فارس از سرزمين دليران گزارش مي‌دهدصداي سنج و دمام خوزستاني‌ها ياد‌آور حماسه عاشورا

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس از سرزمين دليران گزارش مي‌دهدصداي سنج و دمام خوزستاني‌ها ياد‌آور حماسه عاشورا
خبرگزاري فارس: محرم براي مردم خوزستان همراه با آداب و رسوم خاص متناسب با فرهنگ اين منطقه است به طوري كه مردمان اين ديار از ديرباز در دسته‌هاي عزاداري به هم مي‌پيوندند و با‌شكوه‌ترين جلوه‌هاي عشق به سالار شهيدان را به نمايش مي‌گذارند.

به گزارش خبرگزاري فارس از آبادان، همه ساله قبل از آغاز ماه محرم مردم خوزستان و ساكنان شهرهاي جنوبي اين استان خود را براي گراميداشت و برگزاري باشكوه آن آماده مي‌كنند.
يكي از رسوم محرم در اين مناطق نظافت مساجد و حسينيه‌ها قبل از آغاز ماه محرم است كه توسط اعضاي هيئت‌هاي مختلف مذهبي انجام و پس از نظافت و گلاب‌پاشي، آنها را با بيرق‌هاي سياه مزين مي‌كنند.
محرم در ميان مردم آبادان و خرمشهر سنني خاص و كهن دارد، از آنجا كه زبان اكثر مردم منطقه عربي است، عزاداري‌هاي مردم عرب زبان در كنار مجالس عزاداري فارسي با آداب و رسومي خاص در حسينيه‌ها برگزار مي‌شود.
در عزاداري‌هاي سنتي كه اغلب به زبان عربي انجام مي‌شود، سنت‌هايي همچون برافراشتن بيرق‌ها، مواكب، يزله و ديگر سنت‌هاي خاص وجود دارد.
در اين مجالس هيئت‌هاي مذهبي مختلف با برافراشتن بيرق‌هاي بزرگ بر در ورودي حسينيه‌ها آمادگي خود را براي استقبال از عزادران حسيني اعلام مي‌دارند.
رفتن به مواكب از جمله سنت‌هايي است كه از صدها سال پيش در ميان مردم بومي منطقه وجود داشته است كه در آن يك هيئت مذهبي در قالب دسته‌هاي عزاداري به هيئت‌هاي مذهبي ديگر رفته و عزاداري مي‌كنند، روز بعد هيئت مذهبي ميزبان به ميهماني آن هيئت رفته و مورد استقبال آن هيئت قرار مي‌گيرد.
يزله نيز از ديگر آداب عزاداري در ميان مردم عرب زبان خوزستان است كه در آن پس از اتمام عزاداري شاعران يك به يك و در چند بيت كوتاه به توصيف فضايل و شجاعت‌هاي اهل بيت (ع) مي‌پردازند و بيت آخر را عزادران همراه با سينه‌زني با شاعر هم‌خواني مي‌كنند.
گراميداشت روز هفتم محرم به نام حضرت ابوالفضل (ع)، برگزاري تعزيه شب هشتم محرم به ياد حضرت قاسم (ع)، احياي شب دهم نيز از ديگر آيين‌هاي محرم در جنوب ايران است.
در روز دهم محرم نيز دسته‌هاي عزاداري و هيئت‌هاي مختلف در قالب مواكب به يكديگر مي‌پيوندند و مراسم باشكوهي را ترتيب مي‌دهند‌.
همچنين برگزاري مراسم تشابيه و تعزيه‌خواني روز دهم به شكل بسيار زيبايي برگزار مي‌شود به گونه‌اي كه دل هر دوستداري را به سرزمين كربلا برده و با ياد‌آوري مظلوميت اهل بيت (ع) و ياران امام حسين (ع) بي‌اختيار اشك از چشمان جاري مي‌شود.
در شهرهاي آبادان و خرمشهر از تمامي اقوام ايراني و حتي برخي كشورها، مساجد و حسينيه‌هايي وجود دارد كه در ماه محرم به عشق سرور آزادگان عزاداري مي‌كنند.
عزاداري بوشهري‌ها، آذري‌ها، لرها، كردها، اصفهاني‌ها، بلوچ‌ها، خراساني‌ها، يزدي‌ها، بندري‌ها با فرهنگ و زبان مادري خود در عزاي امام حسين (ع) اشك ماتم مي‌ريزند.
