تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837269724
فرهنگ سياسي و تأثير آن در رويکرد ايرانيان به روسيه (3)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
فرهنگ سياسي و تأثير آن در رويکرد ايرانيان به روسيه (3) نويسنده:دکتر علي اميدي * تحليل محتواي کتاب تاريخ دبيرستان اگر به کتاب تاريخ مدارس که يکي از راه هاي شکل گيري فرهنگ سياسي جامعه است رجوع شود، ضمن اينکه در هيچ کجاي تاريخ اشاره اي به اين رويدادهاي مثبت در روابط ايران و روسيه نمي گردد، در توصيف رويدادهاي مربوط به دو کشور نيز زمينه هاي وقوع حوادث با منظر فرهنگي خاصي بيان مي گردد و اين مسئله موجب بازتوليد ذهنيت منفي ايرانيان به روسيه مي شود. در اينجا برخي از آنها مورد موش کافي قرار مي گيرد: در صفحه 51 کتاب تاريخ دبيرستان (تاريخ ايران و جهان، سال سوم آموزش متوسطه، رشته ادبيات و علوم انساني: 1384) آمده است: "... در اوايل قرن نوزدهم تزارهاي روس در تعقيب سياست پترکبير مبني بر توسعه ي قلمرو روسيه و رسيدن به درياهاي آزاد، قسمت هايي از امپراتوري عثماني را تصرف کردند و طي قراردادهاي گلستان و ترکمانچاي و آخال، قسمتهاي شمالي کشور ما را نيز به سلطه کشيدند" در صفحه 154 کتاب مزبور آمده است: "... ايالات شروان و گرجسان در تمام دوران صفوي و افشاريه مطيع ايران بودند، ولي در دوره زنديه به دليل فقدان مرکزيت سياسي ادعاي استقلال کردند و تحت الحمايه روسيه درآمدند." در اينجا نويسنده از کلمه "مطيع" استفاده مي کند که مفهوم غير مستقيم آن اين است که اين منطقه به خاطر موازنه قوا تحت حاکميت ايران قرار گرفته است. حاکمان گرجستان بسته به شرايط سياسي به دولت هاي روسيه، ايران و عثماني گرايش نشان مي دادند. در صفحه 157 کتاب مزبور آمده است: "... در اين ميان، روحانيون و علماي اسلام بر جهاد با دشمن اصرار داشتند و جمعي از آنان به همراه دسته هايي از مردم از عراق و اصفهان و تهران به قصد جهاد به طرف آذربايجان حرکت کردند. شاه سفير روسيه را که عازم دربار ايران بود، نپذيرفت. بدين ترتيب، بهانه ي لازم به دست روسها افتاد و مرحله ي دوم جنگ ها آغاز شد." در اينجا نويسنده سعي مي کند که چنين القاء کند که جنگ دوم ايران و روس را نيز روس ها باعث شدند، ولي منابع تاريخي چنين القايي را تاييد نمي کنند. هر چند تلخي قرارداد گلستان در بروز اين جنگ نقش داشت؛ ولي عملاً جريان عملي جنگ دوم از طرف ايران صورت گرفت. در صفحه 161 کتاب مزبور آمده است: "به اين ترتيب، تحريک و تشويق روس ها باعث شد که شاه، عباس ميرزاي وليعهد را به سوي هرات روانه کند." در اينجا نويسنده اتخاذ هر تصميمي از طرف دولت ايران را در توطئه خارجي جستجو مي کند. نمي توان تصميم خطيري چون لشکرکشي و شکست در هرات را فقط در خارج از مرزها جستجو کرد. در صفحه 172 کتاب مزبور آمده است: "... در آستانه انقلاب مشروطيت شرکتهاي انگليسي و روسي در بيشتر شهرهاي ايران شعبه هايي داير کرده و به خريد و فروش مشغول بودند و