تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1851108024
تكنولوژى تحقيق و پژوهش
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
تكنولوژى تحقيق و پژوهش نويسنده:رمضانعلى تبار فيروزجايى اشاره:در شمارهى گذشته در مورد مسأله پژوهشى مطالبى ذكر شد. در اين شماره نظر شما خوانندهى گرامى را به ادامه اين بحث ديگر جلب مىنماييم.ج) تجزيه و تحليل مسأله (تبديل مسألهى كلى به مسألهى پژوهشى) معمولا مسایل در آغاز پژوهش شكلى كلى و گسترده دارد. از اين رو بايد آن را محدود و مشخص ساخت يا آن را به مسألههاى پژوهشى مناسب تبديل نمود. به عبارت ديگر، مسألهى كلى بايد تجزيه و تحليل شده و تمام مسایل آن روشن شود، آن گاه يكى از مسایل آن به عنوان مسألهى پژوهشى انتخاب شود، در غير اين صورت نمى توان پژوهش علمى انجام داد. حركت اول پس از انتخاب موضوع، تجزيهى آن به مسأله يا مسایل جزيى و پژوهشى است. چند نكته كلى در زمينه تجزيه و تحليل مسأله:1. ابتدا بدون رجوع به هر نوع منبعى و پيش از آن كه ديگران ذهن شما را در قالبهاى خاصى جهت دهند، خودتان تا آن جا كه مىتوانيد، مسألهى كلى را تجزيه كنيد. براى بهره گيرى از تجارب ديگران، بعد از اين كه خودتان عمل تجزيه را انجام داديد، فرصتى را براى بهره گيرى از تجارب ديگران در نظر بگيريد.2. خلاقيت و جوشش فكرى قابل پيش بينى نيست و زمان و مكان ندارد، از اين رو سعى كنيد هر نوع سؤالى كه پيرامون مسأله به ذهن شما خطور مىكند را به سرعت يادداشت كنيد.3. تجزيهى مسأله، كار زمان برى است؛ لذا زمان كافى به اين امر اختصاص دهيد.4. ذهن خود را بسته و محدود نكنيد، بلكه آن را آزاد بگذاريد و در عين حال بر مسأله متمركز سازيد.5. سؤال يا مسایل عجيب و غريب را ناديده بگيريد، آنها را يادداشت كنيد.6. در يادداشت اوليه، از مدل خورشيدى بهره بگيريد، تا ذهن شما را بيشتر فعال سازد و به كار شما نيز جنبهى عينيت ببخشد.7. در حين فرآيند به دنبال سازمان دهى و مرتب سازى سؤالات نباشيد.8. در هر زمينهاى كه علاقه داريد، تجزيه را ادامه دهيد. مسألهى كلى همانند مواد شيميايى است كه قابل تجزيه به مولكول هاست و مولكولها نيز به اتمها تجزيه مىشوند. مهمترين اقدام در فرآيند تجزيه اين است كه به ريزترين سؤالات يا در واقع به سؤالات اتمى دست بيابيم.9. از انواع سؤالات از جمله سؤالات توصيفى و تعريفى(چيست؛ چگونه است؛ چه رابطهاى وجود دارد و چه تفاوتى وجود دارد؟) و سؤالات تبيينى و توجيهى (چرا و به چه دليل و ...؟) استفاده كنيد.10. براى تكميل تجزيه از تجارب و انديشههاى ديگران نيز استفاده كنيد و از منابع و در صورت امكان از افراد مختلف استفاده كنيد.11. پس از تكميل تجزيه اوليه به صورت خورشيدى، به سازماندهى و مرتب سازى مسألههاى تجزيه شده بپردازيد(1).