يكي ديگر از سنت‌هاي زيباي نواحي جنوب غربي در ماه محرم، سبك نوحه‌خواني، سينه‌زني و نواختن سنج و دمام اين مناطق است كه از سابقه‌اي طولاني و بيش از 100 ساله دارند.
سنج و دمام آهنگي حماسي را خلق مي‌كند و ضمن اينكه عزاداران را به سوي محل برپايي هيئت‌هاي عزادار فرا مي‌خواند، در حركت دسته‌هاي سينه‌زني و زنجير‌زني انسجام خاصي ايجاد مي‌كند.
در اين ايام برخي حاجتمندان در منازل خود به برپايي مجالس سوگواري سيد‌الشهدا (ع) اقدام مي‌كنند و برخي ميزبانان اين مراسم با طبخ غذاهاي نذري از عزاداران پذيرايي مي‌كنند.
در هر حال آيين‌هاي عزاداري مردم آبادان و خرمشهر همه‌ساله به طرز باشكوهي برگزار و مشتاقاني را از سراسر كشور به به اين دو شهر جلب مي‌كند.

*جاذبه‌هاي عاشورا غير‌قابل بيان است
يكي از مداحان اهل بيت عصمت و طهارت (ع) گفت: عاشورا و ماه محرم جاذبه‌هايي خاص و غير‌قابل بيان براي هر فرد مسلماني دارد.
سيد مرتضي خليلي در گفتگو با خبرنگار فارس افزود: علاوه بر جاذبه‌هاي محرم، خود جوانان نيز ذاتا عشق به اهل بيت (ع) را در وجود خود دارند و اين عاملي است كه موجب مي‌شود مجالس عزاي امام حسين (ع) با شور و اشتياق ويژه و باشكوه برگزار شود.
وي از متوليان مجالس عزاداري خواست تا نسبت به جوانان احترامي ويژه قائل شده و با آغوش باز از آنها استقبال كرده و نظرات آنان را به گرمي بپذيرند.
خليلي با اشاره به اينكه نشر فرهنگ عاشورا توسط مداحان انجام مي‌شود، خاطرنشان كرد: مداحان با اشعار و بيانات خود واقعه كربلا را به تصوير كشيده و دل‌هاي مشتاقان را به سوي حرم امام حسين (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) مي‌برند.
مسئول كانون مداحان زن در خرمشهر نيز گفت: ميزان تاثيرپذيري انقلاب اسلامي از نهضت عاشورا يك موضوع غير‌قابل انكاري است قيام ملت ايران بر عليه طاغوت همه برگرفته از حضور و نقش تاثير‌گذار روحانيون و الگو گرفتن از نهضت عاشوراي حسيني است.
فرحناز شريفي‌نژاد در خصوص راه‌هاي جذب جوانان به هيئت‌هاي مذهبي افزود: بايد تكيه‌ها، مساجد و حسينيه‌ها به نحوي برپا شوند كه جوانان را مجذوب خود كنند، جوانان ما در سني قرار دارند كه به زيبايي و ظاهر اهميت زيادي مي‌دهند.
وي در ادامه نقش مداحان و ذاكران حسيني را در گسترش فرهنگ محرم مهم تلقي كرد و آن را بالاتر از نقش روحانيون دانست.
وي ادامه داد: مداح از دل جامعه بيرون مي‌آيد و به دل مردم مي‌نشيند و مردم حالتي دارند كه عاشق امام حسين (ع) هستند.
شريفي‌نژاد با اشاره به عوامل تهديد‌كننده نهضت عاشورا تصريح كرد: قمه‌زني و انجام بعضي آيين‌هاي خشن تاثيرات بسيار بدي بر جوانان و نوجوانان دارد كه اگر چه بعضي از اين كارها به‌خاطر اردات به ابا‌عبدالله الحسين (ع) صورت مي‌گيرد اما مريدان آقا بايد بدانند كه امام حسين (ع) در‌صدد برقراري صلح در جامعه بود و نه خشونت و جنگ و آنچه كه در كربلا اتفاق افتاد برخلاف انتظار و مرام سيد‌الشهدا بود.
مسئول كانون مداحان زن اين عوامل را خشونت‌زا عنوان كرد و گفت: آنچه كه بايد در گسترش مضامين محرم مورد توجه قرار داد، اين است كه بايد از عوامل خشونت‌زا در مراسم‌ها و آيين‌ها جلوگيري شود و مجلس عاشورا را بايد به شكل صحيح، عاميانه و لطيف به مردم منتقل كرد.

