واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: تابستان را اگر فصل رفع دلتنگی ها و خستگی ها بدانیم آن وقت به شباهت تازه بین این بخش از زندگی ایرانیان با مردمان کشورهایی می رسیم که روزهای تابستان را اغلب در دامن طبیعت و کرانه های دریا می گذرانند. از این زاویه اگر به دومین فصل گرم سال بنگریم آنگاه دریچه ای تازه در بحث قدیمی اوقات فراغت به روی ما گشوده می شود و تعریف کلیشه ای مان از اوقات فراغت تغییر می کند. تعریف کلیشه ای این بود که اوقات فراغت امری مختص دانش آموزان یا طبقه سنی نوجوانان و جوانان است. اما می توان در پی الگوی دیگری از اوقات فراغت رفت که در آن خانواده ها یا به اصطلاح بزرگتر ها نیز در اوقات فراغت سهیم هستند. آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که با حضور والدین در بخشی از روزهای فراغت تابستان، نشاط و آرامش روحی بچه ها دوچندان می شود. این موضوع در بسیاری از کشورها تجربه شده ، در این گزارش خواهیم گفت که روانشناسان در چند رشته تحقیقات خود بر این الگوی «فراغت اشتراکی» مهر تأیید زده اند، الگویی که در آن پدران و مادران در برنامه های تفریح و گشت و گذار تابستانی فرزندان، سهیم می شوند و اوقات فراغت را رونق و معنای تازه ای می بخشند. ● اشکالات یک مدل سنتی در تجربه قدیمی ایرانیان از اوقات فراغت، برای خانواده چند نقش کلیشه ای تعیین شده است: نقش اول این است که والدین وظیفه پشتیبانی مالی دوره اوقات فراغت را برعهده دارند. به این صورت که آنها شهریه های لازم برای حضور فرزندان کلاس های تابستانی را تأمین می کنند یا آنکه بخشی از درآمد خویش را برای حضور فرزندان در دوره ها و اردوهای تابستانی اختصاص می دهند. نقش دوم این است که والدین همان کار روزمره ایام مدرسه را انجام می دهند. یعنی روزها و ساعت های زیادی را صرف یافتن کلاس های تابستانی مناسب و دویدن به دنبال مؤسسات آموزشی و فرهنگی می گذرانند. در نقش سوم گروهی از والدین به دنبال خرید تجهیزات سرگرمی، ماشین های بازی و کامپیوتر می روند تا بچه ها روزهای کسل کننده تابستان را پای این دستگاه های مهیج بگذرانند. چنان که ملاحظه می کنید در این مدل از اوقات فراغت، تابستان روزهای پرمشغله والدین است. اضطراب آنها پس از تعطیلی مدارس دوچندان می شود. سهم پدران و مادران از سه ماه گرم تابستان جز حرص و جوش خوردن و دویدن به دنبال کلاس های تابستانی یا مراکز تفریحی بچه ها نیست. اما این مدل سنتی برخورد با اوقات فراغت در بسیاری از کشورها برافتاده است و جایگزین آن الگوی تازه ای از اوقات فراغت تعریف شده که در آن خانواده ها دیگر فقط جورکش روزهای تعطیل مدارس نیستند و والدین دیگر اضطراب و فشار مالی روزهای تابستان بچه ها را بردوش نمی کشند بلکه آنها به یکی از اعضای گروه اوقات فراغت تبدیل شده اند. والدین برای تعطیلات تابستان هزینه می کنند اما خود نیز از فواید آن بهره می برند. بنابراین تقویم تازه ای برای روزهای تابستان تدوین شده که در آن اوقات فراغت یک طرح هندسی دوبعدی است که یک پایه آن دانش آموزان و پایه دیگرش والدین است.در این نگاه تازه، تابستان برای والدین نیز همانند فرزندان فرصتی برای استراحت و دور کردن خستگی ها و اضطراب ها است.اگر دانش آموزان خستگی ۹ ماه نشستن پای کلاس درس را در این سه ماه از تن می روبند والدین نیز به گشت و گذار می روند تا با انرژی تازه به استقبال روزهای پرمشغله پائیز بروند. ● یک رهیافت علمی و روانشناسانه الگوی جدید اوقات فراغت به معنی واقعی «تقسیم خوشی ها میان اعضای همه خانواده» است. اما این اتفاق یعنی سهیم شدن خانواده ها در دوره نشاط و فراغت دانش آموزان یک سیر طولانی را در تجربه بشر طی کرده است. مجموعه ای از تحقیقات روانشناسی و آسیب شناسی از بحث اوقات فراغت، شماری از اندیشمندان علوم تربیتی را به این نتیجه رساند که «والدین» حلقه مفقوده در بحث غنی سازی تعطیلات تابستانی بچه ها هستند.اولین جرقه نگرانی نسبت به نحوه استفاده از اوقات فراغت زمانی در ذهن اندیشمندان مذکور شعله ور شد که ماشین و تکنولوژی بر اوقات فراغت دانش آموزان سیطره انداخت. سرگرم شدن به بازی های کامپیوتری به صورت افراطی و اعتیادآور که ساعت های بی شماری از وقت دانش آموزان را به خود اختصاص داد به دنبال خود پدیده ای را به وجود آورد که روانشناسان به آن «خوشی های کاذب» می گویند. در این نوع از سرگرمی، به ظاهر اوقات فراغت و تعطیلات بچه ها در سایه استفاده از انواع تکنولوژی های مهیج اشباع می شود اما هیچ نشاط و آرامشی برای روح و روان آنان به ارمغان نمی آورد. این گروه از محققان در مطالعه بر روی دانش آموزانی که بخش عمده اوقات فراغت خویش را پای بازی های سرگرمی با کامپیوتر و دیگر ابزارهای تکنولوژی گذرانده بودند به این نتیجه رساند که آنها با آثاری از کسالت و رخوت وارد مدرسه می شوند. پس از این بود که شماری از روانکاوان زنگ خطر را به صدا درآوردند که در عصر تکنولوژی، اوقات فراغت از فلسفه اصلی خود که آرامش بخشیدن و تجدید قوای روحی دانش آموزان است در حال دور شدن است بنابراین برنامه ریزی های جدید در مراکز تریبتی و آموزشی به این سمت رفت که تعطیلات تابستانی کارکرد اصلی خویش را که ایجاد جنبش روحی بین بچه ها است حفظ کند. در این سیر مطالعاتی این نتیجه به دست آمد که یکی از مهمترین راهکارها برای دور ساختن فرزندان از گزند پدیده «خوشی های کاذب» و «کسالت ناشی از بازی های رایانه ای» حضور خانواده ها است روانشناسان در این نظریه دیرینه خویش به خاطر آوردند که بهترین لحظات فرزندان روزهایی است که در کنار خانواده ها سپری می شود. پس از این بود که بسیاری از آژانس های مسافرتی این شعار زیبا و پرمعنی را برگزیدند «برای گشت و گذار تابستان و اوقات فراغت خانواده ها بهترین همسفر فرزندان هستند و برای روزهای تفریح و سرگرمی بچه ها، پدر و مادر بهترین همبازی هستند.» به این صورت دریچه تازه ای از دنیای اوقات فراغت به روی ما گشوده شده که در آن بچه ها دست در دست والدین از هیاهوی ماشین و شهر فاصله می گیرند و کرانه آبی دریا ها و دامن سرسبز کوهپایه ها روح خسته فرزندان و والدین آنها را نوازش می دهد. ( www.iran newspaper.com )
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 481]