مثلا در موضوع «ايمان» مسألهى «آثار و كاركردهاى ايمان» را براى پژوهش انتخاب مىكنيم. از آن جا كه اين مسأله نيز كلى و گسترده مىباشد، آن را به مسایل ريزترى تجزيه مىكنيم به عنوان نمونه نقش اميد بخشى ايمان را به عنوان مسألهى اصلى پژوهش انتخاب مىكنيم. با توجه به موارد كلى و تجزيه آن ها به مسایل و موضوعات ريزتر، آنها را به شكل ذيل و به صورت طرح درختى سازمان دهى و مرتب سازى مىكنيم:مدل طرح درختى مسألهى "ايمان":- معنا و مفهوم ايمان - ماهيت ايمان و تفاوت آن با علم و اسلام - ارزش و جايگاه آن - چگونگى و شرايط ايمان - رابطهى آن با ساير صفات نفسانى - زمينههاى آن - ايمان در آيات - ايمان در روايات - موانع و آفات ايمان -ايمان در اديان ديگر- آثار و كاركردهاى ايمان - آثار فردى ايمان - روشن بينى* اميد بخشى ........- اميد به آينده - اميد به زندگى - تلاش براى زندگى - توكل به خدا - خوف و رجا- و.......- بركات دنيوى و اخروى -و........- آثار اجتماعى - محبت - صلح و صفا- و..........(2)هر يك از مسایل كلىتر قابل تجزيه بيشتر و قابليت ريزتر شدن را دارند.د)تعيين مسألهى پژوهشپس دار تجزيه ابعاد و جوانب موضوع، بايد با توجه به ملاكهاى ضرورى مسألهى پژوهشى را كه داراى دامنه و قلمرو مشخصى است، براى پژوهش انتخاب نمود.تعيين مسألهى پژوهشى در پژوهشهاى دينى، به ويژه از نوع پژوهشهاى اسناد و مداركى كه به صورت توصيفى انجام مىگيرد، بايد سؤالات اصلى و فرعى پژوهش مشخص گردد. به عبارت ديگر، تا جايى كه امكان دارد بايد سؤالات را به صورت جزیى و ريز تبديل نمود.با تعيين مسألهى پژوهشى و تجديد سؤالات آن، زمينه براى انجام اقدامات بعدى پژوهشى(تعريف و شناخت مسأله) فراهم مىشود و اين امكان به وجود مىآيد كه در مسألهى پژوهشى انتخاب شده تغييراتى به وجود بيايد.ه)ارزيابى اوليه از مسألهى انتخاب شدهبعد از تبديل مسألهى كلى به مسألهى پژوهشى و تعيين محدوده و قلمرو آن، پژوهشگر بايد به ارزيابى عينى مسألهى انتخاب شده بپردازد تا اطمينان يابد كه مسألهى پژوهشى گزينش شده، مسألهى مناسبى است. معيارها و ملاكهاى ارزيابى، همان معيارهاى انتخاب مسأله است. (مشخص و معين بودن، داراى ارزش پژوهش، وجود علاقه و توانايى انجام پژوهش، وجود متون و منابع تحقيق، تازگى موضوع، برخوردارى از اهميت و اولويت، وجود فرصت و زمان كافى براى انجام پژوهش و...)و)شناخت و بيان مسألهى پژوهشحل هر مسألهاى متوقف بر شناخت دقيق آن مسأله است تا تصور روشنى از مسألهى مورد پژوهش نداشته باشيم و ندانيم دربارهى چه چيزى پژوهش مىكنيم، نمىتوانيم به درستى به حل آن مسأله دست يابيم. به طور كلى بعد از انتخاب مسأله، پژوهش دو مرحلهى اساسى دارد: 1. مرحلهى تشخيص و شناخت مسأله2. مرحلهى حل مسألهحل مسأله در صورتى ممكن خواهد بود كه آن را خوب بشناسد و تعريف كند، به همين دليل يكى از گامهاى اساسى پژوهش و در عين حال سختترين مراحل، مرحلهى شناخت مسأله است. با شناخت مسأله، مىتوان ابزار ها، منابع و روشن مناسب حل آن را به دست آورد.