گزارش خبري مهر؛امام موسي صدر ؛ سمبل مقاومت و پرچمدار گفتگوي اديان

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش خبري مهر؛امام موسي صدر ؛ سمبل مقاومت و پرچمدار گفتگوي اديان
خبرگزاري مهر - گروه بين الملل: درست 30 سال از ربوده شدن امام موسي صدر بنيانگذار مقاومت بر ضد اشغالگري رژيم صهيونيستي در لبنان و رهبر شيعيان اين كشور مي گذرد و تمام تلاشها براي مشخص شدن سرنوشت وي تا كنون نتيجه اي نداشته است.

به گزارش خبرگزاري مهر، اين مسئله سالهاست كشورهاي مختلف از جمله ايران، لبنان، ليبي، ايتاليا و استراليا را به خود درگير كرده است . امام موسي صدركه فعاليتهاي گسترده اي را در لبنان براي اتحاد بين طوايف و از بين بردن اختلافات انجام داد و از وي به عنوان سمبل بردباري و تحمل ياد مي شد، زماني كه در ليبي به سر مي برد و قرار بود عازم ايتاليا شود؛ از سوي گروهي ناشناس ربوده شد و گرچه جمهوري اسلامي ايران در اين زمينه مذاكرات گسترده اي را با مقامهاي ليبي انجام داده است، اما هنوز نتايج ملموسي در اين باره به دست نيامده است. اين مقوله بر آن است تا ديدي مناسب و درخور شايسته از اين شخصيت برجسته و تاثير گذار در لبنان و منطقه ارائه كند.

مدل مفهومي مبين نقش امام موسي صدر

تبيين مفهومي شخصيت امام موسي صدر در گرو توجه به نقش آفريني هاي وي در دوران حضور در لبنان است. براي اين كار سه زمينه برجسته فعاليت را مي توان در نظر گرفت كه شامل؛ بازسازي هويت، انسجام و عزت تاريخي طايفه شيعه لبنان، پرچمداري حركت گفتگوي اديان و تقريب مذاهب در لبنان و تكوين جامعه مقاوم و مقاومت لبناني در برابر تجاوزات رژيم صهيونيستي است.

مروري بر زمينه هاي فوق نشان از آن دارد كه شخصيت وي در قالب يك رهبر تمام عيار مومن، انديشمند، آزادمنش سرشار از رفتارهاي گوناگون هماهنگ در ابعاد طايفه اي، ملي و منطقه اي ظهور يافته است. هرچند جلوه هايي از حضور فرا منطقه اي نيز در حيات وي به چشم مي خورد، به نظر مي رسد،غيبت اين شخصيت تاثيرگذار، فرصتهاي استثنايي را براي اثرگذاري در تحولات جهاني از ايشان سلب نموده است.

براي ساختن اين مدل مفهومي از" روش تعريف" در نظام فكري جديدي كه بر پايه فلسفه اصالت فاعليت در سالهاي اخير نظريه پردازي و تدوين شده استفاده شده است. فلسفه اصالت فاعليت بر پايه قدر مشترك آموزه هاي اديان توحيدي ابراهيمي بر پايه هاي مخلوقيت، محدوديت و توسعه ياب بودن شكل يافته است.

يكي از مهمترين ويژگي هاي اين فلسفه، بناي نسبيت الهي درمقايسه با نسبيت مادي است كه از خصوصيات زير برخوردار است:1- حاكميت نظام اراده ها بر نسبت كه سبب تبعيت نظام قانونمندي از نظام اراده ها مي شود2- حاكميت اراده واحد بر جهت گيري كل نظام خلقت و تبعيت كل، از ربوبيت الهي كه مبداء قانونمندي نظام مي شود 3- اراده ربوبي از طريق هدايت جهت گيري كل، مبدا پيدايش ارزش هاي مطلق اخلاقي مي شود.

عناصر بنيادين مدل مفهومي مبين شخصيت امام موسي صدر به عنوان يك رهبر تمام عيار با توضيحاتي كه در سطور پيشين مطرح شده عبارتند از :

- اوصاف توسعه : مبين "شخصيت ايشان و ظرف وجودي وي" است كه در قالب سه مفهوم اخلاق، منطق و آزادي تبيين شده است.

- اوصاف ساختار: مبين"مجراي حضورو ساختار اثر گذاري امام موسي صدر" است و درقالب سه مفهوم سياسي،فرهنگي و اقتصادي تبيين شده است.

