تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835683622
تاثیر سنایی و انوری بر شعر حافظ
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
تاثیر سنایی و انوری بر شعر حافظ ابوالمجد مجدود بن آدم سنائی از بزرگترین قصیدهسرایان و مثنوی سرایان عرفانی و از بنیانگذاران ادبیات منظوم عرفانی فارسی است. شعر او پرشور، خوش‌بیان، متنوع، و تصایح او دلاویز است. تأثیر سنائی بر حافظ چندان از نظر صوری و ساختاری نیست، بلکه بیشتر محتوائی است. ظاهراً سنائی نخستین شاعری است که قلندریات عارفانه سروده و حدیث از مطرب و میخانه و خرابات درمیان آورده است. نخستین شاعری که رندنواز است سنائی است. تجاهر به فسق- به‌قصد ملامت شنوی و تهذیب نفس و زدودن ریا- و دردنوشی و خرابات‌پروری و ترک مسجد و صومعه و روی‌آوردن به خرابات و پرداختن مغبچه و می‌مغان، که اوجش در شعر حافظ است، سرآغازش در شعر سنائی است.شادروان فروزانفر می‌نویسد: 1. «... بخصوص نوع شعر قلندری که نمودار آزادی فکر و نوعی سرکشی نسبت به رسوم و عقاید معمول و ارجمند نزد عامه آن عصر به‌شمار می‌رود، و حافظ آن‌را به اوج کمال رسانیده است، دستکار صنعت فکر و طبع معنی آفرین و فصاحت‌گستر حکیم سنائی است...» (سخن و سخنوران، ص 255).اینک نمونه‌هایی از تضمین‌ها و اقتباس‌های حافظ از شعر سنائی و استقبال و افتقاهای او را نقل می‌کنیم.الف) تضمین‌ها و شباهت‌ها:1) سنائی: آنکه مستغنی بد از ما هم به ما محتاج بود حافظ: ما به او محتاج بودیم او به ما مشتاق بود2) سنائی: مرد یزدان‌گر نباشی جفت اهریمن مباش حافظ: مرد یزدان شو و فارغ گذر از اهرمنان 3) سنائی: ساقیا برخیز و می در جام کن حافظ: ساقیا برخیز و در ده جام را 4) سنائی:دی ناگه از نگارم اندر رسید نامه قالت رای فوادی من هجرک القیامهحافظ:از خون دل نوشتم نزدیک دوست نامه انی رأیت دهرأ من هجرک القیامه5) سنائی:گفتم که عشق و دل را باشد علامتی هم قالت دموع عینی لم تکفک العلامه حافظ: دارم من از فراغش در دیده صد علامت لیست دموع عینی هذا لنا العلامه6) سنائی:گفتم وفا نداری گفتا که آزمودی من جرّب المجرّب حلّت به الندامهحافظ:هر چند کازمودم از وی نبود سودم من جرّب المجرّب حلّت به الندامه7) سنائی گفتا بگیر زلفم گفتم ملامت آید قالت الست تدری العشق و الملامهحافظ:گفتم ملامت آید گر گرد دوست گردم والله ما رأینا حبّا بلا ملامه8) سنائی در بیت دوم از قطعه‌ای گوید:مگر که جمله بمردند و نیز شاید بود خدای عزو جل جمله را بیامرزادحافظ در پایان قطعه‌ای گوید:نظیر خویش بنگذاشتند و بگذشتند خدای عزوجل جمله را بیامرزادب)برخی استقبال‌ها یا همانندی‌های وزن و قافیه( بیت اول هر مدخل از آن سنایی و بیت دوم ازآن حافظ است ) :1) سوز و شوق ملکی بر دلت آسان نشود تا بد و نیک جهان پیش تو یکسان نشودگرچه بر واعظ شهر این سخن آسان نشود تا ریا ورزد و سالوس مسلمان نشود2) ای تماشاگاه جان‌ها صورت زیبای تو ای کلاه فرق مردان پای تابه پای توای قبای پادشاهی راست بر بالای تو زینت تاج و نگین از گوهر والای تو3) الا ای دلربای خوش بیا کامد بهاری خوش شراب تلخ ما راده که هست این روزگاری خوشکنار آب و پای بید و طبع شعر و یاری خوش معاشر دلبری شیرین و ساقی گلعذاری خوش4) ز جزع و لعلت ای سیمین بناگوش دلم پرنیش گشت و طبع پرنوشببرد از من قرار و طاقت و هوش بتی شیرین لبی سیمین بناگوشانوری (متوفای 585ق)اوحدالدین محمد بن محمد انوری از قصیده سرایان بزرگ قرن ششم است. در غزل‌سرائی نیز صاحب سبک شمرده می‌شود و در سرودن قطعه و رباعی نیز استاد است. انوری از قبیل سخنوران مضمون‌آفرینی چون خاقانی، کمال‌الدین اسماعیل و ظهیر فاریابی است، و نه از قبیل معنی اندیشانی چون سنائی و عطار و عراقی. شعر او باریک و بغرنج است و در دشواری همپایه شعر خاقانی است.می‌توان گفت که حافظ به چیره‌دستی او در سخنوری با علاقه و اعجاب می‌نگریسته است.تضمین و شباهت:1) انوری در مطلع قطعه‌ای می‌گوید:نگر تا حلقه اقبال ناممکن نجنبانی سلیما، ایل‌ها، لابلکه مرحوما و مسکیناحافظ در پایان غزلی به مطلع «هواخواه توام جانا و می‌دانم که می‌دانی» مصراع اول این بیت انوری را چنین تضمین کرده است:خیال چنبر زلفش فربیت می‌دهد حافظ نگر تا حلقه اقبال ناممکن نجنبانی2) انوری و حافظ هر دو، مصراعی از یکی از شعرای جاهلی عرب به نام فند زمانی (بر وزن: رند زندانی، متوفای حدود 70 ق) تضمین کرده‌اند. انوری در پایان قطعه‌اش گوید:همی گویم به آوازی که جز جان را خبر نبود عسی الایام ان یرجعن قوماً کالذی کانواحافظ در پایان قطعه‌اش گوید:بیا ای طایر دولت بیاور مژده وصلی عسی الایام ان یرجعن قوماً کالذی کانوا3) انوری گوید:دانی غرضم زمی پرستی چه بود تا همچو تو خویشتن پرستی نکنمحافظ گوید:به می پرستی از آن نقش خود زدم برآب که تا خراب کنم نقش خود پرستیدن4) بسیاری از الفاظ و تعبیرات حافظ در دیوان انوری نیز سابقه دارد نظیر: نصیب / نصاب؛ افراز / افروز؛ راح / روح؛ قصه / غصه؛ کمان / کمین؛ آخر الدواء الکی؛ ازقاف تا قاف: طمع خام؛ سنگ و سبو؛ محال‌اندیش؛ زین مغرّق؛ چرخ سفله‌پرور؛ سپهر پر شده؛ حق به دست کسی بودن؛ من یزید؛ جماش؛ و ده‌ها نظیر آنها که در کتاب حاضر هر یک در جای مناسب خود نقل شده است.منبع: تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 407]
-
گوناگون
پربازدیدترینها