داشتند آثار او را ستایش میکردند و امروز جوانان با نگاه اجتماعی فیلمسازی همراه میشوند که از فاصله نسل جنگ با فرزندانش سخن میگوید. راز جذابیت حاتمیکیا در این دورههای پرفراز و نشیب، همسو بودن با فضای جامعه است. در دورانی که هنوز جامعه از جنگ فاصله نگرفته، او با نگاهی متفاوت "دیدهبان" و "مهاجر" را میسازد و به امید سینمای دفاع مقدس تبدیل میشود. هیچیک از فیلمسازان دفاع مقدس به اندازه حاتمیکیا به شرایط اجتماعی واکنش نشان نداده و در مقاطع حساس اجتماعی نسبت به ثبت این رویدادها علاقمند نبودهاند. اینگونه یادآوری جنگ، بازگشت آزادگان، نسلکشی در بوسنی و... با دیدن فیلمهای او اتفاق میافتد و در آثار هیچ کارگردانی این لذت را نمیتوان تجربه کرد. خاطرههای یک نسل ـ نسلی که حاتمیکیا به آن تعلق دارد ـ را میتوان با این فیلمها مرور کرد. حتی تغییر و تحول از جوانی که در کنار علاقه به سینما به دلیل احساس تعهد به سینما آمده به کارگردانی که قوانین نانوشته حرفهای را به خوبی میداند را هم با این فیلمها میشود حس کرد. اما برخلاف مخملباف که گذشته را فراموش میکند تا به دنیای تازه قدم بگذارد، حاتمیکیا با وجود فاصله گرفتن از گذشته همچنان به اصولی که به آنها معتقد بوده وفادار است و این پایمردی بر عقیده در روزگاری که آرمانگرایی معنایی ندارد، شخصیت او را دوستداشتنی میکند. حاتمیکیا در "آژانس شیشهای" فیلمسازی نیست که در "وصل نیکان" مردم را سرزنش میکرد که جنگ را درک نمیکنند. او در دل بحرانی که عباس (حبیب رضایی) و حاج کاظم (پرویز پرستویی) در آن گرفتار شدهاند مردم را بیدفاع نشان و این فرصت را به آنها میدهد که از قهرمانهای روزهای جنگ بخواهند به سهمخواهی پایان دهند. اما همدلی او با قهرمانی تکافتاده از جنس عارفی (دیدهبان) و اسد (مهاجر) است، قهرمانی که در شهر جایی ندارد. به گزارش مهر، داود (پرویز پرستویی) در "روبان قرمز" هم از این جنس است. اگرچه فیلمساز این فضا را ایجاد میکند که بین او، جمعه (رضا کیانیان) و محبوبه (آزیتا حاجیان) دیالوگ برقرار شود و در جدال عقل و عشق داود در موضع ضعف قرار گیرد و محکوم به تنهایی و تبعید خودخواسته شود، اما در نهایت، عشق به کمک داود میآید. در "به نام پدر" شخصیت اصلی فیلم همان حاج کاظم است که در موقعیتی بغرنجتر از "آژانس شیشهای" گرفتار شده و در جدالی سخت با خانواده باید از مواضع و عقاید گذشته دفاع کند. چالشی که شخصیت اصلی فیلم (پرستویی) با آن درگیر است، وضعیت نسل جنگ ـ نسلی که حاتمیکیا متعلق به آن است ـ را موکد میکند. اما مشکل فیلم این است که گرما و حرارت فیلمهای موفق او را ندارد و تماشاگر نمیتواند در تقابل نسل امروز و دیروز جانب پدر را بگیرد. حاتمیکیا در "به نام پدر" مرد را در وضعیتی قرار میدهد که پیش از این سردار راشد ( پرویز پرستویی) در "موج مرده" در آن قرار داشته، اما تغییر نگاه کارگردان به وضعیت این شخصیتها گواه تغییر باورها در فیلمساز است. او از "ارتفاع پست" خط کشی شخصیتها به مثبت و منفی را در فیلمهایش عوض میکند و دیگر آدمهای جنگ را محق نمیداند که برای نسل پس از خود تصمیم بگیرد. "دعوت" سرآغاز فصلی تازه در کارنامه فلیمسازی حاتمیکیا است. با این فیلم حاتمیکیا علاوه بر تاکید بر رویکرد اجتماعی خود در سالهای اخیر و تغییر از فیلمساز دفاع مقدس به سینماگر اجتماعی، قصهای زنانه را انتخاب میکند. گرچه پیش از این هم زنان نقشی پررنگ در فیلمهای حاتمیکیا داشتهاند، اما با "دعوت" زنان به بطن قصه میآیند و به عنصر اصلی پیشبرنده تبدیل میشوند. به گزارش خبرنگار مهر، برگزاری مراسم بزرگداشت برای ابراهیم حاتمیکیا در سالی که "دعوت" اکران عمومی شده اتفاقی خجسته است. فیلمساز جنجالی سالهای اخیر مدتهاست فیلم خوبی نساخته، اما به پاس خاطرههایی که برای نسل جنگ و پس از ساخته میتوان از برگزاری این مراسم خرسند بود. "دعوت" شروع یک دوران تازه است که امید میرود از دل آن فیلمهایی در اندازه نام و اعتبار سازندهاش ساخته شود. فیلمسازی که میتوان پیشبینی کرد در مراسم افتتاحیه جشنواره بیست و هفتم با لبخندی معنادار سیمرغ بلورین افتخاریاش را نگاه و از شرایط فیلمسازی گلایه میکند. و ما میدانیم که با همه این اوج و فرودها، ابراهیم حاتمیکیا به فیلمسازی ادامه میدهد...
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 222]