واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
رابطه تغذيه با خلق و خوي نويسنده :هدي درخشانيان بسياري ازما هنگامي که عصبي، مضطرب يا افسرده هستيم، به صورت آگاهانه يا ناخودآگاه به غذاهاي خاصي روي مي آوريم که به ما آرامش مي دهند و روحيه ما را بهبود مي بخشند. ارتباط ميان مواد مغذي و خلق و خو از نظر علمي نيز ثابت شده است .دراين مقاله به بررسي برخي مواد مغذي که مي توانند برحالات روحي تأثير بگذارند، مي پردازيم: 1)اسيدهاي آمينه، پيام رسان هاي مغز احساسات و خلق و خوي انسان تحت تأثير چگونگي عملکرد سيستم عصبي مرکزي(يا مغز )است. عوامل متعددي در تنظيم عملکرد سيستم عصبي نقش دارند که از آن جمله مي توان به ميانجي هاي عصبي اشاره کرد. ميانجي ها يا واسطه هاي عصبي ترکيبات شيميايي هستند که پيام هاي عصبي را منتقل مي کنند و باعث ارتباط سلول هاي عصبي با يکديگر مي شوند. به عنوان مثال، «سرتونين»و«دوپامين»ميانجي هاي عصبي بسيار مهمي هستند که اگر ميزان آنها در مغز مناسب نباشد، احتمال بروز بيماري هاي عصبي، مانند افسردگي،براي فرد وجود دارد . اين ميانجي ها از اسيدهاي آمينه ساخته مي شوند؛ بنابراين بدن براي ساخت آنها به اسيدهاي آمينه نياز دارد. به همين دليل غذاهاي پروتئيني(مانند گوشت، مرغ، ماهي، و بوقلمون)که سرشار از انواع اسيدهاي آمينه ضروري هستند، براي بهبود علمکرد سيستم عصبي بسيار مفيد خواهند بود. 2)قندها، مواد غذايي دوست داشتني انسان ها عموماً به غذاهاي شيرين تمايل دارند. حتي نوزادان چند روزه هم از خوردن مايعات شيرين لذت مي برند. بنابراين مي توان قندها را غذاي محبوب انسان ناميد. البته قندها شامل قندهاي پيچيده (مانند نشاسته)و قندهاي ساده (مانند قند و شکر معمولي)مي باشند؛ ولي در اينجا منظور ما بيشتر قندهاي ساده است که در غذاهاي شيرين مانند انواع شيريني ها، آبنبات، شکلات، عسل، مربا، حلوا و ...يافت مي شوند. مصرف قندها به دلايل مختلف بر روحيات ما اثر مثبت مي گذارند پيش ازهر چيز بايد بدانيم که غذاي اصلي سلول هاي مغزما قند است و مغز در شرايط عادي تمام انرژي لازم براي فعاليت هاي روزانه خود را از قند خون تامين مي کند شايد بسيار از ما سردردها يا سرگيجه هاي ساده ناشي از افت قند خون را(به ويژه در هنگام خستگي يا ناشتايي)تجربه کرده باشيم که با خوردن مقداري غذاي شيرين به سرعت برطرف مي شود. بنابراين، بديهي است که دريافت مقدارکافي از قندها براي عملکرد مغز ضروري است. همچنين، تحقيقات نشان مي دهد مصرف حتي مقدار کمي قند، قدرت يادگيري و حافظه انسان را بهبود مي بخشد و خوردن کمي غذاي شيرين در حين فعاليت هاي مغزي و مطالعه کارايي مغز را بالا مي برد. البته اين بدان معنا نيست که هر چقدر قند بيشتري بخوريم. حافظه و يادگيري بهتري خواهيم داشت! مصرف قندها همچنين باعث توليد ترکيبات شيميايي به نام اپيات ها در بدن مي شود . اپيات ها ترکيبات آرامبخشي هستند که نه تنها خاصيت ضد درد دارند، بلکه برروحيه ما هم اثر مطلوب مي گذارند. به عنوان مثال، در يک بررسي ديده شد نوزاداني که به دليل تماس يک سوزن با بدن شان گريه مي کردند، با مصرف مقداري آب قند، درد را فراموش کرده و کاملاً آرام شدند . البته لازم به ذکر است که دريافت مقادير زياد قندها و شيريني ها به دليل محتواي بالاي انرژي و همچنين ايجاد نوعي اعتياد و وابستگي در فرد، به هيچ عنوان توصيه نمي شود؛ اما مصرف 1تا2قطعه کوچک شکلات در روز مي تواند تأثير خوبي بر روحيه فرد داشته باشد . 