واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: هر طرح جنگلداري پس از اجرا، در مقاطع زماني اغلب 10 ساله، براي ارزيابي فعاليتها دوباره بررسي ميشود كه به آنتجديد نظر طرح جنگلداري گفته ميشود. تهيه و تدوين و اجراي طرحهاي جنگلداري از سال 1338 درجنگلهاي شمال آغاز شد و هم اكنون از مساحت يك ميليون و 967 هزار هكتاري اين جنگلها، يك ميليون و 400 هزار هكتار داراي طرح جنگلداري است و در يك ميليون و هفتاد هزار هكتار، طرح اجرا ميشود كه 48 هزار هكتار آن غير توليدي و حفاظتي است. جمعي از كارشناسان و استادان جنگل در مورد تهيه و اجراي طرحهاي جنگلداري و اين كه تا چه حد توانسته جنگلهاي شمال را حفظ و زمينه بهرهبرداري معقول از آن را فراهم كند، نظرات متفاوتي را بيان مي كنند. برخي از كارشناسان با لازم دانستن تهيه و اجراي طرح براي جنگل، كمترين فايده آن را حضور مجموعه منابع طبيعي در جنگل و كاهش تخريب جنگل و قاچاق چوب ميدانند. به عقيده اين كارشناسان اجراي عمليات پرورش جنگل باعث بهبود كيفيت جنگل ميشود و در سالهاي بعد، جنگل مرغوبتري به وجود ميآيد. اما عده اي ديگر از كارشناسان تهيه و اجراي طرحهاي جنگلداري به روش امروزي را يكي از عوامل تخريب جنگل ميدانند و معتقدند طرحهاي فعلي با واقعيات منطقه سازگار نيست و منجر به اقدامات نادرست اجرايي ميشود. محمدرضا مروي مهاجر استاد منابع طبيعي دانشگاه تهران ميگويد : طرح جنگلداري، طرحي است كه در آن كليه اطلاعات و آمار لازم در مورد وضعيت قبلي و فعلي جنگل وجود دارد. وي در گفت و گو با ايرنا افزود : در طرح جنگلداري تمام دخالتهاي لازم در جنگل، مانند حفظ و حراست، پرورش، بهرهبرداري، احيا، اصلاح، توسعه و عمران جنگل از نظر زمان و مكان به نحوي كه اصل توليد مستمر رعايت گردد مشخص و همراه با برآوردهاي اقتصادي برنامهريزي ميشود. مروي مهاجر، جنگلداري را علم و فن تلفيق زمينههاي مختلف جنگلباني و برنامهريزي به منظور مديريت و بهرهبرداري اصولي از توليدات و خدمات حاصل از جنگل عنوان كرد. اين استاد دانشگاه اظهار داشت : يكي از كارهاي فوري، تعيين حدود و مشخص كردن سطح واقعي جنگلها بر مبناي عكسهاي ماهوارهاي و هوايي و نقشههاي دقيق توپوگرافيك است كه اين كار جزو اولين قدمها براي تدوين و اجراي طرحهاي جنگلداري اصولي است. به گفته كارشناسان ، اجراي طرحهاي جنگلداري يعني عمل كردن بر طبق كتابچه طرح جنگلداري كه شركتهاي دولتي يا خصوصي يا تعاوني پس از طي مراحل قانوني آن را بر عهده ميگيرند و در ازاي اين فعاليت، اجازه مييابند زير نظر ادارات كل منابع طبيعي در حدي كه به جنگل آسيب نرسد، متناسب با رويش جنگل، درختان را قطع و از چوب آن استفاده كنند. اين شركتها حتي براي قطع يك درخت نيازمند كسب اجازه قطع هستند و انتخاب درخت نيز بر عهده كارشناسان منابع طبيعي است. علاوه بر اين ، شركتهاي مجري طرحهاي جنگلداري، موظف هستند در محدوده كاري خود با فعاليتهايي نظير حفاظت، جنگلكاري، پرورش جنگل و جادهسازي به حفظ و احيا و توسعه جنگل كمك كنند. رحمت قاسم زاده مديركل دفتر جنگلداري سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور گفت: هم اكنون از مجوع 50 مجري فعال طرح جنگلداري در شمال كشور 18 مجري از بخش تعاوني، 12 مجري دولتي و 20 مجري خصوصي هستند. وي درباره تاثيرات كاهش برداشت چوب بر درآمد مجريان طرحهاي جنگلداري در گفت و گو با ايرنا گفت: با توجه به اينكه درآمدها و هزينهها در بيلان اقتصادي و ترازنامه مالي طرحها لحاظ ميشود، تاثير چنداني بر روند اجرايي طرحهاي جنگلداري نخواهد داشت. قاسمزاده يادآور شد : در سالهاي اخير تهيه و تجديد نظر طرحهاي جنگلداري بر اساس آخرين شرح خدمات كه سازمان مديريت ابلاغ كرده است صورت ميگيرد. مديركل دفتر جنگلداري سازمان جنگلها درباره نحوه نظارت بر كار مجريان طرحهاي جنگلداري خاطرنشان كرد : انتخاب و تعيين شركتهاي مشاور و رتبهدار براي تهيه طرحهاي جنگلداري بر اساس ضوابط و مقررات مربوط انجام ميشود كه در تمام مراحل، كارشناسان ناظر بر عملكرد آنان نظارت ميكنند. قاسم زاده مهمترين مشكلات در راه اجراي طرحهاي جنگلداري را معضلات اجتماعي و اقتصادي منطقه و همچنين وجود دام در جنگل ذكر ميكند. غلامرضا هاديزاده كارشناس ارشد سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور نيز گفت: مشكل اصلي در تهيه طرحهاي جنگلداري فعلي اين است كه مطالعات جنگل گردشي و آماربرداري و تشريح پارسل دقيق نيست و ملاحظات زمينشناسي و خاكشناسي به صورت كلي بيان ميگردد. وي اضافه كرد : اگر طرح جنگلداري با اطلاعات ناقص و نادرست تهيه شود، دستيابي به اهداف پيشبيني شده در حفظ و احيا و توسعه و بهرهبرداري امكانپذير نخواهد بود و در نتيجه مديريت جنگل با نقصان مواجه ميشود. هاديزاده گفت: متاسفانه اين امر در طرحهاي تهيه شده به دست شركتهاي تهيه كننده وجود دارد و كتابچههاي طرح، اغلب از نظر فني و كيفي ضعيف هستند و به جاي برنامهريزي فني و اصولي، در حد جداول ساليانه اجراي طرح تنزل مييابند. اين كارشناس ارشد سازمان جنگلها ميگويد: اجراي طرح با اطلاعات نادرست و تكيه نكردن بر مطالعات پايه زمينشناسي بهويژه خاكشناسي كه بستر جنگل است، در نقاط مورد برداشت يا حتي به صورت موزاييكي، همچنين نشناختن مولفههاي اثرگذار در اجراي طرح و اولويتبندي آنها بر اساس ضريب اثرگذاري هر يك از مولفهها، سبب شده است در اجراي طرح جنگلداري به جاي مديريت از بالا، فقط به مولفههايي توجه گردد كه حصول نتيجه را نزديكتر ميكند. وي تاكيد كرد : براي مثال توجه نكردن به مطالعات خاكشناسي به صورت موزاييكي و در اولويت گذاشتن چوب يا توده جنگلي به جاي خاك كه بستر جنگل است، شاهد پديده بياباني شدن در شمال هستيم و خواهيم بود. اين كارشناس ارشد جنگل تصريح كرد : به جاي اجراي صرف طرح جنگلداري و يا خروج دام در سرتاسر جنگلهاي شمال، مناطق زيادي وجود دارد كه متناسب با وضعيت آن منطقه به جاي خروج دام از جنگل ميتوان فقط از مناطقي كه زادآوري طبيعي و يا مصنوعي دارند