اين براي بازرگانان ايراني محدوديت هاي بسياري ايجاد مي کرد." يا در صفحه 176 کتاب مزبور آمده است: "... قرارداد گمرکي ايران و روسيه اقتصاد ايران را عملاً تحت کنترل روس ها در مي آورد، بزرگترين ضربه را به صنايع و توليدات داخلي مي زد؛ زيرا توليدکنندگان داخلي قدرت رقابت با کالاهاي خارجي را که با کمترين تعرفه گمرکي وارد مي شد، از دست مي دادند." رقابت بازرگاني و اقتصادي موجب پويايي صنايع داخلي مي گردد، نه عامل رخوت. بنابراين منفي قلمداد کردن ورود بازرگانان خارجي با رويکرد انزواگرايي تحليل مي شود. بنابراين القاي اينکه ورود بازرگانان روسي موجب عقب ماندگي اقتصاد ايران شده است صرفاً سپر بلا کردن ديگران و مبرا کردن خود از قصورات برنامه ريزي و مشکلات فرهنگي است. "در صفحه 172 کتاب مزبور آمده است: "... در يکي از قبرستان هاي متروکه در بازار تهران مدرسه ي مخروبه اي وجود داشت که دولت آن را به روس ها داده بود تا در آن بانک بنا کنند... در اثناي کندن زمين اجسادي پيدا شد ... بعداً مردم آنجا را با خاک يکسان کردند." در اينجا نويسنده القاء مي کند که روس ها قصد هتک حرمت مقدسات کشور را داشتند، در حاليکه اعتقاد بر اين است که روسها از جهت اعتقادات مذهبي در زمره کشورهاي معتقد و متعصب در قرون اخير محسوب مي شدند.بنابراين چنين رويکردي موجب تقويت ذهنيت منفي ايرانيان به روسيه مي گردد روسها در گرفتن اين محل براي تاسيس بانک اصراري نداشتند، دولت وقت ايران اين محل را به آنها اختصاص داده بود. در صفحه 185 کتاب مزبور آمده است: "... پس از آن که نيروي انتظامي به فرماندهي لياخوف روسي به سوي مجلس حرکت کرده و حمله به سوي نمايندگان و مجلس آغاز شد، معدود مجاهدان مسلح به تيراندازي متقابل دست زدند و به اين ترتيب درگيري جدي آغاز شد." ترديدي نيست که روس ها يکي از عوامل بروز استبداد صغير بودند، ولي عامل اصلي استبداد و بازتوليد آن، ساختار سياسي و فرهنگ غالب در يک جامعه است. بيگانگان فقط مي توانستند نقش تکميلي داشته باشند. در حاليکه نويسنده چنين القاء مي کند که روس ها عامل اصلي حوادث استبداد صغير بودند. در صفحه 185 کتاب مزبور آمده است: "سيد ضياء الدين براي اينکه بتواند همسايه شمالي را نيز با خود همراه سازد، مبادرت به امضاي قرارداد 1921 با روسيه کرد". اگر يک قرارداد مترقي در تاريخ روابط ايران و روسيه تا ربع اول قرن بيستم بتوان جستجو کرد قرارداد 1921 است. اين قرارداد اگر به صورت يک بسته ملاحظه شود اکثر مفاد آن براي ايران مثبت بود و در روابط ايران و روسيه چنين قراردادي سابقه نداشت. در اينجا نويسنده قرارداد 1921 را صرفاً امتيازي براي روسيه تلقي مي کند و بين دولت جديد روسيه پس از انقلاب و رژيم تزاري فرقي نمي گذارد. نگارنده با تحليل محتواي سطور فوق ادعاي اين را ندارد که کتاب تاريخ دبيرستان علت اصلي شکل گيري ذهنيت منفي ايرانيان به روسيه است يا اينکه قصد پالايش اقدامات منفي روسيه نسبت به ايران را داشته باشد، ولي ترديدي نيست که