دياليز چيست؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: کليه ها مسئول ..... کردن و در واقع تصفيه کردم مواد زائد از خون هستند. دياليز عملياتي است که جايگزيني براي بسياري از وظائف و مسئوليت هاي طبيعي کليه ها مي باشد. کليه ها دو عضوي هستند که در هر دو طرف پشت حفره شکم قرار گرفته اند. دياليز به افراد اين امکان را مي دهد، با اينکه ديگر کليه هايشان به خوبي کار نمي کند، بتوانند زندگي خوب و مفيدي را بگذرانند.

دياليز با انجام عملکردهاي کليه هاي از کار افتاده، به بدن کمک مي کند. کليه ها نقش هاي مختلفي در بدن دارند. يکي از وظائف مهم و اصلي کليه ها، تنظيم توازن آب بدن است. آنها اينکار را با تنظيم مقدار ادرار که به طور روزانه از بدن خارج مي شود، انجام مي دهند. در روزهاي گرم، بدن بيشتر عرق مي کند. درنتيجه، آب کمتري بايد از کليه ها دفع شود. در روزهاي سرد نيز که بدن کمتر عرق مي کند، براي حفظ توازن مناسب در بدن، خروج ادرار بايد بيشتر باشد. اين وظيفه کليه هاست که کار تنظيم مايعات بدن را توسط خروج ادرار انجام دهند.

يکي ديگر از وظائف اصلي کليه ها خارج کردن مواد زائدي است که بدن در طول روز توليد مي کند. در عملکردهاي مختلف بدن، سلول ها انرژي مصرف مي کنند. عملکرد سلول ها مواد زائدي توليد مي کند که بايد از بدن بيرون روند. وقتي اين مواد زائد به اندازه کافي از بدن دفع نشوند، در بدن جمع مي شوند. بالا رفتن ميزان اين مواد زائد در بدن، آزوتميا نام دارد که با آزمايش خون سنجيده مي شود. وقتي مواد زائد در بدن جمع مي شوند، حال بدي در بدن ايجاد مي شود که اورمي يا اوره خوني ناميده ميشود.

چه زمان بيماران به دياليز نياز پيدا مي کنند؟

بيماران معمولاً زمانيکه مواد زائد بدنشان آنقدر زياد مي شود که به خاطر آن ناراحتي در بدنشان ايجاد ميگردد، نياز به انجام دياليز پيدا مي کنند. سطح مواد زائد معمولاً کم کم در بدن افزايش مي يابد. پزشکان مواد شيميايي مختلفي را در خون اندازه گيري مي کنند تا ببينند چه زمان دياليز براي بيمار لازم مي شود. دو مورد از مهمترين مواد شيميايي موجود در خون که براي اين مورد اندازه گيري مي شوند، کراتينين و نيتروژن اوره خون است. وقتي مقدار اين دو ماده در خون بالا مي رود، نشاندهنده اين است که توانايي کليه ها براي تصفيه بدن از مواد زائد پايين آمده است.

پزشکان براي سنجش سطح عملکرد و فعاليت کليه ها از آزمايش ادرار، تصفيه کراتينين، استفاده مي کنند. بيمار ادرار را در ظرفي مخصوص براي يک روز کامل نگهداري مي کند. مواد زائد موجود در ادرار و خون با اندازه گيري مقدار کراتينين، سنجيده مي شوند. با مقايسه سطح اين ماده در خون و ادرار، پزشک تشخيص مي دد که کليه ها کار مي کنند يا خير. نتيجه اين عمل تصفيه کراتينين ناميده مي شود. معمولاً وقتي آزمايش تصفيه کراتينين تا cc/minute 12-10 پايين مي آيد، بيمار به دياليز نياز دارد.

پزشک از شاخص هاي ديگري نيز براي تعيين وضعيت بيمار استفاده مي کند تا درمورد نياز او به دياليز تصميم بگيرد. اگر بيمار ناتواني عمده اي در استخراج مواد زائد از بدن داشته باشد، يا اگر دچار بيماري هاي قلبي، ريه، معده و زا اين قبيل بود، يا با حس چشايي يا جس در پاهاي خود مشکل داشت، باوجديکه ممکن است تصفيه کراتينين تا آن ميزان که گفته شد پايين نيامده باشد، باز دياليز توصيه مي شود.