- اوصاف كارايي : مبين "زمينه حضورو اثر گذاري امام" است و در قالب سه مفهوم طايفه اي، ملي و منطقه اي تبيين شده است.

*پيوند عناصر مدل مفهومي و سيره امام موسي صدر

در اين قسمت با توجه به تبيين عناصر مدل مفهومي و براي نمايش كاربردي مدل به سيره امام موسي صدر مراجعه مي كنيم. تلاش ما بر اين است كه مناسبترين وصف را براي هر يك از رخدادهاي برجسته حيات اجتماعي امام در نظر بگيريم. طبعاً مصاديق بسياري وجود دارد كه صرفاً به يكي از اوصاف تبيين شده پيوند پيدا نمي كند، بلكه به يك تركيب سه تايي از وصفها پيوند بهتري مي يابد. به عنوان مثال تاسيس مجلس منطقه جنوب كه به عنوان سپري براي جنوب لبنان دربرابر اسرائيل ايجاد شده است به سه وصف اخلاق اقتصادي ملي، منطق اقتصادي ملي وآزادي اقتصادي ملي تلازم مي يابد.

در ادامه با ذكر جدول بيست و هفت گانه وصف ها به بيان رويدادهاي مورد اشاره مي پردازيم :

- اخلاق سياسي منطقه اي : تلاش براي تقويت و حمايت از مقاومت فلسطين را مي توان جلوه برجسته اين وصف دانست. ميانجيگري براي توقف جنگ ميان ارتش لبنان و مقاومت فلسطين در سال 1973 يك نمونه بارز است.

- منطق سياسي منطقه اي : حل اختلاف ميان مصر و سوريه از طريق تشكيل كنفرانس رياض با حضورسران عربستان، مصر ، سوريه،كويت،فلسطين و لبنان در اكتبر 1976 و سپس كنفرانس سران عرب يك هفته بعد در قاهره با حضور تمام سران عرب وجه برجسته اين وصف است.

- آزادي سياسي منطقه اي : بزرگداشت دكترعلي شريعتي به عنوان متفكر جامعه شناس مومن ايراني با توجه به حساسيتهاي منفي رژيم منفورشاهنشاهي سابق در ايران. اين واقعه با حضور چهره هاي سياسي و فرهنگي منطقه جلوه گسترده سياسي به موضوع داد.

- اخلاق سياسي ملي : پايان بخشيدن به محاصره دو روستاي مسيحي القاع و دير الاحمر. بيان اين نكته كه" هر كس بر مسيحيان ديرالاحمر آتش بگشايد،مانند آن است كه برعبا و عمامه ومحراب من آتش گشوده باشد، مانند آن است كه بر خانه و قلب و فرزندان من آتش گشوده باشد".

- منطق سياسي ملي : اعتصاب غذا در تاريخ 27 ژوئن 1975 در مسجد عامليه بيروت براي توقف جنگ داخلي و تشكيل دولت.

- آزادي سياسي ملي : پس از سخنراني در مراسم پاياني موعظه روزه مسيحيان در كليساي كبوشين در مصاحبه اي اظهار داشت: اگر اسرائيل فتنه نمي كرد مي خواستم از اسقف ماروني خريش براي ايراد خطبه نماز جمعه دعوت كنم.

- اخلاق سياسي طايفه اي : قبول كمكهاي مالي از مسيحيان و شهردار مسيحي شهر زحله براي ساختن حسينيه براي اقليت شيعه ساكن در زحله.

- منطق سياسي طايفه اي : آشتي دادن روستاهاي مسيحي نشين و مسلمان نشين و توقف درگيريهاي خونين. آشتي دادن دو روستاي مسيحي نشين كه سالها درگيري داشتند و رهبران مسيحي موفق به حل آن نشده بودند.

- آزادي سياسي طايفه اي : تاسيس مجلس اعلاي اسلامي شيعه.

- اخلاق فرهنگي منطقه اي : حمايت معنوي و فرهنگي از ملت و سرزمين فلسطين.

- منطق فرهنگي منطقه اي : با وجود اعتماد كامل به روشهاي علمي رويت ماه هيچگاه نظر خود را به عنوان يك فتواي شرعي اعلام نمي كرد،بلكه به عنوان يك طرح پيشنهادي براي مطالعه فقهاي اسلامي به يكي از كنفرانسهاي فكري ديني جهان اسلام ارسال مي كرد.

