تور لحظه آخری
امروز : سه شنبه ، 10 مهر 1403    احادیث و روایات:  امام صادق (ع):درهاى گناهان را با استعاذه (پناه بردن به خدا) ببنديد و درهاى طاعت را با بسم اللّه...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1819613683




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

مباني فكري و اهداف حكومت‎ ‎اسلامي


واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مبانی فكری و اهداف حكومت‎ ‎اسلامی
قرآن حکیم
از دیدگاه اسلام حكومت و حاكمیت، تنها‎ ‎از آن خداست و دیگری حق ولایت و حكومت ندارد؛ زیرا انسان باید از كسی اطاعت كند كه‏‎ ‎خالق اوست و هستی خود را از او دریافت كرده است و چون كسی جز خدا به انسان هستی‎ ‎نبخشیده و در بقا و ادامه هستی او مؤثر نیست، حق حكومت ندارد و پیروی از رأی كسی بر‎ ‎دیگری لازم نیست و تنها خداست كه تمام شئون انسان از او سرچشمه می‌گیرد و مالك حقیقی‎ ‎و "ولّی" واقعی است. پس پیروی از دستور غیر خداوند مشروط به این است كه از طرف ذات‎ ‎اقدس ربوبی تعیین شده باشد. قرآن در این‌باره می‌فرمایند‎: ‎وَ لِلَّهِ مُلْکُ السَّماواتِ وَ‎ ‎الْأَرْضِ وَ اللَّهُ عَلی‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ. (سوره آل عمران: آیه‎ 189) ‎و مالکیت و فرمانروایی آسمانها و زمین‏‎ ‎تنها از آن خداوند است و خدا بر هر چیزی قادر است‎. ‎لازمه مالك بودن خدا آن است كه تدبیر‎ ‎امر جامعه تنها به دست او باشد و همه از او اطاعت كنند. و نیز‎ ‎می‌فرمایند‎: ‎إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلّهِ أَمَرَ‎ ‎أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیَّاهُ. (سوره یوسف: آیه 40‏‎) ‎حكم، جز از آن خدا نیست، دستور داده كه‎ ‎جز او را نپرستید‎. ‎حاكمیت الهی‎: ‎اکنون با روشن شدن دیدگاه اسلام‎ ‎درباره‌ حكومت و اینكه این حق مخصوص خداست، به بررسی دلایل و اصولی می‌پردازیم كه‎ ‎این اصل بر اساس آنها استوار شده است‎: ‎علم بی‌نهایت‎: ‎قانون زندگی اجتماعی بشر را‎ ‎هدفمندانه و بر مبنای حیات کامل و به صورت صحیح تأمین می كند. هدف زیست جمعی نیز این‎ ‎است كه انسانها هرچه بیشتر و بهتر به كمالات مادی و معنوی خود برسند. ‎پس یكی از ویژگی‌های قانون این است كه‎ ‎باید برای منافع همه انسانهایی كه در آن جامعه زندگی می‌كنند مفید و مؤثر باشد و‎ ‎به بهترین شكل، منافع آنها را تأمین كند‎. ‎ویژگی دیگر قانون مطلوب این است كه نه‎ ‎تنها منافع مادی انسانها را تأمین كند، بلكه زمینه رشد معنوی آنها را نیز فراهم‎ ‎آورد. در بینش اسلامی، انسان موجودی است با ابعاد مادی و روحی، جنبه‌ اصلی وجود او‎ ‎همان بعد روحی او است و ماده و بدن وسیله‌ای برای تكامل بعد معنوی است‎. ‎قوانین اجتماعی انسان باید به گونه‌ای‎ ‎تدوین شود كه منافع معنوی و تكامل روحی وی را نیز تأمین كند یا دستكم به گونه‌ای‎ ‎باشد كه منافاتی با تكامل معنوی و روحی او نداشته باشد. ‎بی‌نیازی مطلق‎: ‎ قانونگذار قانون را به گونه‌ای وضع كند‎ ‎كه مطابق حق و عدالت باشد. توضیح اینكه: تنها عالم به مصالح و مفاسد بودن، برای‎ ‎وضع قانون كافی نیست؛ ممكن است كسی مصالح قانونی را هم خوب بداند، ولی گرایش‌های‎ ‎شخصی، خانوادگی یا گروهی او نگذارد قانون راآن‌طور كه تشخیص می‌دهد، وضع كند. چنین‎ ‎فردی آن اصولی را به عنوان قانون وضع می‌كند كه منافع خود یا گروهش را بیشتر تأمین‎ ‎كند. ‎ربوبیّت