آموزه هايي از پيشواي علم و دانش

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: امام صادق (ع) در سال 83 هجري در مدينه منوره ديده به جهان گشود پدر بزرگوارش امام محمد باقر(ع) و مادر مهربانش ام فروه است. چنانكه آمده است آن حضرت القاب چندي داشت كه مشهورترين آنها صادق، صابر، فاضل و طاهر بود. از آنجا كه وي در بيان و گفتار راستگو بود، او را صادق خواندند. سرانجام آن حضرت در سن 65 سالگي در سال 148 هجري به شهادت رسيد و در قبرستان معروف بقيع در كنار مرقد پدر و جدّ خودش مدفون گرديد . محدثان، نام راويان موثق آن امام را گرد آورده‏اند كه شمار آنان، با وجود اختلاف در آرا و گفتار، به چهار هزار تن مي‏رسد، راوياني كه شمار احاديثشان بسيار است از اهل سنت و علماي شيعه بيش از 73 نفر بوده اند؛ راويان با فراگرفتن هزاران حديث در علومي چون تفسير، فقه، تاريخ، مواعظ، اخلاق، كلام، طب، شيمي و... سدي در برابر انحرافات ايجاد كردند. امام صادق (ع) مي فرمود: ابان بن تغلب سي هزار حديث از من روايت كرده است. محمدبن مسلم هم شانزده هزار حديث از حضرت فرا گرفت و حسن بن علي و شامي گفت: من در مسجد كوفه نهصد شيخ را ديدم كه همه مي گفتند: جعفر بن محمد (عليه السلام) برايم چنين گفت. اهل سنت نيز روايات فراواني در كتب خود آوردند ابن عقده و شيخ طوسي در كتاب رجال و محقق حلي در المعتبر و ديگران آماري داده اند كه مجموعا راويان از امام به چهار هزار نفر مي رسند و اكثر اصول اربعمإئه از امام صادق (ع) است و همچنين اصول چهارصدگانه اساسي كتب اربعه شيعه ( كافي، من لا يحضره الفقيه، التهذيب و الاستبصار) را تشكيل دادند. در ذيل به روايات و احاديثي از امام صادق اشاره شده است كه مي فرمايد: ريشه هركس، دين او و تقواي اوست و مردم همه همانند يكديگر فرزندان آدم اند. اخلاق پسنديده ده چيز است: راستگويي با مردم، راستگويي زباني، امانت داري، پيوند با خويشاوندان، مهمان نوازي، غذا دادن به فقيران و مستمندان، پاداش دادن نيكي ها، پناه دادن به همسايه و يار، برتر از همه آن ها حيا است. سرآمد دور انديشي ها، فروتني است. فروتني آن است كه راضي شوي فروتر از جايگاه خود بنشيني و هر كه را ديدي به او سلام كني و از كشمكش دست برداري هرچند حق با تو باشد. كسي را دوست مخوان و دوست مدان مگر آن كه او را بيازمايي ، وي را به خشم آر تا بنگري آيا خشم او را از حق بيرون مي برد و نيز با زر و سيم و به هنگام سفر، او را بيازماي. قاري قرآن به سه چيز نياز دارد: دلي خاشع، بدني فارغ، جايي خالي، و چون دل او براي خدا خاشع گرديد شيطان رجيم از او گريزان خواهد شد.» همانا قرآن (كتابي) است كه در آن جايگاه نور هدايت و چراغ‏هاي شب تار است. پس شخص تيزبين بايد كه در آن دقت نظر كند و براي پرتوش نظر خويش را بگشايد. زيرا كه انديشه كردن، زندگاني و مايه حيات قلب بينا است. چنانكه آنكه جوياي روشنايي است، در تاريكي‏ها به سبب نور راه پيمايد. سه چيز است كه جز در سه جا شناخته نمي شود: بردبار را جز به هنگام خشم، دلاور را جز به هنگام جنگ، و برادر را جز به