تاريخ نگاري به سبک فوق يکي از عوامل تقويت نگرش منفي ايرانيان به روسيه بوده است. در اينجا، براي اينکه ادعاي نگارنده داير به وجود ذهنيت منفي ايرانيان به روسيه در عمل مورد بررسي قرار گيرد اظهارات اخير برخي از نخبگان ايراني نسبت به روسيه مورد کنکاش قرار داده است و سپس به مطالعه ميداني در ميان دانشجويان دانشگاه اصفهان مبادرت گرديد. بازتاب ذهنيت منفي ايرانيان نسبت به روسيه در اظهارات نخبگان ذهنيت منفي متاثر از تاريخ روابط دو کشور در عصر حاضر نيز به صور مختلف توسط برخي از نخبگان ايراني اعم از طرفداران و منتقدان دولت ايران بازتوليد مي گردد که در سطور زير برخي از اين اظهار نظرها نقل قول مي شود. اين اظهار نظرها که در بحبوحه جريان هسته اي ايران مطرح شده است نگرش طيفي از نخبگان ايران را نسبت به روسيه نشان مي دهد. البته نگارنده اين سطور درستي اين ادعاها را تأييد و تکذيب نمي کند، ولي ترديدي نيست که اين اظهارات متأثر از فرهنگ ايراني و تجارب تاريخي اين کشور است. مثلاً جبهه ملي و گروه هاي ملي گرا در چندين بيانيه خود اظهار کرده اند: "حق حاکميت ملت ايران همزمان از سه سو مورد دست اندازي قرار مي گيرد. در شمال، دولت فدراسيون روسيه و متحدان آن حقوق مسلم ايران را در درياچه مازندران ... ناديده گرفته اند..." (www.iran-jommelli.com) "سازش با روسيه، تضميني براي راه اندازي نيروگاه بوشهر هم نيست. جبهه ملي ايران از سالها پيش بارها اعلام کرده که روسيه توان فني و انگيزه سياسي راه اندازي نيروگاه بوشهر را ندارد" (www.mellimazhabi.org) "اگر حکومت جمهوري اسلامي تصور مي کند که پذيرش طرح روسيه در مورد رژيم حقوقي درياي مازندران، حس نيت و رأي روسيه را بنفع خود در اجلاس شوراي امنيت به دنبال خواهد آورد، مرتکب اشتباه بزرگي مي شود" (همان). در اين بيانيه ها با نگاهي منفي کليه سياستهاي روسيه در خزر به چالش کشيده مي شود، در حاليکه مشکل اصلي ايران در خزر فقط روسيه نيست. در اين بيانيه ها، ديدگاه کاملاً منفي نسبت به روسيه ابراز مي گردد، در حاليکه پروژه بوشهر در مراحل پاياني است و روسيه يکي از قطبهاي تکنولوژي هسته اي بشمار مي آيد، هر چند که ممکن است کيفيت آن از دنياي غرب پايين تر باشد. بايد بياد داشت که سياست هنر امکان است، حالا که غرب اين تکنولوژي را از ايران دريغ کرد آيا بهتر نيست که اين فن آوري از روسيه تحصيل گردد! نويسنده ديگري اظهار مي دارد: "هم اکنون ... اين حرص سيري ناپذيري روسيه اين بار، در قامت پوتين مي خواهند از سهم تغيير ناپذير ايران (در درياي خزر)، به جمهوري هايي که در قرارداد گلستان و ترکمانچاي از ايران بلعيده بودند ببخشند ... در واقع روسيه مي خواهد با اين عمل شوم هر چه بيشتر از وسعت دريا را به دندان بگيرد" (www.irane-farda.com) در اينجا لحن ادبيات بکار رفته نشان مي دهد که گوينده از حقوق درياها اطلاعاتي ندارد، وگرنه اين چنين بي پروا لب به انتقاد از سياستهاي روسيه نمي گشود. نگارنده اين مقاله در هيچ جا