- آزادي فرهنگي منطقه اي : حضور در مجامع و اجلاس متفكران اسلامي در الازهر،عربستان و الجزاير و سنگال.

- اخلاق فرهنگي ملي : جلوه اين موضوع را از بيان فرانس كونيگ كشيش بر جسته اتريشي مي توان دريافت: تاريخ لبنان را بايد به 2 فصل تقسيم كرد، دوران قبل از امام موسي صدر و دوران امام موسي صدر.

- منطق فرهنگي ملي : جلوه برجسته اين موضوع را در جمله معروف ايشان مي توان ديد: الطوائف نعمه و الطائفيه نقمه( طايفه ها نعمت هستند و طايفه گري نقمت است).

- آزادي فرهنگي ملي : سخنراني امام صدر در تاريخ 11 خرداد 1345 در مراسم شب هفت مرحوم كمال مروه روزنامه نگار برجسته لبناني و صاحب امتياز و مدير مسئول روزنامه الحيات تحت عنوان" صيانت از آزادي ممكن نيست مگر با آزادي" را مي توان جلوه اين وصف دانست.

- اخلاق فرهنگي طايفه اي : خاطره بستني فروش مسيحي به عنوان يك اقدام عملي در تكذيب يك انحراف فقهي و تصحيح اخلاق رقابت شغلي و همچنين بيان احترام متقابل و همزيستي ضروري ميان مسيحي و مسلمان در تاريخ تعامل اين دو دين در لبنان ثبت شده است.

- منطق فرهنگي طايفه اي : تدريس به دانش آموزان در مدرسه عامليه و مدرسه جعفريه.

- آزادي فرهنگي طايفه اي : برگزاري مراسم عيد انتقال حضرت مريم (ع) – جشن مسيحيان لبنان- در حسينيه روستاي شقرا در همراهي و همزمان با كل هموطنان مسيحي لبنان. مورد ديگر سخنراني در مراسم پاياني موعظه روزه مسيحيان در كليساي كبوشين.

- اخلاق اقتصادي منطقه اي : جمع آوري كمكهاي مالي براي فلسطيني ها.

- منطق اقتصادي منطقه اي : متقاعد كردن مراجع حوزه علميه نجف براي كمك به فلسطين.

امام موسي صدر درچارچوب استراتژي خود براي رشد طايفه شيعه وساختن جامعه متعادل ونيز مقابله با تجاوزات رژيم اسرائيل معتقد به توسعه و تقويت همه جانبه جنوب لبنان بود، اما بي توجهي هاي دولت مركزي و سياستهاي فئوداليزم سياسي در جهت محروم نگه داشتن شيعه و حتي عوامل محدود كننده قانوني و مالي سبب تداوم محروميت و عقب ماندگي جنوب مي شد.

- اخلاق اقتصادي طايفه اي : مقابله با مسئله تكدي گري .

- منطق اقتصادي طايفه اي : بررسي نيازها و تاسيس موسسات شامل، انجام مطالعات ميداني، تاسيس بيت الفتاه براي آموزش حرفه اي زنان و پرورش مهارتهاي گوناگون، تاسيس مدرسه الهدي،مدرسه فني و حرفه اي جبل عامل و آموزشگاه مطالعات اسلامي، تاسيس چند دار الايتام پسرانه و دخترانه/ بيمارستان،درمانگاه و خانه هاي بهداشت.

- آزادي اقتصادي طايفه اي.

- خاطره شيخ احمد الزين قاضي شرع صيدا : وقتي اسرائيل به اين شهر حمله كرد من خدمت امام رسيدم، از او كمك خواستم و گفتم اهالي اين شهر آواره كوه و دشت شده اند، چند ساعتي نگذشت كه كمكهاي بسياري از جمله چادر، پتو و ديگر وسايل لازم براي آوارگان رسيد.

