درس عاشوراعاشقانه زيستن استآسيب هايى كه پيام عاشورا را تهديد مى كند (بخش نخست)

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: درس عاشوراعاشقانه زيستن استآسيب هايى كه پيام عاشورا را تهديد مى كند (بخش نخست)
ايرج نظافتي

ايام محرم و سوگواري سرور و سالار شهيدان، حضرت اباعبدا... الحسين(ع) از راه رسيده و كوچه و خيابان هاي شهرهاي مختلف ايران اسلامي رنگ و بوي عاشورا و كربلا گرفته است.

در شب هاي محرم از هر محله اي كه بگذريد بدون استثناء صداي نوحه خوانان حسيني را مي شنويد كه عاشقانه دل به درياي بي كران مكتب ناب امام حسين(ع) سپرده اند.

جوانان و نوجواناني كه با جان و دل افتخار عضويت در هيئت هاي مذهبي را دارند و هر شب با راه اندازي مراسم سوگواري، عزادار بزرگ پرچمدار عرصه ايثار و شهادت هستند.

يكي از نكات بارز و قابل تأمل در اين زمينه خودجوش بودن مراسم عزاداري حضرت امام حسين(ع) در جاي جاي ميهن اسلامي مان است، به گونه اي كه مي بينيد بر سر هر كوي و برزن هيئتي سينه زن يا زنجيرزن و يا حداقل ايستگاهي صلواتي براي دادن چايي و غذاي نذري به مردم وجود دارد، كه در اين ميان بايد گفت بدون شك اخلاص و صداقت و يكرنگي و يكپارچگي ايرانيان در برگزاري مراسم عزاداري حضرت سيدالشهدا(ع) در سطح جهان اسلام كم نظير و مثال زدني است.

با اين حال بايد اذعان داشت كه متأسفانه در ساليان اخير مشاهده مي گردد كه در برخي موارد معيارهاي سوگواري به هم خورده و اصولاً اين مراسم پرفيض مذهبي از كاركرد اصلي خود فاصله گرفته و بعضاً گرفتار افراط و تفريط شده و حتي از مسير اصلي خود منحرف شده است.

علم كشي، قمه زني، حمل شمايل ائمه اطهار عليهم السلام و... از جمله موارد انحرافي در مراسم سوگواري ايام محرم هستند.

بر همين اساس در اين سه شماره گزارش روز به واكاوي و آسيب شناسي سوگواري ها و عزاداراي هاي ماه محرم خواهيم پرداخت.

شور و شوق جوانان در ابراز ارادت به امام حسين(ع)

سومين شب محرم است كه به يكي از دسته هاي سينه زني در شهر جديد انديشه مي روم.

شور و شوق خاصي در ميان جوانان باني هيئت براي خدمت به عزاداران حسيني(ع) وجود دارد. يكي با اشتياق تمام با سيني چايي از عزاداران پذيرايي مي كند تا ديگري به دنبال رفع نواقص سيستم صوتي است و ساير افراد هر كدام به نحوي درصدد انجام كاري هستند تا بتوانند عشق و ارادت خالصانه خود را هر چه بيشتر به ساحت مقدس امام شهيدان(ع) ابراز نمايند.

حاج مرتضي شهبازي، متولي اين هيئت مذهبي درباره آسيب هايي كه عزاداري هاي محرم را تهديد مي كند مي گويد: «به نظر من بايد يك مركزي ويژه محرم براي نظارت، هدايت و كنترل مراسم سوگواري وجود داشته باشد، چون اگر دقت كرده باشيد مي بينيد كه اغلب مسئولان هيئت هاي مذهبي جوان هستند و بيشتر عزاداران هم طيف جوان و نوجوانند، از همين رو مي بينيم شور و اشتياق جواني آنان در برخي مواقع آنچنان غليان مي كند كه آنان را به مرز افراط مي كشاند و اينجاست كه بايد آن مركز نظاره گر و مراقب چنين رفتارهايي باشد.»

وي با اشاره به برخي انحراف ها در ايام عزاداري امام حسين(ع) مي گويد: «فلسفه عاشورا و درك آن بايد محور تمام برنامه ها باشد اما بعضاً ديده شده كه مثلاً علم كشي يا مسايل اينچنيني در اولويت قرار مي گيرد، در حالي كه بايد هيئت هاي مذهبي به دنبال انتقال آموزه هايي باشند كه از جريان عاشورا و درس قيام امام حسين(ع) نشأت مي گيرد.»

وي مي گويد:«گرچه بنده معتقد به كنترل و نظارتي نيستم كه به دخالت در امور هيئت هاي مذهبي منجر شود اما از طرفي هم نمي توان اين مهم را به حال خود رها كرد بلكه با نظارتي كلي مي توان به برخي رفتارها شكل عاشورايي بدهيم و از تندروي يا كندروي افراد جلوگيري نماييم.»

وي معتقد است كه پرداختن به حواشي عاشورا سبب تحريف واقعيت هاي اين مكتب عظيم شده است.