3)چربي هاي ضد افسردگي چربي ها، به ويژه چربي هاي غيراشباع مانند اسيدهاي چرب امگا-3و امگا-6در ساختمان سلول هاي عصبي به کار مي روند. به همين دليل مصرف مقادير مناسبي از روغن هاي گياهي مايع مانند روغن ذرت، سويا، کانولا، روغن زيتون و همچنين روغن ماهي براي سلامت و عملکرد سيستم عصبي ضروري است . مطالعات جديد نشان مي دهد که مصرف روغن ماهي و يا مکمل اسيدهاي چرب امگا-3در پيشگيري و درمان افسردگي تأثير شگفت انگيزي دارد. 4)ويتامين هاي روحيه بخش آسيب هايي که اکسيدان ها به سلول هاي مغز وارد مي کنند، مي تواند منجر به ناهنجاري هاي عصبي و افسردگي شود. به همين دليل استفاده از ويتامين هاي EوCکه آنتي اکسيدان هايي قوي هستند، در حفظ سلامت سيستم عصبي بسيار مفيد خواهد بود. انواع ميوه ها و سبزي ها منابع غني ويتامين Cمي باشند(به ويژه فلفل، مرکبات، گوجه فرنگي و کلم بروکلي). ويتامين Eنيز در روغن هاي گياهي به وفور يافت مي شود. اما مهم ترين ويتامين هايي که کمبود آنها باعث ناکارآمدي مغز انسان مي شود، عبارتند از :ويتامين هاي گروه B(به ويژه ويتامين هاي B1-B6-B9-B12 ويتامين B1(تيامين)وB6(پيريدوکسين)نه تنها به توليد انرژي در بدن کمک مي کنند، بلکه نقشي بسيار برجسته در عملکرد سيستم عصبي برعهده دارند. کمبود اين ويتامين ها با علائمي چون گيجي، افسردگي ضعف عضلاني و تشنج همراه است . غلات، مغزها، مخمر و جگر سرشار از ويتامين B1هستند و ويتامين B6نيز در گوشت، مرغ، ماهي، غلات، سيب زميني و موز يافت مي شود. از طرفي، مطالعات متعدد ارتباط ميان کمبود ويتامين B9(اسيد فوليک)وB12(کوبالامين)را با افسردگي، پرخاشگري، عصبانيت و تحريک پذيري ثابت کرده اند. اين ويتامين ها در ساخت سلول هاي خوني نقش دارند؛ در نتيجه کمبود آنها باعث کم خوني و نرسيدن اکسيژن کافي به مغز مي شود. به علاوه، اين ويتامين ها در ساخت ميانجي هاي عصبي نيز نقش دارند؛ به همين دلايل مصرف مقادير کافي آنها در بهبود وضعيت روحي اثري شگفت انگيز دارد. جگر و سبزيجات منابع خوب اسيد فوليک هستند و غذاهاي حيواني(مانند گوشت، ماهي، جگر، شير و تخم مرغ)نيزحاوي مقادير بالايي ويتامينB12مي باشند. 5)مواد معدني، تقويت کننده اعصاب يکي از مواد معدني که در سلامت جسمي و روحي ما تأثيرزيادي دارد . آهن است. آهن، اکسيژن را از ريه به بافت ها و اندام هاي بدن مي رساند و کم خوني ناشي از فقرآهن، اکسيژن رساني به بافت ها، از جمله مغز و اعصاب را مختل مي کند. به علاوه، آهن در ساخت و عملکرد ميانجي هاي عصبي نيز دخالت دارد. غذاهاي غني از آهن مانند جگر، گوشت، مرغ، ماهي و حبوبات بهتراست همراه منابع ويتامين Cمصرف شوند تا آهن آنها بهتر جذب گردد. در مقابل، دريافت اين غذاها به همراه چاي جذب آهن را کاهش مي دهد . روي و مس نيز از عناصر معدني هستند که در رشد و تکامل سيستم عصبي انسان اهميت ويژه اي دارند . مصرف مقادير کافي سلنيوم نيز براي بهبود حالات روحي افراد توصيه مي شود؛ چرا که کمبود سلنيوم باعث عصبانيت، پرخاشگري، افسردگي، تحريک پذيري و تشديد بيماري آلزايمر مي گردد. مصرف سلنيوم در افراد مسن کارايي مغز را افزايش مي دهد. غذاهاي حيواني مانند گوشت، مرغ و ماهي غني از روي، مس و سلنيوم هستند. 6)بيوفلاونوييدها، هديه گياهان اين ترکيبات طبيعي که به فور در ميوه ها و سبزي ها، چاي سياه و سبز، شکلات و ..يافت مي شوند، به واسطه خاصيت آنتي اکسيداني خود از سيستم عصبي در برابر آسيب ها محافظت مي کنند. همچنين از بسياري بيماري هاي عصبي جلوگيري کرده و در بهبود روحيه و خلق و خو مؤثر هستند. منبع:نشريه دنياي سلامت، شماره 52 /ع
#پزشکی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 3007]