براى شناخت مسألهى پژوهشى، امورى بايد مورد شناسايى دقيق قرار گيرد كه در ذيل به برخى از آنها اشاره مىشود:1. تعريف مسألهى پژوهشمسأله بايد واضح و روشن باشد. تعريف، شاخص اصلى مسير پژوهش به حساب مىآيد. تعريف به صورتهاى مختلفى ارایه مىگردد، نظير تعريف لغوى، اصطلاحى، توصيفى، تحليلى و... البته بايد توجه داشت كه در پژوهشهاى علمى در اكثر موارد تعريف لغوى مشكلى را حل نمىكند، از اين رو پژوهشگر بايد به تعريف تحليلى بپردازد(3).البته بايد توجه داشت كه معمولا در علم منطق، هدف از تعريف يك واژه يا يك مسأله، يا شناختن و تبيين ذات و ماهيت آن واژه و يا بازشناختن آن مفهوم و مسأله و مفاهيم است.هدف نخست، مربوط به مفاهيم ماهوى است و امورى كه واقعيت عينى نداشته يا از سنخ ماهيات نيستند و مفاهيم مربوط به آن ها، مفاهيم اعتبارى(معقولات ثانيه) هستند كه در هدف مزبور متصور نيست. گذشته از اين، در مورد ماهيات عنى نيز دست يافتن به هدف نخست، كارى دشوار است و بدين جهت، غالب تعاريف در پژوهش هاى دينى، برآورندهى هدف دوم مىباشند؛ بنابراين پژوهشگر نيز بايد به اين مهم توجه داشته باشد تا در تعاريف مسایل دچار خلط نشود.2. شناخت زمينهى علمى يا عملى مسأله پژوهشگر بايد مسأله بودن مسأله را نشان دهد و اگر مسأله يك مسأله عمومى علمى است، زمينههاى آن را معرفى نمايد تا مشخص شود به كدام دانش و علوم وابسته است. آشنايى با سابقه و پيشينهى مسألهها ما را در اين زمينه يارى مى دهد.3. شناخت ابعاد و جوانب مسأله در پژوهشهاى دينى و پژوهشهاى اسناد و مداركى، پس از انتخاب مسأله و تبديل مسألهى كلى به مسألهى پژوهشى، بايد خود مسألهى پژوهشى كاملا تجزيه شود تا مشخص گردد كه سؤالهاى پژوهش چيست و پژوهشگر بايد به دنبال كدام اطلاعات بگردد؟ براى تجزيهى كامل مسألهى پژوهشى، بايد لااقل به مطالعهى پيشينهى پژوهش نيز پرداخت.4. شناخت اهداف پژوهشاهداف پژوهش تا حدودى تابع نوع پژوهش مىباشد و پژوهشگر با توجه به نوع پژوهش بايد به صورت صريح براى خود اهداف را مشخص نمايد.5. شناخت پيشينهى پژوهشپژوهش از جمله فعاليتهاى علمى است كه هويت جمعى دارد. به عبارت ديگر، پژوهش ها در صورتى ثمر بخش و مفيد خواهند بود كه پژوهشگر با يك ديگر در فرآيند توليد علم مشاركت داشته باشند؛ پژوهشگر قبلى زمينه را براى پژوهشگر بعدى آماده كند و اين روند ادامه پيدا كند تا از طريق دانش توليد شده به وسيلهى فرد فرد پژوهشگران در كنار يك ديگر قرار گرفته و مرزهاى دانش را به تدريج توسعه و گسترش دهد از اين رو مطالعه و بررسى پيشينهى پژوهش امرى لازم و ضرورى است.(4)برخى از مهمترين فوايد پيشينه شناسى عبارتند از:1. بررسى پيشينه، زمينهى قبلى و موقعيت فعلى مسألهى پژوهشى را مسشخص مىكند. پژوهشگر از اين طريق با خاستگاه و چگونگى ظهور مسأله، روند و مراحل تحول و تطور آن آشنا مىشود.2. آشنايى با پژوهشهاى قبلى در هر مسأله، موجب آشكار شدن زواياى مبهم مىگردد و از طرفى از دوباره كارى و تكرار جلوگيرى مىكند.3. آشنا شدن با تجارب ديگران و بهره گيرى از آن در زمينهى منابع، روش، شيوه ارزيابى و نقد و غيره از جمله فوايد ديگر پيشينه شناسى است. 4. يكى از فوايد پيشينه شناسى، مشخص ساختن جايگاه پژوهش جديد است. براى اين كه يك پژوهش بتواند در فرآيند جمعى توليد دانش شركت كند، بايد رابطهى آن با پژوهشهاى قبلى مشخص گردد. از اين روست كه هر پژوهشى بايد از جايى شروع شدو كه پژوهشهاى ديگران به آن جا ختم شده است تا روند روبه رو رشد دانش به مسير خود ادامه دهد.