هنگام نياز نمي توان شناخت. جدال مكن كه آبرويت را مي برد و شوخي مكن كه ديگران برتو جرات مي يابند و هيچ ناداني بدتر از خودپسندي نيست. رياكار سه نشانه دارد: هرگاه تنها باشد تنبلي مي كند، هرگاه مردم در نزد او باشند با نشاط و كوشاست و دوست دارد او را برآن چه نكرده است ستايش كنند. انسان تنبل سه نشانه دارد: به اندازه اي كوتاهي مي كند كه فرصت را از دست مي دهد و به اندازه اي فرصت ها را از دست مي دهد، تا تباه شود و تباه مي شود تا به گناه بيفتد. اسراف كار داراي سه نشانه است: چيزي را مي خرد كه سودي در آتن نمي برد، چيزي را مي خورد كه سودي برايش ندارد و چيزي را مي پوشد كه نفعي براي او ندارد. ستمكار داراي سه نشانه است: بالا دست خود را نافرماني مي كند و بر زيردستان ستم روا مي دارد و پشتيبان ستمگران است. امام براي بيان آرامش خانواده مي فرمايد: سه چيز است كه هر كس بدان ها مبتلا شود كم خرد است: روي برگرداندن نعمت ها از انسان و همسر ناشايست و مصيبت فرزند سه چيز است كه اگر در كسي بود هيچ چيز به او زيان نمي رساند: دعا در هنگام سختي، استغفار از گناه و شكر در نعمت. سه چيز از مكارم دنيا و آخرت است: گذشت از كسي كه به تو ستم كند، نزديكي كه با تو قطع علاقه كرده باشد و بردباري در برابر كسي كه تو را نشناسد. سه چيز در هر كس بود به زيانش تمام مي شد: مكر و حيله، ظلم و نقض عهد. انسان از سه چيز خسته مي شود: عوض كردن دوستان، مخالفت ببا مردم بدون دليل و تجسس در كاري كه به او مربوط نمي شود. سه چيز مانع تلقي انسان ميگردد: كوتاهي همت، كمي حيا و سستي راي. انس و خوشبختي انسان در سه چيز است: زوجه موافق، فرزند خير خواه و مهربان و دوست با صفا. در دنيا چيزي بهتر از همسرشايسته وجود ندارد.زنيكه شوهرش از ديدار او مسرور و شاد گردد انسان از سه چيز بي نياز نيست: مشورت با مردم ناصح، مدارات با حسودان و اظهار محبت به مردم. بهترين صدقات آن است كه كه دل سوخته را سرد مي كند و آن را به دست مي آورد. كسي كه بخواهد مشمول رحمت خداوند گردد و وارد بهشت شود... بايد نسبت به يتيمان دلسوز و مهربان باشد. هركه در حال جواني قرآن بخواند و با ايمان باشد قرآن با گوشت و خونش بياميزد و خداي عزوجل او را با فرشتگان پيغام برنده و نيك رفتارش رفيق كند و قرآن براي او در روز قيامت پرده و مانعي از آتش باشد... مدارات با مردم ثلث عقل است. صبر و نيكي، حلم و حسن اخلاق از اخلاق پيغمبران است. مطالعه زياد عقل انسان را زياد مي كند. ثواب هر كس به قدر عقل اوست. پايه و تكيه گاه انساني عقل است. كامل ترين مردم از حيث عقل كساني هستند كه خلق آنها خوب است. دل هاي خود را به گذشته مشغول نسازيد زيرا از فكر كردن به آينده و مهيا ساختن خود براي آن باز مي مانيد. طرز نگاه كردن انسان قسمتي از شخصيت اوست. هيچ جهل و ناداني بدتر و مضمرتر از عجب و خودپسندي نيست. سخاوت دليل هوشمندي است. هيچكس گمراه نمي شود مگر از لغزش نفس خود. جابجا كردن كوه آسانتر از جابجا كردن دل است.ك/4 /7406/380/

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 295]