واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: محصولات خوراکي مهندسي شده (1)اگرچه «زيست فناوري» و «اصلاح ژنتيکي» معمولاً به جاي هم استفاده مي شوند، اما اصلاحات ژنتيکي مجموعه اي از فناوري ها است که ساختار ژنتيکي موجود زنده از قبيل جانور، گياه يا باکتري را تغيير مي دهد. و زيست فناوري اصطلاح عمومي تري است، که به استفاده از موجودات زنده يا اجزاي آنها، از قبيل آنزيم ها، براي توليد محصولات، از جمله محصولات خوراکي اشاره دارد. ترکيب کردن ژن ها از ارگانيسم هاي مختلف به عنوان «فناوري DNA نوترکيب» شناخته مي شود و حاصل آن را اصلاح يا دستورزي ژنتيکي، مهندسي ژنتيکي يا تراريخت (Transgenic) مي گويند. محصولات تراريخت شامل داروها، واکسن ها، خوراکي ها، ترکيبات غذايي، خوراک هاي دامي و الياف مي باشد.
خوراکي هاي تراريخت چيست؟اصطلاح خوراکي هاي تراريخت يا GMO ها معمولاً براي اشاره به محصولات گياهي و کشاورزي که براي مصرف انسان يا حيوانات با استفاده از آخرين تکنيک هاي زيست مولکولي مهندسي شده اند به کار مي رود. اين گياهان به منظور ارتقاي ويژگي هايشان، مانند افزايش مقاومت به علف کش ها يا بهبود مواد مغذيشان، در آزمايشگاه اصلاح مي¬شوند. بهبود صفات مورد نظر به طور سنتي از طريق دورگه گيري و پرورش گياه صورت مي گيرد، اما اين متودها بسيار وقت گير هستند و اغلب خيلي دقيق نمي باشند. از سوي ديگر، مهندسي ژنتيک، مي تواند گياهاني با همان ويژگي هاي مورد نظر، با سرعت بسيار بيشتر و دقت بالا، ايجاد کند. براي مثال، ژنتيک دانان گياهي، مي توانند ژني را که مسئول مقاومت به خشکي است از گياهان مقاوم به خشکي استخراج کنند و آن را در ژنوم گياه ديگري جاي دهند. گياه تراريخت جديد همانند گياه دهنده ي ژن، ويژگي مقاومت به خشکي را بدست مي آورد.نه تنها ژن ها را مي توان از يک گياه به گياه ديگر منتقل کرد، بلکه مي توان ژن هاي موجودات غير گياهي را نيز به کار برد. بهترين مثال شناخته شده از انتقال ژن از غير گياه به گياه، استفاده از ژن هاي B.t يا Bacillus thuringiensis در ذرت و ديگر محصولات کشاورزي است. B.t يک باکتري طبيعي است که پروتئين هاي کريستالي توليد مي کند که براي لارو حشرات کشنده است. ژن هاي پروتئين کريستالي B.t. به ذرت منتقل شده اند و ذرت را قادر ساخته اند که خودش ضد حشراتي نظير کرم ذرت خوار اروپايي (European corn borer)، آفت کش توليد کند.
چگونه ايمني غذايي، محصولات تراريخت ارزيابي مي شود؟ارزيابي ايمني غذايي تضمين کننده ي اين است که يک ماده ي غذايي خاص، در هنگام آماده سازي يا استفاده از آن باعث آسيب به سلامت بدن نمي شود. پروتکل گسترده ي ارزيابي ايمني غذايي محصولات تراريخت، با مشاوره هاي متخصصان سازمان سلامت جهاني World Heath Organization (WHO) و سازمان غذا و کشاورزي (FAO)، که هر دو تحت مجموعه ي سازمان ملل اند، تدوين شد. در آناليزها، محصولات از جنبه هاي مختلف تغذيه اي ( آيا از نظر تغذيه اي با همتاي سنتي اش برابري مي کند؟)، سم شناسي ( آيا اين محصولات حاوي عناصري اند که به سلامت انسان و محيط زيست آسيب برساند؟) آلرژي زايي يا آلرژنيسيتي ( آيا اينها عناصري دارند که منجر به واکنش هاي آلرژيک در افراد شوند؟) و ديگر جنبه ها مورد ارزيابي قرار مي گيرند.