(5)فرآيند بررسى پيشينهى پژوهش به منظور بررسى پژوهشهاى قبلى و تدوين پيشينهى پژوهش، يابد اقداماتى انجام گيرد كه برخى از مهمترين آنها به شرح ذيل مىباشد: 1.شناسايى منابعاولين مرحله در بررسى پيشينه شناسى، شناسايى منابع مطالعات قبلى در زمينه مسألهى پژوهشى است. در اين مرحله اقدامات ذيل انجام مىگيرد:الف) مشخص ساختن واژگان كليدى مرتبط با مسألهى پژوهشى (اعم از واژههاى اصلى، فرعى، متشابه و حتى متضاد و...)ب)جستجوى منابع از راه كليد واژههاى ياد شده به صورت دستى و رايانه اى.انواع منابعمنابع به دو دسته اصلى قابل تقسيم اند: منابع دست اول و منابع دست دوم.-منابع دست اول دينى:شامل قرآن كريم و اولين منابع روايى مكتوب.-منابع دست اول تاريخى: منابعى كه نويسنده آن يا شاهد مستقيم حوادث و جريانات بوده است و يا اين كه از كسانى كه ديهاند يا شنيده اند، دريافت نموده است.-منابع دست اول علمى: تمامى آثار اعم از مقاله، رساله و كتابهايى كه گزارش پژوهش يك پژوهشگر است.اما منابع دست دوم در هر زمينه به تمام منابعى گفته مىشود كه به وسيلهى منابع دست اول نوشته شده اند. منابعى همانند كتابهاى درسى،مقالات دايرهى المعارفى و كتابهايى كه به سازمان دهى و جمع آورى آرا و انديشهها مىپردازند، منابع دست دوم به حساب مىآيند.(6)لازم به ذكر است كه دست اول بودن يا دست دوم بودن منابع تابع مسألهى پژوهشى و هدف تحقيق نيز مىباشد. مثلا منبع دست اول در مسألهى«جايگاه عقل در آيات»خود قرآن كريم مىباشد، اما كتب تفسيرى يا روايى به عنوان منبع دست دوم مورد بررسى قرار مىگيرند. يا مثلا اگر موضوع تحقيقى عبارت باشد از «عقل در تفسير الميزان» در اين صورت كتاب تفسى الميزان نسبت به موضوع مذكور، منبع دست اول خواهد بود، زيرا پژوهش به طور مستقيم و بدون واسطه با منبع ياد شده ارتباط دارد؛ اما منابع تفسيرى ديگر كه شاگردان علامه نوشتهاند نظير «تفسير تسنيم» آيت الله جوادى آملى نسبت به موضوع مذكور، منبع دست دوم است؛ زيرا نگارنده به طور غيرمستقيم و با واسطه، مطالبى را دربارهى عقل، به ايشان نسبت داده شده است. البته اگر موضوع تحقيق و پژوهش «عقل از ديدگاه آيت الله جوادى آملى» باشد، در اين صورت تفسير تسنيم، جزی منابع دست اول خواهد بود، زيرا به طور مستقيم و بدون واسطه، بيان كنندهى ديدگاه ايشان دربارهى اين موضوع است. بنابراين دست اول و دست دوم بودن منابع به تناسب موضوع سنجيده مى شود.2. گزينش و طبقه بندى منابعپس از شناسايى منابع، مرحله بررسى ابتدايى آنها فرامى رسيد كه از اين طريق، منابع نامربوط شناسايى شده حذف مىشوند.3. تهيهى