درس هاي مكتب عاشورا

بسياري از كارشناسان و صاحب نظران علوم ديني بر اين باورند كه در ايام دهه اول محرم بايد پيام هاي مهم عاشورا بيشتر مدنظر هيئت هاي مذهبي باشد، اما آنچه كه اين روزها عيان است چگونگي وقوع حادثه كربلا و نحوه شهادت امام حسين(ع) و ياران آن حضرت است و ديگر از درس هاي مهم تاريخي آن غافل شده ايم.

حجت الاسلام يعقوب جعفري نيا، نويسنده و مفسر قرآن كريم در اين باره مي گويد:« به عقيده من حفظ شأن مراسم سوگواري حضرت امام حسين(ع) بسيار ضروري است و بيشتر بايد به درس هايي بپردازيم كه در مكتب عاشورا نهفته است.»

وي مي گويد: «مهمترين درس واقعه عاشورا ايستادگي در برابر ظلم و عمل به وظيفه انساني است.»

جعفري نيا، با اشاره به اينكه ماه محرم يادآور خاطرات حضرت امام حسين(ع) و عاشورا است كه درس هاي مهم و حياتي براي بشر عموماً و پيروان امام حسين(ع) خصوصاً به همراه دارد، مي گويد: «عمده ترين اين درس ها مقاومت در برابر ظلم است و اينكه هر انساني موظف است به وظيفه اي كه دارد عمل كند.»

اين مفسر قرآن كريم با اشاره به اينكه بايد عمل كردن به وظيفه هدف محسوب شود، حال چه شخص پيروز شود و يا نشود، مي گويد: «تشخيص وظيفه مهم است، عمل به وظيفه هدف است، خود اين كار مي تواند مقصد باشد، در طول تاريخ در فرهنگ شيعه محرم و عاشورا زمينه بسيار مناسبي براي مبارزه با ظلم و ستم و براي بازنگري اعمال شيعه به وجود آورده است.»

وي با اشاره به اينكه احساسات و عاطفه شيعه در ماه محرم تحريك مي شود كه خود آثار و بركات تربيتي فراوان دارد، مي گويد: «براساس فضاي معنوي محرم، شيعه با امام حسين(ع) و عاشورا بيشتر مانوس مي شود كه خود سازنده است و تاثيرات مطلوبي دارد و باعث مي شود كه خود را از گناه دور و به ديگران كمك كند.»

محمدعلي رضايي، كارشناس علوم قرآني از فاصله گرفتن جوامع اسلامي از فرهنگ عاشورا چنين مي گويد: «در فرهنگ عاشورا درس هاي بزرگي نهفته است كه متاسفانه نه تنها در ايام محرم بدانها توجهي نمي شود بلكه در برخي مواقع اين مراسم مذهبي را نيز به انحراف كشيده اند.»

وي در توضيح بيشتر انحراف در نحوه عزاداري محرم مي گويد: «گرچه در كشور ما مراسم قمه زني ممنوع است اما متاسفانه در كشورهاي ديگر از جمله عراق اين مراسم در ايام محرم بسيار رواج دارد كه بايد حكومت هاي اسلامي براي مقابله با اين بدعت غيرمنطقي چاره انديشي نمايند.»

تقابل لذت هاي مادي و معنوي

حجت الاسلام والمسلمين رحيم جعفري، مدير هماهنگي امور استانهاي مركز توسعه قرآني كشور در گفت وگو با سرويس گزارش روز كيهان مي گويد: «براساس اسناد تاريخي و منابع روايي جريان كربلا به قول استاد شهيد مطهري يك مكتب است، يعني يك جريان فكري كه براساس چارچوبي علمي و انديشه اي استوار است، از همين روست كه مي بينيم محتواي اصلي ماجراي عاشوراي امام حسين(ع) متشكل از تمامي خوبي هاي نظام هستي است، يعني در عين حالي كه در آن جنگ و ستيز و رويارويي وجود دارد و يك درگيري نظامي به وقوع پيوسته اما در بطن و محتواي اين حركت عظيم امام حسين(ع)، ايمان، صداقت، يكرنگي، وفاداري، ايثار، از خودگذشتگي و تمامي خصلت ها و كرامت هاي بزرگ انساني متبلور است.»

مدير هماهنگي امور استان هاي مركز توسعه قرآني كشور در ادامه همين بحث مي گويد: «يكي از مهمترين جنبه هاي محتوايي در قيام عاشورا تقابل و رويارويي انواع لذت هاي مادي و معنوي، زميني و آسماني است، يعني چنين تقابلي در واقعه كربلا به نحو كاملي وجود دارد، از همين رو مي بينيم كه اين موضوع مهم فقط يك جنگ نظامي ميان دو گروه نيست، بلكه تقابل دو فكر و انديشه است، يعني از يك طرف مكتب و عقيده و فكري الهي و آسماني وجود دارد و در طرف مقابل هيچكدام از آنها وجود ندارد.»