محافظت كرد و ساير نقاط جنگلي را براي تعليف دام آزاد گذاشت. وي براي بهبود روند تهيه و اجراي طرحهاي جنگلداري در جنگلهاي شمال چهار راه پيشنهاد ميكند كه نخستين آن پالايش نيروهاي تهيه كننده طرحهاي جنگلداري و استفاده از شركت هاي با رتبه بالاي علمي و عملي است. هاديزاده ادامه داد: مساله دوم اين كه تهيه كنندگان طرحهاي جنگلداري، كارشناسان و مهندسانِ كارآمد و كاربلد در اين موضوع باشند و سوم آنكه نظارت مستمر و دقيق و فني بر عملكرد آنها وجود داشته باشد. اين كارشناس ارشد جنگل افزود: در نهايت و در مرحله چهارم، تهيهكنندگان طرحهاي جنگلداري بايد در تمام مراحل اجراي طرح، پاسخگوي كار خود باشند. بنا بر اعلام سازمان جنگلها و مراتع ، براي كاهش فشار به جنگلهاي شمال و با توجه به اين كه عوامل تخريب، نظير حضور دام و جنگلنشينان، قاچاق چوب و تغيير كاربري زمينهاي جنگلي به طور كامل حذف نشده است، ميزان بهرهبرداري در طرحهاي جنگلداري كاهش يافته و از 7/1 ميليون متر مكعب در سال 1375 به حدود 800 هزار متر مكعب در سال 1388 رسيده است. ايمان تيري مشهدسر كارشناس ارشد جنگلداري گفت: اغلب، نخستين مرحلهاي كه دانشجوي جنگلداري بعد از فارغالتحصيلي بدان پا ميگذارد تهيه طرح جنگلداري است كه شامل پارسلبندي و آماربرداري از جنگل ميشود و بعد از مدتي كسب تجربه، مسووليت مديريت جنگل و يا نظارت طرحهاي جنگلداري به وي محول ميگردد. وي تاكيد كرد: از همين جا اشكالات پيدا ميشود زيرا برنامهريز جنگل موظف ميشود مديريت خود را مطابق دستورالعمل سازمان جنگلها و مراتع انجام دهد در صورتي كه جنگلدار بايد آن قدر آزادي عمل داشته باشد تا با توجه به وضعيت موجود جنگل و هدف، خود شيوه جنگل شناسي و روش جنگلداري صحيح را انتخاب كند. تيري افزود : اين هدف محقق نميشود مگر با انتخاب شيوه آماربرداري مناسب كه اساس كار برنامهريزي جنگل است. اين كارشناس ارشد جنگل تصريح كرد: از مشكلات ديگري كه در كتابچههاي طرح جنگلداري به چشم ميخورد مساله گياهشناسي است كه توقع آن است گونههاي درختي و درختچهاي و خشبي و علفي با نام علمي كامل يعني جنس و گونه آورده شود ولي در بعضي مواقع نام گياه تا نام جنس ذكر ميگردد. وي ميگويد : اطلاعات مربوط به جانوران شامل پستانداران و خزندگان و حشرات نيز در طرحهاي جنگلداري ضعيف است. تيري با بيان اينكه يكي از اهداف تهيه طرحهاي جنگلداري، برداشت چوب از جنگل با رعايت اصل استمرار توليد براي نسلهاي آينده است، يادآورشد : اين مورد به تنهايي كافي نيست بلكه مديريت جنگل بايد در چارچوب توسعه پايدار و مديريت اكوسيستمهاي جنگلي باشد. وي توضيح داد : يعني با انتخاب شيوه و روشي صحيح نه تنها جنگل را براي نسلهاي آينده حفظ كنيم بلكه وضعيت موجود جنگل را به لحاظ كمي و كيفي بهبود ببخشيم و آن را به سمت اوج آن هدايت كنيم. جنگلهاي شمال 9/1 ميليون هكتار وسعت دارد كه در قالب 103 حوزه آبخيز اداره ميشود. ك/4 621///
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2916]