واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

جادويي همچنان کارساز نويسنده: سعيد خاموش آيا هاليوود از هري پاتر دست خواهيد کشيد؟ چه از لحاظ هنري و چه به لحاظ محبوبيت همگاني و موفقيت مالي، بعيد به نظر مي رسيد که در چند دهه اخير، اثري بتواند به پاي حکايت قهرماناني مثل پيتر پن، شرلوک هلمز يا جيمز باند برسد ولي هري پاتر به نخستين ابرقهرمان دهه اول قرن بيست و يکم تبديل شد و خانم جي .کي . رولينگ سال ها پس از امثال جي . ام. بري، سرآرتر کانن دويل و يان فلمينگ، به جمع نويسندگاني پيوست که قهرماناني با جذابيت جهاني خلق کرده اند البته در مورد اين نام ها به نکته جالبي هم برمي خوريم. بري و کانن دويل در اسکاتلند به دنيا آمده اند؛ فلمينگ هم ريشه اي انگليسي/اسکاتلندي داشت و همان طور که دوستداران هري پاتر مي دانند، رولينگ بخش اعظم کتاب هايش را در ادينبرو، مرکز اسکاتلند، نوشته است. اما دلايل ديگري هم در اثبات يکه بودن هري پاتر وجود دارد. اين قهرمان ادبي، دگرگوني شگرفي در دنياي نشر به وجود آورد:هري پاتر باعث شد روزنامه «نيويورک تايمز» فهرست جداگانه اي براي پرفروش ترين کتاب هاي کودک و نوجوان به راه بيندازد؛ باعث شد کتاب فروشي ها در روزهايي که قرار بود جلدهاي جديد کتاب منتشر شوند، نيمه شب درهاي شان را به روي خيل مشتري هاي جوان و نوجوان شان باز کنند و آخرين جلد از مجموعه کتاب هاي هري پاتر در همان 24ساعت اول فقط در بريتانيا و آمريکا، يازده ميليون نسخه فروخت. همان گونه که در مورد همه پديده هاي بزرگ فرهنگي صادق است هري پاتر تجربه هاي پيشينيان را به چالش کشيد. پيش از موفقيت اين آثار، زماني که هنوز کسي هري پاتر و خالقش را نمي شناخت، اگر گروهي را مأمور مي کرديد تا در مورد هري پاتر نظر بدهند(همان طور که هشت ناشر اول، دست نوشته هاي خانم رولينگ را رد کردند)،حتماً نتيجه مي گرفتند که در بازار معاصر، براي يک نوجوان عينکي بي عرضه، جايي وجود ندارد، حال آن که وجود داشت و در ظرف ده سال به يک نام چند ميليارد دلاري بين المللي تبديل شده است. امروز که به گذشته نگاه مي کنيم به اين نتيجه مي رسيم که رولينگ بي شک احساس مي کرده در دل فرهنگي ادبي که مضمون هاي واقع گراي اجتماعي بر آن حاکم هستند، جايي هم براي تخيل و فانتزي وجود دارد. عامل ديگر اين که او جزييات شخصيت هري پاتر و مدرسه هاگوارتس را دقيقاً تصور کرده بود. از همان نخستين کتاب، خواننده حس مي کرد رولينگ مثل يک خانم ناظم کهنه کار، با ذره ذره جغرافياي مدرسه و روحيا ت شاگردانش آشنايي دارد و با وجود تأثير گرفتن از بسياري از آثار ادبي گذشته (مثلاً و به خصوص سه گانه ارباب حلقه ها)، ديدگاه هايي کاملاً معاصر دارد. به عنوان مثال، شخصيت هرميون در کتاب ها بسيار مستقل تر و پرتحرک تر از آن چيزي است که روايت هاي هاليوودي اثر به نمايش مي گذارند. هري پاتر موقع شروع کتاب اول، هري پاترو سنگ فيلسوف،در 1997، يازده ساله بود. بنابراين با حساب و کتاب هاي آدميزادي هم که شده ، در 1986به دنيا آمده . و با آن که در هاگوارتس هفت سال آموزش مي بيند و نوشتن خود کتاب ها هم ده