نديده است که روسيه بر خلاف ادبيات حقوق درياها سخن رانده باشد. يا نويسنده اي ديگري معتقد است: "روسيه به دليل استفاده از ايران به مثابه اهرم قدرت نمايي در سياست بين المللي و هم ايران براي جلب نظر روسيه در سمت و سوي سياست هاي اتمي خويش، آن دو کشور را با اهداف متفاوتشان در کنار هم قرار داد" (www.federalchi.com) در اينجا گوينده از پيچيدگي هاي سياست بين الملل اظهار کم اطلاعي مي کند. نمي توان از قدرت بزرگي چون روسيه انتظار برخورد منصفانه (بر اساس فرهنگ ايراني) داشت. دوري و نزديکي کشورها در سياست بين الملل بر اساس محاسبه سود و زيان و همسويي و دوري منافع شکل مي گيرد نه دلسوزي و وفاي به عهد و ساير اصول اخلاقي. برخي از نمايندگان مجلس ششم و هفتم هم، اينگونه ناخرسندي خود را نسبت به روسيه ابراز کردند: "به هر حال رفتار روسيه در روابط ايران جاي انتقاد دارد از طرفي با ايران قرارداد منعقد مي کند و از سوي ديگر با اعضاي ديگر شوراي امنيت عليه ايران همراه مي شود" (www.aftabnews.ir/vdcfecdw61dlv.html) "نمي توان به وعده روس ها در پرونده هسته اي ايران اعتماد جدي داشت، رفتارشناسي تاريخي روسيه نشان دهنده بازي تاکتيکي اين کشور با تحولات مرتبط با جمهوري اسلامي ايران و ساير پديده هاي منطقه اي و جهاني است" (www.aftabnews.ir/vdcc44q2bpqoe.html) "روسيه در روابط خود با کشورهاي ديگر تنها به منافع خود فکر مي کند" (www.aftabnews.ir/vdch6xn23mnw-html) "تجربه سال هاي اخير نشان داده، ايران براي اين کشورها (روسيه) تنها ابزاري براي بازي هاي آنها با رقباي اروپايي و آمريکايي شان بوده است. البته انتظاري نيز جز اين نبايد از اين کشورها داشت" (www.aftabnews.ir/vdcipvat15auy.html) همچنين تحليلگر سرشناسي معتقد است: "تا به حال روسيه، از ايران استفاده ابزاري کرده است، هم در جهت ايستادگي در قبال برخي از درخواست هاي آمريکا، هم از لحاظ جايگاه خودش در نظام بين المللي و از طرفي هم استفاده اقتصادي از ايران" (http://radiozamaaneh.com) در عبارات فوق هم گويندگان مطالب فوق ضمن اظهار رويکرد منفي نسبت به روسيه، محذورات سياست خارجي ايران را ناديده مي گيرند. ايران پس از جنگ تحميلي، جايگزين ديگري غير از روسيه از جهت تقويت زيرساخت هاي نظامي نداشت و گرنه تصميم گيرندگان ايراني بخوبي آگاهي دارند که مرد عاقل تمام تخم مرغ ها را در يک سبد نمي گذارد. بهرحال همانطور که مطرح گرديد انتظار نوع دوستي و وفاداري چنانکه در فرهنگ ايراني بسيار ارزشمند است در سياست بين الملل چندان مورد اعتنا نيست. از سوي ديگر نمي توان از روسيه انتظار نداشت که فقط به منافع خود نينديشد، مهم اين است که ما سياست خارجي خود را به گونه اي تنظيم کنيم که نارو زدن حريف را براي او بسيار پرهزينه کنيم. پي نوشت ها : * استاديار گروه علوم سياسي دانشگاه اصفهان منبع:پايگاه نور ش 37 ادامه دارد... /ج
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 417]
-
گوناگون
پربازدیدترینها