انواع دياليز

دياليز دو نوع اصلي دارد: "همو دياليز" و "دياليز پريتونيل". در همودياليز براي خارج کردن مواد زائد و آب اضافي از بدن از يک نوع ..... خاص استفاده مي کنند. در دياليز پريتونيل از مايعي که با يک لوله پلاستيکي در حفره شکم بيمار قرار داده مي شود، مواد زائد و آب اضافي از بدن خارج مي شود.

در همودياليز، خون بدن بيمار از يک ..... در دستگاه دياليز که غشاي دياليز ناميده مي شود عبور مي کند. در اين عمليات، يک لوله پلاستيکي خاص بين يک سرخرگ و سياهرگ در دست يا پا قرار داده مي شود. گاهي اوقات، يک ارتباط مستقيم بين سرخرگ و سياهرگ در دست برقرار مي شود. اين عمليات Cimino Fistula ناميده مي شود. سوزن ها بين اين پيوند قرار داده شده و خون زا طريق دستگاه ..... به داخل دستگاه دياليز و دوباره به داخل بدن بيمار رانده مي شود. در دستگاه دياليز، محلولي در آن طرف ..... مواد زائد را از بدن بيمار دريافت مي کند.

در دياليز پريتونيل از بافت هاي داخل شکم خود بيمار بعنوان ..... استفاده مي شود. روده ها داخل حفره شکم، در فضاي بين ديواره شکم و مهره هاي پشت قرار دارند. يک لوله پلاستيکي که بول دياليز ناميده مي شود، از طريق ديواره شکم، داخل حفره شکم قرار داده مي شود. سپس يک مايع خاص را وارد حفره شکم کرده که روده ها را شستشو مي دهد. ديواره روده بعنوان يک ..... بين اين مايع و جريان خون عمل مي کنند. با استفاده از انواع مختلف محلول ها، مواد زائد و آب اضافي را مي توان با اين عمليات از بدن بيمار خارج کرد.

بيمار طي دياليز چه مي کند؟

همودياليز: درمان همودياليز در واحد همودياليز صورت مي گيرد. واحد همودياليز يک ساختمان خاص است که با دستگاه هايي تجهيز شده است که درمان دياليز را انجام مي دهند. اين واحد همچنين مکاني است که بيماران مي توانند براي رژيم غذايي يا نيازهاي اجتماعي خود مشاوره بگيرند.

بيماران بايد معمولاً سه بار در هفته به واحد دياليز مراجعه کنند. براي مثال، شنبه/دوشنبه/چهارشنبه ها يا يکشنبه/سه شنبه/پنجشنبه ها. قبل از درمان، بيماران خود را وزن ميکنند تا مقدار مواد زائدي که از دياليز قبل تا به آن زمان در بدن آنها جمع شده است، تشخيص داده شود. آنگاه بيماران روي صندلي هاي مخصوص مي نشينند که مثل صندلي راحتي است. ناحيه پيوند (پيوند بين سرخرگ و سياهرگ)، کاملاً تميز مي شود. سپس دو سوزن به داخل پيوند فرو مي شود. يکي از اين سوزن ها خون را به داخل دستگاه مي برد که در آنجا تصفيه مي شود و سوزن ديگر، خون تصفيه شده را به داخل بدن بيمار برمي گرداند.

درمان 2 تا 4 ساعت طول مي کشد. طي اين ساعات، پرسنل دياليز بطور مداوم فشار خون بيمار را چک مي کنند و دستگاه دياليز را تنظيم مي کنند تا مطمئن شوند که مقدار درستي مايع از بدن بيمار خارج شده است. بيماران مي توانند در اين فاصله مطالعه کنند، بخوابند يا ساير کارهاي خود را انجام دهند.