سالي طول کشيده . اما قدرتمندترين تصوري که مخاطب از شخصيت هري دارد ، همان پسر بچه اي است که با عينکي بزرگ روي جلد نخستين کتاب هري پاتر يا بعد با شکل و شمايل بازيگرش دانيل رادکليف ديده ايم. از طرف ديگر، با در نظر داشتن اين که جيمز باند دوروبر چهل سالگي جاودان مانده و شرلوک هلمز هم در ميان سالي تثبيت شده و پيتر پن هم که هميشه بچه است، همين که رولينگ تصميم گرفته اجازه دهد شخصيت هايش رشد کنند، يکي از متمايزترين جنبه هاي هري پاتر است برگردان هاي سينمايي هري پاتر نيز از همين الگو پيروي کردند و در سراسر اين مجموعه فيلم ها که تا 2011شامل هشت قسمت مي شود(قسمت آخر دو بخش است) از همان بازيگر ها استفاده شده و تغيير صدا و فيزيک شخصيت ها نه به پاي خطاي تداوم نماها و گاف هاي منشي صحنه اي، بلکه به پاي واقع گرايي دراماتيک آثار گذاشته مي شود. ولي اين کوتاه آمدن در مقابل طبيعت دردسر هم آفريده؛ به اين ترتيب که رولينگ کتابش را در بدو امر براي طيف سني زير پانزده سال در نظر گرفته بود، حال آن که با بالا رفتن سن و سال شخصيت ها و باز شدن اشتهاي دوران بلوغ آن ها براي ماجراجويي و سياه شدن بيش از پيش فضاي داستان، طيف سني خواننده ها تا 21سال بالا رفت و نتيجه اين شد که آخرين داستان هاي هري پاتر ديگر به درد علاقه مندان خردسال هري پاتر نمي خوردند و اين علاقه مندان شب ها با آه و ناله به بستر مي رفتند. مسأله جالب ديگري که پيش آمد گسترش طيف سني خواننده هاي هري پاتر تا هفتاد سال بود. اگر قبلاً مردي بالغ را در مترو مي ديديم که در حال خواندن داستان هاي بچه هاست، شک نداشتيم که به روان کاو نياز دارد ولي حالا افراد سن و سال داري را مي ديديم که خيلي عادي در حال خواندن کتاب هايي بودند که قبلاً به عنوان هديه براي بچه يا نوه شان مي خريدند (همين باعث شد ناشرهاي هري پاتر، دو نسخه متفاوت از اين کتاب ها را وارد بازار کنند يکي با جلدهاي خوش آب و رنگ براي بچه ها، و ديگري معقول و سنگين براي بزرگ سال ها). دهه دوم قرن بيست و يکم دوران تصميم گيري هاي دشوار است، چون بعيد به نظر مي رسد هاليوود به همين راحتي و فقط با هشت قسمت، از خير محصولي چند ميليارد دلاري بگذرد. هاليوود بي شک دنباله هاي ديگري هم در سر دارد و چون حس مادري رولينگ نسبت به مخلوقش را در جديت او در گرفتن حق تأليفش و دنبال کردن دعواهاي حقوقي اش شاهد بوده ايم، مي توان اطمينان داشت که فقط خود اوست که مي تواند در مورد ادامه هري پاتر تصميم بگيرد. ولي خب، اگر دنباله اي در کار باشد اين پرسش مطرح مي شود که چه چيزي خواهد بود. شايد فکر کنيم هري پاتر کارآگاهي براي خواننده هاي خردسال و اصلي هري پاتر که در چشم به هم زدني بيست، سي يا چهل ساله شده اند. ولي از سوي ديگر، درستش اين است که فکر کنيم رولينگ ان قدر پول دارد که ديگر هيچ هري پاتري ننويسد دست يافتن به جايگاه امروز به شکرانه همان نيروهاي فراطبيعي پروژه هري پاتر عملي شده و رولينگ آن قدر عاقل هست که اين جادو را از بين نبرد. منبع: مجله ماهنامه سينماي فيلم 405 /ج
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 461]