واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: مردم خبري را مي پسندند كه براي آنها جذابيت بيشتري داشته باشد، در چنين هنگامي افكار عمومي نه تنها كمتر دست به تجزيه و تحليل خبري ميزنند، بلكه اراده خود را گاهي كاملاً به دست ديگران ميسپارند. به گزارش سرويس نگاهي به وبلاگهاي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در وبلاگ "انسانشناسي" به نشاني http://daryusha.blogfa.com در ادامه ميخوانيد: همهي ما واژهي شايعه را در مناسبتهاي مختلف شنيدهايم يا گاهي آن را بر زبان آوردهايم. اما چيزي كه از اين واژه دستگيرمان شده يا گاهي تحت تأثير آن قرار گرفتهايم، بيش از انتظار ما و فراتر از يك واژهي حداكثر سه سيلابي بوده است. اين واژه و بار معنايي كه به دنبال آن است، چه جادويي دارد كه گاهي حتي روند زندگي جامعهاي را دگرگون مي سازد! پس بهتر است يك بار ديگر روي آن تعمق كنيم و آن را بهتر بشناسيم. شايعه در لغت به معني خبري است كه شيوع پيدا كرده باشد. اين واژه زماني كاربرد پيدا مي كند كه قصد و نيت به كارگيري آن ، نشر يك خبر و پراكندن آن به سطوح جامعه است. شايعه مانند همهي واژههايي كه بشر به كار ميبرد از بار معنايي خاصي برخوردار است، اما برخي واژهها شدت كاركرد و تأثيرگذاري بيشتر و گسترده تري دارند. شايعه در زبان فارسي و واژه هاي مترادف آن در زبان هاي ديگر مانند BUZZ يا RUMOR در انگليسي كاركرد معنايي خاصي دارند كه چندان هم با واژه هاي ديگر قابل مقايسه نيستند. شايعه علاوه بر آنكه يك واژه است، خود حاصل رفتارها و واكنشهايي است كه شنونده از شنيدن آن از خود بروز مي دهد. شايعه در تمامي جوامع بشري وجود دارد. هرجا كه زبان هست يا انسان وجود دارد، شايعه هم نقش خود را بازي خواهد كرد. در طول تاريخ گاهي جنگ هايي كه بين دو دولت يا دو طايفه، دو ايل يا دو نفر رخ داده است، ريشه آن در شايعه رشد كرده بوده و عامل اصلي آن شايعهاي بوده كه به انحاي مختلف بيان و ابراز مي شد. شايعه اگرچه به معني پراكندن خبر است، اما عموماً خبري را شامل ميشود كه چندان واقعي نيست و نوعي غلو و اغراق در آن است كه چون نميتوان به راحتي يا خيلي سريع ويژگي غلوآميز بودن آن را نقض كرد، به طور چشمگيري توسعه پيدا مي كند و همه جا را در برمي گيرد. شايعه معمولاً از هيچ شروع نميشود، بلكه از يك زمينه و بنيان واقعي يا نزديك به واقعيت نشأت ميگيرد تا بتواند كاركرد خود را ايفا كند، يعني هيچ كس نميتواند بگويد كه رودخانه طغيان كرده و به طرف بالا در حركت است، زيرا هيچ عقل سليم و حتي شكاكي نميپذيرد كه رود خانهاي به طرف بالا خيز بردارد و طغيان كند. به همين علت كساني كه خبري غير واقعي را گسترش مي دهند بايد گزينههايي را انتخاب كنند كه با ذهن افراد هماهنگي داشته باشد، لاجرم خبري را كه به ارزش حتي پر كاهي نيست به اصطلاح مانند كوه عمده مي كنند و به تشويش اذهان مردم ميپردازند. پس ميتوان گفت شايعه چون پديده اي اجتماعي است و اساساً هم از خاستگاهي انساني بر مي خيزد، بايد ساز و كاري را برگزيند كه بتواند به راحتي و با سرعت زياد در همه جا اشاعه پيدا كند. شايعه در دوراني كه وسايل ارتباط جمعي وجود نداشته، يكي از منابع خبري مردم بود و چون مردم، تشنه آگاهي يافتن از مسايل ديگران بودند، به راحتي هم گوش به سخنان كساني ميدادند كه يك خبر را با شاخ و برگهاي فراواني عرضه كرده و به اصطلاح ما ايرانيها از كاه كوه مي ساختند يا يك كلاغ، چهل كلاغ مي كردند. شايعه فقط به جوامع كلان و جمعيت زياد اختصاص ندارد بلكه از كوچكترين عضو يك جامعه كه فرد باشد تا قاطبه مردم يك كشور را در برمي گيرد؛ از كانون كوچكي به نام خانواده تا ادارات و دسته ها و گروهها تا جمعيت يك كشور و به شكل كلان كل جامعه بشري از شايعه بي تأثير نخواهند بود. مثلاً با وجود وسايل ارتباط جمعي فراگير و جهاني، اگر براي يك روز همه اين وسايل روي خبري كاركرده و به اصطلاح زوم كنند و بخواهند كه جامعه بشري را دچار التهاب و تشويش سازند، به راحتي ميتوانند موفق شوند. گاهي اين رسانه ها آن قدر بر اهميت يا خطر واقعه اي تبليغ مي كنند كه حتي كشوري را از پاي در مي آورند. به عنوان مثال رسانههاي خبري غرب براي آنكه صنعت توريسم چين يا اقتصاد شرق آسيا را دچار چالش و مشكلات عديده كنند چنان، روي بيماري «سارس» مانور دادند كه مردم مناطق ديگر جهان نام كشور چين را مترادف با بيماري سارس مي دانستند، در حالي كه امروز جهانيان به خوبي دريافته اند كه بيماري سارس اگرچه واقعيت دارد، اما از آن نوع بيماريهايي نيست كه بخواهد يك جامعه را از بين ببرد؛ اين در حالي است كه خطر بيماري ايدز و بيماريهايي كه از قبل اعتياد دامن مردم جهان را مي گيرد چندين برابر بيشتر از سارس است. انتهاي پيام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 247]