دياليز پريتونيل

در دياليز پريتونيل لازم است که بيمار نقش فعالتري را در درمان خود داشته باشد. يکي از مهمترين مسائل مسئوليت بيمار براي حفظ يک سطح صاف بر روي شکم است که درمان روي آن انجام مي شود تا از عفونت جلوگيري شود.

در اين عمليات، بيمار ابتدا خود را وزن مي کند تا مايع مناسب انتخاب شود. آنگاه بيمار ماسکي زده و محل بول پريتونيل را تميز ميکند. مايعي که اجازه داده شده در حفره پريتونيل بماند به کيسه پلاستيکي که قبلاً مايع در آن بود، برده مي شود. سپس بيمار آن کيسه را قطع کرده و کيسه ي يک محلول جديد را مرتبط مي کند که بايد به داخل حفره پريتونيل کشيده شود. وقتي مايع درون بدن است، کيسه جديد لوله شده و تا درمان بعد درون لباس زير بيمار قرار داده مي شود. اين عمليات معمولاً 30 دقيقه زمان مي برد و بايد 5 بار در هفته انجام شود.

مزاياي انواع مختلف دياليز

هر دو نوع دياليز، همودياليز و دياليز پروتنيل، مزايا و معايبي دارند. بستگي به بيمار دارد که تصميمي بگيرد کداميک از اين عمليات برحسب شيوه زندگي وي، ساير بيماري ها، سيستم حمايتي، و ميزان مسئوليت پذيري او در برنامه درماني، براي او بهتر است. هر بيمار بايد از ديدگاه خود به اين دو نوع روش درماني نگاه کند.

بيماران صرفنظر از نوع دياليز که انتخاب مي کنند، مسئوليت هاي مختلفي از قبيل دنبال کردن يک برنامه غذايي، توجه به ميزان مصرف مايعات خود و مصرف ويتامين ها و ساير داروها براي کنترل فشار خون و توازن کلسيم و فسفات، بر عهده دارند.

براي بسياري از بيماران، يکي از مهمترين مزيت هاي همودياليز اين است که هيچ مشارکتي در درمان ندارند. تنها کاري که بايد بکنند اين است که تا بيمارستان يا کلينيک مخصوص دياليز بروند. علاوه بر اين در همودياليز رژيم غذايي . کنترل مايعات بدن سخت تر از دياليز پريتونيل است.

براي آندسته از بيماراني که درمان هاي مستقل تري را ترجيح مي دهند، دياليز پريتونيل برنامه تغييرپذيرتري دارد و مي تواند در خانه هم انجام گيرد. اما هنوز هم بايد روزانه ساعتي را صرف عمليات دياليز کند اما مي تواند زمانبندي آن را برحسب کارهاي خود تنظيم کند. از اينها گذشته، دياليز پريتونيل بايد هر روز هفته انجام شود.

مهمترين مشکل دياليز پريتونيل احتمال عفونت است. بيمار يک لوله پلاستيکي دارد که از حفره پريتونيل به خارج بدن مي رود و اين مي تواند احتمال وارد شدن باکتري را به بدن افزايش دهد.

بيماران چطور اطلاعات خود را درمورد دياليز افزايش دهند؟

منابع اطلاعاتي بسيار زيادي در دسترس بيماران دياليزي وجود دارد. پزشک بيمار معمولاً نوارهاي ويدئويي در اختيار دارد که در آن تکنيک هاي دياليز، مزيت ها و معايب هرکدام خيلي خوب توضيح داده شده است.

دياليز در يک نگاه

دياليز عملياتي است که مي تواند جايگزين بسياري از وظائف طبيعي و عادي کليه ها باشد.

دياليز به بيماران نارسايي کليه امکان مي دهد تا زندگي خوب و پرباري داشته باشند.

دياليز دو نوع دارد: همودياليز و دياليز پريتونيل.

هر نوع از دياليز مزايا و معايبي براي خود دارند. بيماران مي توانند برحسب نياز هاي خود نوع دياليز مناسب براي خود را انتخاب کنند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 261]