* تحول جهاني و منطقه اي در دوران غيبت امام(ع)

در يك ربع قرن گذشته دگرگوني هاي وسيعي در مقياس جهاني و در منطقه خاورميانه رخ داده است. وقوع انقلاب اسلامي در ايران و انتقال امواج برخاسته از آن به منطقه خاورميانه، فروريختن اتحاد جماهير شوروي، تحرك آمريكا براي بهره برداري ازخلاء شوروي سابق و ايجاد نظم سلسله مراتبي در كره زمين، دگرگوني هاي بي سابقه در فناوري ارتباطات اطلاعات ...همگي حكايت از ظهوردوران ويژه اي در حيات بشري دارد. در كلي ترين بيان شايد بتوان از دو انقلاب در سطح كره زمين سخن گفت : 1- انقلاب تكويني در رويه حيات بشر مانند توسعه ارتباطات و فناوري اطلاعات؛ 2- انقلاب محتوايي در درون انسانها و تمايل بيشتر براي معنويت، عدالت خواهي و مشاركت گسترده تر در حيات اجتماعي.

امواج جهاني شدن و جهاني سازي در يك منظومه فرايندي و پروژه اي به واژگان مشترك خانواده بشري تبديل شده است. با تحرك روزافزون مردم در نظامهاي ملي، مشاركت آنها در قالب تشكلهاي مدني و غير دولتي (NGO’S) بيش از پيش ضرورت و توسعه يافته است. نظامهاي ملت- دولت از دو سو تحت تاثير امواج جديد قرار گرفته اند : امواج فراملي در قالب تشكل هاي جديد منطقه اي، بين المللي و جهاني؛ امواج فروملي در قالب تشكلهاي مدني و غير دولتي.

امام موسي صدر با توجه به شخصيت خود و جايگاه توسعه يافته خود، ظرفيت برخوداري از يك جايگاه توسعه يافته تر را دارا بود. از آنجا كه كمال جويي، مسئوليت پذيري در قبال انسانها، حقيقت جويي و عدالت خواهي و واقع بيني و مبادرت به اقدام متناسب در هر لحظه و هر نقطه او را بي قرارتر و فعالتر مي نمود،طبعا در اين دوران زمينه تحرك در مقياس وسيع تري را مي يافت.

دراين دوران بعد" جهاني" به ابعاد" منطقه اي" و " ملي" اضافه مي شد. اگر بخواهيم مدل مفهومي خود را به اين دوران تعميم دهيم،به قرار زير مي توان آنرا تبيين نمود : اخلاق . منطق. آزادي/ سياسي. فرهنگي . اقتصادي/ جهاني . منطقه اي .ملي

اگر بخواهيم وصفهاي متناسب با سطح حضور جديد را تبيين كنيم، به قرار زير خواهند بود: اخلاق سياسي جهاني، منطق سياسي جهاني، آزادي سياسي جهاني،اخلاق فرهنگي جهاني، منطق فرهنگي جهاني، آزادي فرهنگي جهاني، اخلاق اقتصادي جهاني، منطق اقتصادي جهاني، آزادي اقتصادي جهاني.

با نگاه به اين 9 مولفه ابعاد گوناگون امواج جهاني سازي آشكارتر مي شود. در جهاني كه صاحبان زور و زر و تزوير مي خواهند اراده خود را نه بر ملتهاي خود كه بر همه انسانها فارغ از اعتقادات،رنگ و مليت در همه نقاط زمين مستولي نمايند خلاء وجودي رهبراني چون امام موسي صدر تاسف بار است.

اين بيان به معناي پوشاندن چهره ايشان در هاله اي از تقدس و يا شخصيت پرستي نيست، بلكه به منزله دادخواستي از سوي انسان ها براي داشتن رهبراني صالح و شايسته است. همچنين اين دادخواستي مفهومي است نسبت به اعتلاي مردم لبنان و انسجام روزافزون ايشان در مسير بهروزي و سعادت.

اين يك دادخواست مفهومي است نسبت به تعامل و همكاري ملتهاي منطقه در مقابل دشمن مشترك كه شخصي چون امام صدر با حسن اعتمادي كه از سوي كشورهاي گوناگون منطقه نسبت به ايشان وجود داشت، مي توانست پايداري و اثرگذاري را افزايش دهد. اين يك دادخواست مفهومي است نسبت به تعالي و تكامل بشريت در عصر جهاني سازي كه مفاهيم نوين براي فرهنگ جهان در حال تعريف و شكل گيري است، شخصيتي چون ايشان با اتكاء به ايمان خالص، انديشه تفاهم جو و رفتار تعامل آفرين و توانايي براي ايجاد فرصتها و ظرفيتهاي جديد در سطوح ملي، منطقه اي و جهاني خود مي تواند نقش فعال و ارزشمندي ايفا نمايد.
سه شنبه 5 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 555]