FAO و WHO موضوع را در ايمني غذايي محصولات تراريخت از طريق مفهوم هم ارزي ذاتي مورد توجه قرار داده اند. اين روش تلاش مي کند تا اطمينان حاصل شود که غذا و يا هر ماده ي حاصل از مهندسي ژنتيک که به عنوان غذا معرفي مي شود به بي خطري همتاي مهندسي نشده اش است. هم ارزي با همتاي مهندسي نشده همچنين نقطه ي شروعي است براي نشان دادن شباهت ها و تفاوت هايي که به شناسايي پتانسيل ايمني و مسائل مربوط به تغذيه کمک مي کنند. فرايند ارزيابي ايمني براي غذاهاي تراريخت سخت تر از محصولاتي است که به روش هاي متداول پرورش مي يابند.آيا مصرف خوراکي هاي ترايخت بي خطر است؟محصولات تراريخت از سال 1996 تجاري و در بازار مصرف عرضه شده اند، در مقياس وسيع در کشورهاي توسعه يافته به خصوص در ايالت متحده آمريکا مورد استفاده قرار گرفته و در حال حاضر به عنوان محصولات غذايي و خوراک دام بي خطر به تائيد رسيده اند. براساس ارزيابي هاي علمي سازمان هاي مختلف از قبيل گزارش مشاوران متخصص FAO /WHO، FDA ، انجمن پزشکي آمريکا، سازمان مواد غذايي استراليا، سازمان مواد غذايي نيوزلند، آکادمي علوم برزيل، چين، هند، مکزيک، انگليس، ايالات متحده و کشورهاي در حال توسعه، ايمني غذاها و خوراک هاي دامي محصولات تراريخت تجاري، تائيد شده است.آيا محصولات تراريخت در حال حاضر به صورت تجاري در دسترس هستند؟محصولات B.t. مانند کتان B.t.، سيب زميني B.t.، بلال B.t. و ديگر محصولات در اولايل 1996 انتشار يافت و روانه ي بازار شد. هم اکنون در کشورهايي نظير ايالت متحده، کانادا، استراليا و کشورهاي در حال توسعه مانند آرژانتين، چين، آفريقاي جنوبي و مکزيک، GMO ها در مقياس وسيع کشت مي شودند. از لحاظ تجاري، لوبياي سويا 40% محصولات تراريخت موجود در بازار ره به خود اختصاص مي دهد، ذرت، تنباکو، پنبه، کانولا و گوجه فرنگي در رتبه هاي بعدي قرار داردند.
در سال 2002، 58.7 هکتار از مزارع جهان زير کشت محصولات تراريخت بود. عمده محصولات، لوبياي سوياي تراريخت، پنبه، کانولا و بلال است. ايالات متحده ي آمريکا بزرگترين سهم را در سطح زير کشت محصولات تراريخت دارد ( 35.7 ميليون هکتار) و پس از آن کانادا با 3.2 ميليون هکتار در رتبه ي دوم قرار گرفته است. سمانه سادات عنايتي بخش دانش و زندگي تبيان منابع: GM crop DatabaseDeborah Whitman. Genetically Modified Foods (2000)FAO/WHO. (2000) Safety aspects of genetically modified foods of plant origin. World Health Organization, Geneva.James, C. (2002), Preview: Global Status of Commercialized Transgenic Crops: ISAAA Briefs No. 27. ISAAA Ithaca, N.Y.مطالب مرتبط:شما از بيوتکنولوژي چي مي خواهيد بدانيد؟کوچکترين مهندس ژنتيک جهان ژن کلونينگناقلهاي ژن کلونينگ ناقلهاي کلونينگ (2) ناقل ژن کلونينگ (3)کلونينگ ژن-قسمت دوم
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 543]