جعفري ضمن تشريح ابعاد مختلف قيام امام حسين(ع) مي گويد: «با توجه به پيام هاي مهمي كه در حادثه كربلا و عاشورا وجود دارد متاسفانه بايد گفت كه كمتر به اين جنبه ها توجه شده و بيشتر به دنبال پوسته كار و پرداختن به ظاهر اين واقعه عظيم تاريخي بوده ايم.»

مدير هماهنگي امور استان هاي مركز توسعه قرآني كشور ضمن بيان اينكه بايد به درك پيام عاشورا نايل آئيم، مي گويد: «متاسفانه بعضا ديده شده كه حتي برخي از عزاداري ها در شأن مكتب بزرگ عاشورا نيست، امروزه برخي ها مي خواهند به هر نحو ممكن ارادت خود را به مكتب عاشوراي امام حسين(ع) نشان دهند اما متاسفانه آنچنان راه را بيراهه مي روند كه نه در شأن عزاداري امام حسين(ع) و نه در شأن ارادت به آن حضرت است.»

وي تذكرات مراجع و آيات عظام خصوصا رهبر معظم انقلاب به برگزاركنندگان مراسم سوگواري ايام محرم را بسيار بجا مي داند و مي گويد: «چنين تذكراتي مي تواند به خوبي از انحرافات موجود جلوگيري نمايد.»

غفلت از پيام عاشورا

درباره نحوه عزاداري در ايام محرم ديدگاه هاي متفاوتي براي جلوگيري از انحراف وجود دارد. حجت الاسلام والمسلمين محمدمهدي مرادي، كارشناس ارشد تخصصي تبليغ در حوزه علميه قم در گفت وگو با سرويس گزارش روز كيهان مي گويد: «آسيب هايي كه عزاداري قيام حسيني(ع) را تهديد مي كند از يك جهت و جنبه نيست بلكه جهات مختلفي دارد اما آنچه كه محرز مي باشد اين است كه نگاه هاي سطحي به دين و عاشورا وجود دارد.»

از اين كارشناس ارشد تخصصي تبليغ در حوزه علميه قم مي خواهم تا در اين باره بيشتر توضيح دهد، مي گويد: «نگاه سطحي داشتن به قيام امام حسين(ع) اين است كه فقط قتلگاه را ببينيم اما از پيام مهم امام حسين(ع) و حضرت زينب(س) غافل باشيم، از طرفي نگاه هاي غيرمتخصصانه و غيركارشناسانه نيز امروزه به معضلي براي اين ايام مبدل شده است يعني در امور دين بايد افرادي اظهارنظر كنند كه متخصص اين امور هستند چون اگر طوري باشد كه هر فردي فارغ از صلاحيت لازم به اظهارنظر درباره نحوه برگزاري مراسم عزاداري بپردازد قطعا تحريف هايي صورت مي گيرد.»

محبت به همراه اطاعت

حجت الاسلام مرادي به زواياي ديگري از برگزاري مراسم سوگواري حضرت امام حسين(ع) اشاره مي كند و مي گويد: «يكي از مهمترين موضوعات در بحث عزاداران حسيني(ع) اين است كه عزاداران و سوگواران سرور و سالار شهيدان(ع) داراي ضعف ايمان نباشند بلكه در ايمان و تقوا و پاكدامني سرآمد ديگران باشند. قرآن كريم مي فرمايد: اي كساني كه ايمان آورده ايد، ايمان بياوريد. مفسران در تفسير اين آيه مي گويند منظور قرآن اين است اي افرادي كه زباني ايمان آورده ايد با عمل نيز اين ايمان خود را ثابت كنيد.»

وي مي گويد: «ايمان 3 جزء دارد، زباني، قلبي و عملي، در قرآن هم هر جا كه از ايمان سخني به ميان آمده فورا عمل صالح نيز به دنبال آن ذكر شده است، اما درباره عزاداري براي امام حسين(ع) بايد گفت هنگامي كه فرد يا گروهي خود را دوستدار امام حسين(ع) و اهل بيت عصمت و طهارت(ع) معرفي مي كنند بايد در عمل نيز تمامي كارهاي آنها در خط ولايت حسين بن علي(ع) باشد، به بيان ساده تر اگر من امام حسين(ع) را دوست دارم بايد فقط در ظاهر قضيه نباشد بلكه اعمال و تمامي رفتار و گفتارم نيز بر همين روال و بر مدار تفكر حسيني(ع) باشد، يعني محبت امام حسين(ع) بايد همراه با اطاعت باشد.»

مرادي مي گويد: «وقتي كاملا مطيع امر امام حسين(ع) و پيرو واقعي آن حضرت باشيم قطعا نه تنها در برگزاري مراسم عزاداري براي آن امام بزرگوار راه را به بيراهه نمي رويم بلكه از انحراف ديگران نيز جلوگيري خواهيم كرد.»
شنبه 14 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 123]