*خادمي مجلس عزاي امام حسين (ع) افتخار بزرگ زندگي هر شيعه
پيرغلام يكي از حسينيه‌هاي خرمشهر در خصوص احساسش در خدمت به ابا‌عبدالله الحسين گفت: خدمت به خدمت‌گذاران، محبان و عزادران اهل بيت بزرگ‌ترين افتخار تاريخ زندگي من است.
حمزه مزرعاوي كه سال‌هاي زيادي از عمر خود را به عنوان متولي حسينيه فاطميه بوده و اكنون جزو پيرغلامان است، ادامه داد: از اين كه بيشتر عمر خود را صرف خدمت به مجالس عزاي امام حسين (ع) كرده‌ام احساس غرور مي‌كنم و از خداوند مي‌خواهم اين خدمت مرا به درگاه خود قبول كند.
وي در خصوص ميزان مشاركت جوانان در مجالس عزاداري گفت: از گذشته تا به حال، جوانان پيشرو برگزاري آيين‌هاي عزاداري بوده‌اند و اگر آنها نباشند مجالس عزاداري شكل نخواهد گرفت چرا كه جوانان هستند كه با شور و اشتياق فراوان به استقبال ماه محرم آمده و در طول اين ماه، نه تنها حضور بلكه فعاليتي چشمگير دارند.

*امام جمعه آبادان: جوانان از قهرمانان كربلا درس مقاومت گرفته‌اند
امام جمعه آبادان نيز در گفتگو با خبرنگار فارس گفت: جوانان كشورمان با الگوگيري از شهداي قهرمان كربلا درس مقاومت را از آنها فرا گرفته و آن را در دوران انقلاب و هشت سال جنگ تحميلي به خوبي انجام دادند.
حجت‌الاسلام سيد علي دهدشتي افزود: قيام مردم ايران در دوران انقلاب قيامي عاشورايي بود چرا كه در آغاز نهضت مردم شعار «نهضت ما حسيني، رهبر ما خميني» را سر مي‌دادند كه اين نشان دهنده عاشورايي بودن و تاثير قيام امام حسين (ع) بر مردم كشورمان را دارد.
وي در خصوص راه‌هاي جذب هرچه بيشتر جوانان به مجالس عزاداري اظهار داشت: شكل و نحوه اجراي برنامه‌هاي محرم بايد متناسب با روحيات جوانان باشد و آنها بايد احساس كنند كه در اين جلسات نقشي محوري دارند.
دهدشتي نقش مداحان و خطبا را در اين كار محوري و حساس برشمرد و تصريح كرد: مداحان و خطبا نقش مهمي در جهت‌دهي به احساسات مردم دارند و بايد با انتخاب اشعار مناسب، روح حماسه را در مخاطب خود متجلي كنند.
امام جمعه آبادان با اشاره به اينكه هر عامل رشد و حركت براي مصون ماندن از انحرافت به مراقبت نياز دارد، اضافه كرد: عاشورا نيز كه بزرگترين عامل حيات و عزت انسان است به مراقبتي ويژه نياز دارد و برخي از رفتارهايي كه با عنوان ابزار عشق به امام حسين (ع) و ابالفضل (ع) انجام مي‌شود، به رغم نيت پاك، گاهي موجب ضربه زدن به نقش بي‌نظير اين واقع بزرگ مي‌شود.
دهدشتي گفت: نبايد با انجام چنين رفتارها و اعمال خرافي موجبات سوء استفاده دشمنان اسلام را فراهم كرد.

*اكثر محبان اهل بيت (ع) جوانان هستند
رئيس سازمان تبليغات اسلامي خرمشهر گفت: اكثر محبان اهل بيت و امام حسين (ع) را جوانان تشكيل مي‌دهند، كه با حضور پرشور در هيئت‌ها و دسته‌هاي عزاداري ارادت خالصانه خود را نشان مي‌دهند.
جواد علواني اظهار داشت: با اين وجود اين عزاداري‌ها گاه آميخته با خرافاتي مي‌شود كه دليل احساسات پاك مردم نسبت به اهل بيت (ع)‌ است.
وي ادامه داد: بر افراشتن علم‌هاي بيش از 10 متر كه اخيرا در خرمشهر رواج يافته، خرافه‌اي غيرمنطقي بيش نيست همچنين تمثال‌هاي مصنوعي كه هيچ گاه با واقعيت همخواني ندارد و ساخته دست افراد غير‌مسلمان است از نوع ديگر خرافت راه يافته به عزاداري‌ها است.
رئيس سازمان تبليغات اسلامي خرمشهر به متوليان مساجد و حسينه‌هاي توصيه كرد براي جلوگيري از رواج اين‌گونه خرافه‌پرستي‌ها و جلوگيري از سوء استفاده از احساسات ديني مردم از قرار دادن عكس، تمثال و برافراشتن علم خودداري كنند.

*امام جمعه جزيره مينو: براي جذب جوانان بايد بدعت‌ها از مجالس عزا زدوده شود
امام جمعه جزيره مينو گفت: يكي از راه‌هاي جذب هرچه بيشتر جوانان به اهل بيت (ع) و مجالس عزاداري، زدودن بدعت‌ها و تحريفات از آيين‌هاي سوگواري ابا‌عبدالله الحسين (ع) است.
حجت الاسلام محمد جواد عادل‌پور در گفتگو با خبر‌نگار فارس در جزيره مينو تصريح كرد: هرچند برخي از اين بدعت‌ها و تحريف‌ها به ظاهر جاذبه زيادي دارند ولي اين جاذبه‌ها پوچ و توخالي است و اگر جوانان مشغول اين جاذبه‌ها شوند از فرهنگ و پيام مهم عاشورا فاصله مي‌گيرند.
وي با انتقاد از رواج تكيه‌ها در آبادان و خرمشهر ادامه داد: تكيه محلي است كه در آن مردم جمع شده و به عزاداري مي‌پردازند، نه اينكه با بستن چند داربست و گذاردن نوارهاي عزاداري آن را تكيه عنوان كرد، چرا كه اينها تكيه نيستند بلكه دكه‌هايي هستند كه جوانان را دور خود جمع كرده و از ورود آنها به مساجد و حسينه‌ها جلوگيري مي‌كنند.
عادل‌پور خاطرنشان كرد: مجالس عزادري سيدالشهدا (ع) بايد هر سال روبه جلو حركت كنند و به كلاس درسي براي آموزش بيشتر مردم از فرهنگ و پيام عاشورا تبديل شوند.
امام جمعه جزيره مينو اضافه كرد: خطيبان و مداحان نيز در اين راستا نقش اساسي دارند چراكه در جذب و هدايت مردم و به ويژه جوانان تاثير فراوان دارند و بايد با انتخاب موضوعاتي كه به‌روز بوده و متناسب با نياز جوانان باشد، كيفيت مجالس را افزايش و شبهات موجود را رفع كنند.
عادل‌پور ايجاد نوآوري در مجالس، برگزاري جلسات پرسش و پاسخ، تكيه بر آداب و رسوم سنتي و محلي را از ديگر راه‌هاي جذب بيشتر جوانان به مساجد و حسينه‌ها عنوان كرد.
وي تصريح كرد: انقلاب اسلامي ما انقلابي مكتبي و برگرفته از روح اسلام، معنويت و قرآن و سيره اهل بيت (ع) است و نهضت سيدالشهدا (ع) حركت انقلابي مردم ما را به دنبال داشت و انقلاب اسلامي تجلي قيام حضرت سيدالشهدا (ع) است.
امام جمعه جزيره مينو ادامه داد: اين بدان معني است كه عاملي كه موجب رشيه دواندن انقلاب در ذهن مردم شده، نهضت عاشورايي امام حسين (ع) در كربلا است و انقلاب اسلامي ايران به لحاظ زماني و مكاني رنگ و بوي حسيني داشت.
عادل‌پور گفت: نرفتن زير بار ذلت مستكبران و مقاومت در برابر زورگويان درس بزرگي است كه سيدالشهدا (ع) به تمامي مسلمانان آموخت و آنها بايد با استعانت از پيشوايان راه آنها را ادامه دهند.

*آيين و رسوم مردم بهبهان در ايام محرم
محرم در بهبهان به عنوان يك سنت ديرينه داراي رسومي است كه از گذشته‌هاي دور در اين شهر مورد توجه مردمان مذهبي اين شهر قرار داشته است.
در پايان ماه ذي‌الحجه كه در بهبهان به ماه حاجي‌ها معروف است مردم بهبهان به استقبال محرم و صفر مي‌روند.
ابتدا اكثر مردم در هر گروه سني و با هر جنسيتي لباس سياهي كه قبلا آماده كرده‌اند را در اولين روز محرم پوشيده و به استقبال اين ماه مي‌روند.