يادداشت كتاب شناسى از منابع گزينش شده (يادداشت فهرست تمام منابع و سپس يادداشت كتاب شناسى توصيفى از منابع اصلى)4. مطالعهى منابع اصلى و مهم5. نقد و بررسى منابع اصلى پيشينه يكى از اهداف پيشينه شناسى، شناخت كمبودها و ضعفهايى است كه در زمينهى مسألهى پژوهشى وجود دارد. از اين رو در كتاب شناسى و معرفى پيشينهها پژوهشگر بايد به نقد آنها نيز بپردازد.6. تنظيم گزارش پيشينهى پژوهشدر اين گزارش بايد وضعيت دانش موجود در زمينهى مسألهى پژوهشى و كمبودهاى آن بيان گردد و از اين طريق اهميت و ضرورت پژوهش در مسأله نيز ياد آورى شود.7. شناخت راه حل مسأله (روش پژوهش)تهيه و تدوين طرح پژوهشى (طرح هندسى تحقيق)پس از انتخاب و شناخت مسألهى پژوهشى، نوبت نوشتن طرح پژوهش مىباشد. طرح پژوهش، سندى است كه ضمن معرفى مسألهى پژوهشى، روش و برنامهى اجرايى پژوهش را نيز مشخص مىنمايد. به عبارت ديگر، برنامهى اجرايى پژوهشگر كه بيان كنندهى دور نماى تحقيق و تعيين كنندهى جهت پژوهش در مراحل مختلف است، طرح پژوهشى ناميده مىشود. تدوين طرح فوايد زيادى دارد كه در ذيل به برخى از مهم ترين آنها اشاره خواهيم كرد:1. امكان ارزيابى از پژوهش و توانايى پژوهشگر؛ 2. جلوگيرى از اتلاف وقت؛ 3. مشخص شدن ترتيب انجام فعاليتها و روشن ساختن پيشرفت گام به گام مراحل كار؛ 4. مشخص ساختن حوزهى مطالعه و جستجو؛ 5. نشان دادن ربط منطقى اجزاى تحقيق؛6. سامان بخشى به نوشته و تحقيق؛ 7. امكان زمان بندى انجام تحقيق؛ 8. داشتن چشم انداز قابل پيش بينى براى اجراى يكايك بخش ها.عناصر و ساختار طرح پژوهشپژوهشهاى دينى و اسناد مداركى داراى عناصر و اجزاى مختلفى به شرح ذيل مىباشد كه پژوهشگر بايد هر يك از عناصر طرح پژوهش را تعريف و تبيين نمايد:1. معرفى مسألهى پژوهشى (سؤال اصلى پژوهش)؛مراد از تبيين و معرفى مسألهى پژوهشى اين است كه پژوهشگر به روشنى قلمرو و محدودهى موضوع تحقيق را كه در واقع همان سؤال اصلى تحقيق است توضيح دهد و به صورت واضح و دقيق بيان كند كه درصدد چه مشكل و پاسخ گويى به چه پرسشى است. 2. جايگاه علمى مسأله؛ 3. تعريف مفاهيم اصلى؛ 4. بيان ابعاد و جواب مسأله و تعيين حدود آن؛ 5. سؤالات اصلى و فرعى پژوهش؛ 6. معرفى فرضيههاى پژوهش (در پژوهشهاى تحليلى و على)؛ 9. روش پژوهش؛ 10. تبيين نوع پژوهش؛ 11. منابع اصلى پژوهش؛ 14. مراحل و زمان بندى انجام پژوهش؛ 15. محدوديتها و مشكلات.پی نوشت :1. ر.ك: طرقى، مجيد، درسنامه روش تحقيق، ص 65-66.2. استخراج موضوعات و مسایل مختلف در مدل خورشيدى و مدل درختى، بدون هيچ گونه مطالعه قبلى تنظيم شده و صرفا با كمى تأمل و دقت اوليه ارایه شده است و لذا با كمى تأمل و دقت بيشتر قابل ريزتر شدن و گسترش ابعاد بيشترى خواهد بود.3. ر.ك: طرقى، همان، ص 68.4. همان، ص 70.5. همان، ص 71.6. همان، ص 72.منبع: ماهنامه ی معارف<
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 207]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها