واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: گزارش کامل مراسم بزرگداشت کیومرث صابری فومنی سینمای ما - مهندس «محمدرضا جعفري جلوه» معاون امورسینمایی سال گذشته در جشنواره فیلم گل آقا حدیث قابل توجهی را ذکرنموده بود . او در سخنان خود بااشاره به این حدیث گفته بود : مومن کسي است که غم ها و رنج ها و همه مرارت ها را در دل و براي خويشتن خود ذخيره کند و در مواجه به ديگران چهره اي گشاده داشته باشد و اميد را تقسيم کند و با شادي غم هاي ديگران را پذيرا باشد. اگر به زندگی مرحوم صابری فومنی نگاهی گذرا انداخته شود شاید بتوان به این نتیجه رسید که او مصداق بارز مومن حدیث فوق الذکر باشد. / زندگي تلخ يك طنزپرداز/ كيومرث صابري فومني كه ١١ ارديبهشت سال 83درگذشت، متولد صومعهسرا بود، در جواني پدرش را از دست ميدهد و سپس به تهران ميآيد و تا دوره فوق ليسانس، ادبيات تطبيقي ميخواند،از همان ابتدا، كارش را با هفتهنامه توفيق آغاز كرده و با نامهاي مستعار "گردن شكسته" ، "گردن شكسته فومني" و "گل آقاي فومني" شعر و مطالب كوتاه طنز مينويسد. او در سالهاي قبل از انقلاب نيز مطالبي در نقد ادبيات نوشت. پسر جوانش آرش در جريان تصادفي در شمال درگذشت و داغش را تا سالها بر دل پدر و مادرش گذاشت. فومني صابري در سال ٥٨ به اولين مسؤوليت دولتي خود در وزارت آموزش و پرورش رسيد و هنگامي كه دوست صميمي او يعني شهيد رجايي به نخست وزيري و رياست جمهوري رسيد، صابري به مشاورت فرهنگي نخست وزير و رييس جمهور منصوب شد؛ ولي شوق نوشتن و قلم، بر قدرت سياسي پيروز شد و در سال ٦٢ از مشاغل سياسي كناره گرفت. / از بركات حج / در سفر حج بود كه مطالبي را به طنز در نشريه روزانهاي كه همانجا چاپ ميشد با عنوان داستانهاي جعفرآقا نوشت و همين، نوشتن ستون طنز روزانه "دو كلمه حرف حساب" را در روزنامه اطلاعات جدي كرد. از سيدمحمود دعايي، مديرمسؤول اطلاعات، نقل قول شده است كه: "او از بركات حج است". قرارش با دعايي اين بود كه هيچ كس نامش را نداند و تا دو سه سال نيز به اين سنت وفادار بود. ستون دو كلمه حرف حساب تا سالها از پرخوانندهترين مطالب اين روزنامه محسوب ميشد. ستونهاي طنز در تاريخ مطبوعات ايران همواره محبوب مردم بودهاند؛ مثل "چرند و پرند" دهخدا كه محبوبترين ستون روزنامه صور اسرافيل بود. در سالهاي بعد از پيروزي انقلاب بهخاطر شروع جنگ و مسائلي از اين دست، طنزپردازان بيشتر سعي ميكردند به مسائل غيرسياسي بپردازند و مردم به دليل دغدغههاي معيشتي حوصله طنز خواندن نداشتند و كسي هم جرأت نزديك شدن به طنز سياسي را نداشت. در اين دوره بروز و ظهور قلمي به اسم گلآقا بين مردم شادماني زيادي را ايجاد كرد؛ زيرا آنها شاهد نوعي نگارش طنز بودند كه تا حالا تجربه نكرده بودند؛ آن هم طنزهاي بسيار محكم سياسي با رويكردي عامهفهم و پر گوشه و كنايه كه با روحيه هر ايراني موافق بود. /تخريبچي/ طنز فومني عاري از كينه، نفرت و تهمت و همراه با مهرباني بود كه قصد ترميم داشت. پايبندي به اخلاقيات در كلام و نوشتار از خصوصيات بارز گلآقا محسوب ميشود .او كه از زمانهاي پيش از انقلاب با مسؤولان بعدي نظام دوستي داشت، زماني گفته بود "من در مقام يك طنزنويس به اصطلاح بچههاي جبهه «تخريبچي» هستم، اما در اين تخريب هم قصد حمايت و تأييد خوبيها را دارم." گل آقا بيش از همه طنز خود را متوجه رفتارهاي سياسي كرده بود، بيخردي و ناكارآمدي مهمترين موضوع طنز گلآقايي بود. گلآقا شيوههاي حكومتي را نقد مي كرد و رد پاي دهخدا در نوشتههاي اين طنزنويس مشهود بود. صابري با شخصيتهاي شناختهشدهاش مانند شاغلام، غضنفر، ممصادق، كمينه عيال ممصادق و گلآقا همه آنچه ميخواست بگويد از زبان اين شخصيتها ميگفت. شاغلام نماينده مردم ساده و البته اندكي تيزهوش ، غضنفر شخصيتي بود كمي قلدر و زورگو و ممصادق نماينده مردمان فقير و بيچاره و عيال ممصادق نماينده زنان بودند. نوشتههاي گلآقا از اواخر سال ١٣٦٢ آغاز شد و تا ١٠ سال تقريبا هر روز به چاپ ميرسيد. از جواد مجابي نقل قول شده است، "طنزنويس براي اين نمي نويسد كه بخنداند، او مينويسد براي آنكه خندهاش گرفته است. موقعيتها چندان مضحك و عجيباند كه نميتوان مدتي مديد جدي ماند"؛ گلآقا درست زماني منتشر شد كه زمان جدي ماندن و خود را از سر غفلت به جديت زدن سر آمده بود. /آغاز هفتهنامه/ روزي كه هفتهنامه گلآقا راه افتاد كيومرث صابري در يك زير زمين كوچك اجارهيي در كوچهاي از خيابان آفريقا كار ميكرد. در سال ٦٩ هفتهنامه گلآقا با تيراژ ٥٠ هزار آغاز به كار كرده و به سرعت به يكصدهزار رسيد. در اين هفتهنامه عدهاي از طنزنويسان برجسته ايراني از نسلهاي مختلف مانند ابوالقاسم حالت، محمد پورثاني، مرتضي فرجيان،ابوالفضل زروئي نصرآباد و... فعاليت داشتند. گلآقا جايگاه پرورش طنزنويساني شد كه جايي براي پرورش استعداد خود نمييافتند. به گفته گيتي صفرزاده صابري از سال ٦٩ كه هفتهنامه گلآقا آغاز به كار كرد، كاريكاتور وزيران و مسؤولان را وارد اين نشريه كرد. درواقع بعد از انقلاب اولين كسي بود كه اين نوع طنز را به مطبوعات ما وارد كرد. كيومرث صابري علاوه بر بنيانگذاري نشريات طنز در ايران نخستين مجله طنز كودكان را ساماندهي كرد. / محبوب خاص و عام/ براساس نتايج تحقيقات يك پايان نامه: كيومرث صابري نويسندهاي فرمگرا بود. او توانايي بسيار زيادي در به كار گيري انواع نثر داشت. آگاهي او به فنون ادبي و ادبيات فارسي، باعث شده بود كه در انواع ادب طبع آزمايي كند. او، هم در به كار گيري نشر كهن توانا بود و هم، در سرودن شعرهاي كهنه و نو. در آثار صابري، تصفيه و نظيرهسازيهاي بسياري از مثنوي معنوي مولانا، گلستان سعدي، سفرنامه ناصرخسرو، قصايد منوچهري و منابع ديگر نظم و نثر زبان فارسي به چشم ميخورد. صابري در سرودن شعر نو نيز توانا بود، آگاهي و مطالعه مداوم متون نظم و نثر كهن باعث شده بود كه او گاه در ميان جملاتش اشارات ادبي را چنان پنهان بيان ميكند كه خواننده عادي متوجه ظرافت آن نميشود. نثر صابري، نثري فخيم و استوار است او اگر چه طنز مينوشت و گاه ديدگاه عموم را بيان ميكرد، معمولا از شكسته نويسي و نثر محاورهيي پرهيز ميكرد. نثر صابري، در عين حال نثري سهل و ممتنع است. او گاهي برخي از واژههاي نابهههنجار عربي و انگليسي را به كار ميبرد و قصد داشت كه با كاربرد چنين واژههايي، ادبيات مغشوش تبليغاتي را كه عمدتا در اظهارات مديران و بيانيههاي و رسانههاي گروهي به چشم ميخورد، به طنز بكشد. گاهي نيز صابري آگاهانه لغاتي ميساخت كه از نظر ساختار زبان فارسي اشتباه است، ولي از اين واژگان براي استفاده در زبان طنز و بيان آن از زبان ديگران استفاده مي كرد. كيومرث صابري گرچه نويسندهاي بود كه عامه نيز او را ميپسنديد، اما مخاطبش، خواص بودند. /پايان هفتهنامه گلآقا/ هفتهنامه گلآقا كه مدت ١٢ سال منتشر مي شد، پس از چاپ ٥٦٠ شماره در سال ٨١ تعطيل شد. در اطلاعيه اي كه روابط عمومي مؤسسه گل آقا منتشر كرد، دليل توقف انتشار هفته نامه مذكور، تصميم شخصي كيومرث صابري، صاحب امتياز و مدير مسؤول آن اعلام شد. دويست نفر از نمايندگان مجلس در پيام تسليت او نوشتند :او مردي بودكه مردم را ميفهميد. آنجا كه در مقام اصلاح كژيها و كاستيها، زبان گفتوگو، ركگويي و صراحت وا ميماند، زبان طنز به ميدان ميآيد و البته اين هنري است كه هركس از عهدهي آن بر نميآيد. /یار هميشگي انقلاب و نظام اسلامي / اما دكتر غلامعلي حداد عادل، در مراسم تشییع جنازه این هنرمند پيام تسليت مقام معظم رهبري را به مناسبت درگذشت اين هنرمند طنزپرداز براي حاضران خواندند. در اين پيام آمده بود : «بسم الله الرحمن الرحيم، با تاسف فراوان، درگذشت هنرمند طنزپرداز و مبتكر، مرحوم آقاي كيومرث صابري را دريافت كردم. اين ضايعهاي در عرصه هنر و غم بزرگي براي دوستان و معاشران او و كساني است كه با سلامت نفس و پاكدامني سياسي او آشنا بودند. او يار ديرين شهيد رجايي و طرفدار هميشگي انقلاب و نظام اسلامي بود. هنر برجسته او در سالهاي دفاع مقدس همواره در خدمت كشور قرار داشت و او تا آخرين روز عمر خود هرگز قلم و قريحه سرشار خود را جز در راه ايمان و باور خود بهكار نگرفت. اينجانب كه مدتها از همكاري او و در همه بيست سال اخير از لطف هنر او برخوردار بودهام، خود را در غم درگذشت او شريك ميدانم و به خانواده محترم و دوستان و همكاران او تسليت ميگويم و رحمت و غفران الهي را از خداوند متعال براي او مسالت ميكنم». /سینماگران از گل آقا می گویند/ سینماگران مختلفی طی سالهای اخیر همواره به تمجید از گل آقا وطنز گل آقایی پرداخته اند. /مجیدی و نگاه متعهدانه گل آقا به مردم / اواخر سال گذشته بود که «مجیدی»دیداری از موسسه گل آقا داشت ، او دراین دیدار بر تأثیر گل آقا در عرصه طنز تأكید كرد و گفته بود : گل آقا با نگاه اجتماعی كه داشت، توانست جریان های خیلی خوبی را در كشور به وجود بیاورد. گل آقای كودكان نیز كار خیلی ارزشمندی است.صابری یكی از شخصیت های تكرار ناشدنی در تاریخ طنز ایران است و نوع نگاه متعهدانه او به مردم و اعتقاداتشان خیلی ارزشمند بود .خدا بیامرزدش. /جدی نگرفتن طنز به روایت فرخ نژاد/ حميد فرخ نژاد ، بازيگر سينمانیز سال گذشته دربازديد از موسسه گل آقا با ستایش از مرحوم صابری فومنی گفته بود : فعاليت در حوزه طنز در سينما ، توان بسياري ميخواهد. فرخ نژادافزود ه بود :متاسفانه در حيطه سينما ، کار طنز خيلي جدي گرفته نمي شود . بازيگر فیلم ارتفاع پست تاکيد کرده کرده بود :مقوله طنز در سينما مقوله جدي است و بايد بيشتر به اين موضوع توجه کرد . وي ادامه داد: بايد با نگاه جديدي به اين مساله نگاه شود و در برخورد با مقوله طنز انعطاف وجود داشته باشد. / تلطيف روحيه يك ملت/ جليلي»دیگر كارگردان سينما نیز در دیداری از موسسه گل آقا گفته بود : بايد از حضور طنز گل آقا و اساساً مقوله طنز در عرصه سينما استقبال كرد. وي افزوده بود : طنز روحيه يك ملت را تلطيف مي كند و همانند چاشني براي غذا است.كارگردان فيلم هاي «گال» و «ابجد» ادامه داد: فرهنگ طنز در ميان ايرانيان در زمينه ادبيات طنز بسيار قوي بوده و در هيچ فرهنگي، طنز با چنين قدرتي وجود ندارد.وي گفته بود : مسئولان هنري و دولتي مي توانند با بهره گيري از تجربيات مؤسساتي مانند گل آقا ساخت فيلمنامه هاي طنز فاخر را در دستور كار خود قرار دهند. /کمال تبریزی:گل آقا جماعت بهشتيان را از خنده سيراب مي سازد ! / اما درسالی که مرحوم صابری درگذشت كمال تبريزي،كارگردان سينماي ايران، طي مطلبي كه درگذشت كيومرث صابري فومني(گلآقا) را تسليت گفت. متن كامل پيام تسليت تبریزی به شرح ذيل بود: هو الرحمن و علمه البيان خانواده محترم و همه غمديدگان « گل آقا » يقين بدانيد كه من و همه هنرمندان عرصه طنز در سينما كه نشاندن لبخند بر لبان غمگين مردم مهربان ايران را از استاد طنزپرداز « كيومرث صابري » ، « گل آقا » ي عزيز آموختيم ؛ در غم از دست دادن اين بزرگوار ، با شما شريك و همدرديم . اما باز هم يقين بدانيد كه « گل آقا » هم اكنون در سراي باقي ، سبكبال و آسوده ، جماعت بهشتيان را از خنده سيراب مي سازد ! و فرشتگان محبت نيز به پاس خنده انسانها در زمين و آسمان ، او را غرق در رحمت بيكران الهي مي سازند . روح كيومرث صابري شاد است ! خداوند روح ما را شاد فرمايد ! با تقديم احترام ــ كمال تبريزي /پیمان قاسمخانی وگل آقا / اما پیمان قاسمخانی نویسنده فیلمنامه های طنز سینمای ایران سال گذشته در هنگام دریافت جایزه خود از جشنواره گل آقا گفته بود : " این جایزه برایم بسیار ارزشمند است، چون خود مرحوم صابری در شکلگیری سلیقه من در طنز بسیار موثر بودند. نکته دیگر اینکه من در داشتن لقب "سوفاف" با ایشان اشتراک دارم، که موجب افتخار من است! " / او خنده ساز بود / دراین مراسم همچنین یدالله صمدی یاد و خاطره کیومرث صابری را گرامی داشته و گفته بود : " کیومرث بزرگوار حتما اینجاست و دارد غشغش میخندد. او خنده ساز بود و از خندیدن دیگران لذت میبرد. فکر کردم به افتخار و به شادی کیومرث صابری، پیشنهاد کنم یک دقیقه بخندیم، اما بعد دیدم از وقتی اینجا نشستهایم آنقدر خندیدهایم که حق مطلب ادا شده! گزارش :از محمد تاجیک -زهرا نعیمی منبع خبر : راه فیروزه
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 609]