در اين زمان هر يك از خانواده‌هايي كه نذوراتي را در نظر گرفته‌اند براي تهيه آنها ابتدا وسايل مورد نياز را خريداري و يا تهيه كرده و در روز معيني كه معمولا در 13 روز اول محرم است به محيا كردن نذورات خود مي‌پردازند كه اين نذورات بنا به قدمت و سنت به جا مانده از غذاها، خوردني‌ها و آشاميدني‌هايي است كه در تاريخ فرهنگ اين شهر وجود داشته است.
حلواي قالبي ، كتلي بقل، شربت آبليمو و بلبلِ دستي (نوعي نان كه گاهي شيرين و گاهي ساده از آرد گندم و به صورت دايره‌اي و گرد تهيه مي‌شود و پس از چرب كردن با روغن حيواني آن را توزيع مي‌كنند) از قديمي‌ترين نذورات مردم بهبهان است.
نذورات روزهاي تاسوعا و عاشورا با ديگر روزها متفاوت است همچنين در اين اواخر هر محلي در روز تاسوعا و عاشورا به طور دسته جمعي غذا تهيه كرده و توزيع مي‌كنند.
در اين ميان هركس بنا به وضعيت اقتصادي خود كمك‌هايي را در قالب نقدي و جنسي به هيئت اهدا مي‌كند.
در سال‌هاي اخير به خصوص بعد از انقلاب اسلامي سنن گذشته و رسوم آن بازسازي شده و بعضاً به صورت مدرن و نو بر رسوم قبلي افزوده شده است چنانكه مردم امروزه خود در خصوص عزاداري فعال شده و هيئت‌هايي در مسجد محل تشكيل داده و فعالانه از روز اول محرم در سياهپوش كردن مساجد و نصب شعارهاي مذهبي مي‌پردازند و جوانان آمادگي خود را براي شركت در عزاداري اعلان مي‌دارند.
معمولا روزهاي اول و دوم ماه محرم هيئت‌ها، محلات و مساجد بيشتر خود را آماده كرده و وسايل لازم را تهيه مي‌كنند و از افراد براي شركت فعالانه در مراسم عزاداري دعوت مي‌كنند.
در شب چهارم محرم، هيئت‌هاي سينه‌زني و زنجيرزني عزاداري خود را آغاز كرده و تا پايان عاشورا فعاليت خود را ادامه مي‌دهند و هر محل و مسجد با گرمي و رقابت با محلات ديگر با نظم و ترتيب خاص و با حضور مداحان فعال سينه‌زني و زنجيرزني را تا پاسي از شب ادامه مي‌دهند.
كوچه‌ها مملو از عزاداران و رفت و برگشت هيئت‌هاي عزاداري است، شهر يكپارچه عزادار و صداي مداحان،گريه سينه‌زنان و همهمه مردم فضاي شهر را دگرگون مي‌كند.
هر تازه‌واردي كه در اين زمان به شهر بيايد، غوغاي شهر چنان او را تحت تاثير قرار مي‌دهد كه ناخودآگاه به عزاداران مي‌پيوندد.
در شب تاسوعا و عاشورا فعاليت عزاداران سينه‌زني و زنجيرزني به اوج خود مي‌رسد، محلات با نظم و ترتيب خاصي به امامزادگان رفته و به سينه‌زني و زنجيرزني مي‌پردازند.
در اين راهپيمايي رقابت و سبقت‌جويي محلات از يكديگر به حدي است كه هر محلي تمام سعي خود را مي‌كند كه از ديگر محلات جلو افتاده و گوي سبقت را از ديگران بربايد.
از اين لحاظ در ايام محرم نوع نوحه‌خوانان و مداحان نيز با هم رقابت شديدي دارند و هر محلي كه بتواند مداح معروف و با تجربه و خوش الحاني را جذب كند، محل آنها پرجمعيت‌تر، با‌شكوه‌تر خواهد بود.
پس از روز عاشورا و پايان آن در بهبهان مراسم شام غريبان برپا مي‌شود، ابتدا هر محل با لباس‌هاي سياه و روسري‌هاي مشكي كه معمولا با كاه و گل آغشته شده‌اند، با نوحه‌خواني به كوچه‌ها و تكايا و مساجد رفته و با صدايي حزين چنين مي‌گويند:
طفل صغيري ز حسين گم شده ساربان / قامت زينب ز الم خم شده ساربان
............................................................................
گزارش از: اميد زباري، آرزو هلالات و عليرضا شكري‌نسب
خبر‌نگاران فارس در خوزستان
...........................................................................
انتهاي پيام/ر10
يکشنبه 15 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 251]