تكوینی و تشریعی‎: ‎اصل دیگری كه‎ ‎لزوم‎ ‎حاكمیت خداوند و ضرورت پیروی از او را به دنبال دارد، اعتقاد به "توحید‎ ‎در ربوبیّت" است؛ زیرا یكی از شئون و مراتب توحید "ربوبیّت مطلق خداوند" است؛ یعنی‎ ‎خداوند پرورش دهنده و تدبیر كننده‌ تمام شئون موجودات هستی و از جمله انسان است و‎ ‎علاوه بر آفرینش آنها، اداره‌ امور و رساندن هر موجود به كمال مطلوب خود را نیز بر‎ ‎عهده دارد. ‎‎اهداف حكومت اسلامی: ‎اهداف حكومت اسلامی با آرمان‌ها و‎ ‎مقاصد عالی و رسالت نبوی به هم آمیخته و دو روی یك سكّه حساب می‌شود. بدین جهت در‏‎ ‎این مقاله نخست به اهداف بعثت رسول خدا(‎‎ص) ‎اشاره می‌شود تا اهداف حكومت‎ ‎اسلامی نیز معلوم گردد. تعلیم و تربیت‎: ‎قرآن كریم: نخستین هدف بعثت‎ ‎پیامبر را تعلیم و تربیت افراد جوامع می‌داند‎: ‎هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الأُمِّیِّینَ‎ ‎رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَكِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ‎ ‎الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ (سوره‎ ‎جمعه: آیه 2‏‎) ‎او كسی است كه در میان جمعیت درس‎ ‎نخوانده رسولی از خودشان برانگیخت كه آیاتش را بر آنها بخواند و آنها را تزكیه كند‎ ‎و به آنان كتاب و حكمت آموزد، هرچند پیش از آن در گمراهی آشكاری‎ ‎بودند‎. ‎مقصود از تعلیم در اینجا، آموزش و‎ ‎تبیین و تبلیغ احكام الهی و معارف دینی، نشر و گسترش آنها در جامعه و آشنا ساختن‎ ‎انسان‌ها به وظایف و مسئولیت‌های شرعی و تكالیف الهی، و معرفی حلال و حرام‎ ‎خداست. تربیت نیز بدین معناست كه انسان‌ها از جهت فكری و اخلاقی پرورش یافته، ‎ ‎استعدادهای درونی آنها شكوفا گردد و در جهت رشد فضایل اخلاقی و كمالات انسانی و‎ ‎ارزش‌های معنوی در جامعه تلاش شود، تا آنجا كه انسان‌ها به اخلاق نیكو خو گرفته و‎ ‎به آداب الهی آراسته گردند. این دو امر اساسی یعنی تعلیم و تزكیه‌ جامعه انسانی‎ ‎از هدف‌های بلند بعثت پیامبر(ص) و حكومت اسلامی محسوب می‌شود‎. ‎اهداف حكومت اسلامی با آرمان‌ها و‎ ‎مقاصد عالی و رسالت نبوی به هم آمیخته و دو روی یك سكّه حساب می‌شود. بدین جهت در‏‎ ‎این مقاله نخست به اهداف بعثت رسول خدا(‎‎ص) ‎اشاره می‌شود تا اهداف حكومت‎ ‎اسلامی نیز معلوم گردد. ‎احیای عدالت‎: ‎ احیای عدالت در میان مردم از‎ ‎دیگر هدف‌های بعثت است؛ بدین معنا كه پیامبران با حاكمان ظالم و ستمگر در هر زمان‎ ‎مبارزه كرده، در احیای عدالت و احقاق حق مظلومان و ضعیفان می‌كوشیدند. روشن است كه‎ ‎حكومت اسلامی نیز كه عهده‌دار تحقق اهداف پیامبران و پیروی از آنان است، در این جهت‎ ‎گام بر دارد‎. ‎امیرالمؤمنین(ع) در آغاز حكومت خود، ‎ ‎دلیل پذیرفتن آن مسئولیت بزرگ را گرفتن حق ستمدیده از ستمگر شمرده، و آن را پیمانی‏‎ ‎دانست كه خداوند از دانشمندان گرفته است؛ و فرمود‎: ‎سوگند به خدایی كه دانه را شكافته و‎ ‎جانداران را آفریده، كه اگر انبوه آن جماعت نمی‌بود، یا گرد آمدن یاران حجت را بر‎ ‎من تمام نمی كرد و خدا از عالمان پیمان نگرفته بود كه در برابر شكمبارگی ستمكاران و‎ ‎گرسنگی ستمكشان خاموشی نگزینند، افسار شتر خلافت را بر گردنش می افكندم و رهایش می‎ ‎كردم و در پایان با آن همان می كردم كه در آغاز كرده بودم. (نهج البلاغه، ‎ ‎خطبه3، ص52‏‎) ‎هدف از تشكیل حكومت در اسلام تنها‎ ‎حكمرانی نیست، بلكه یکی از اهداف اصلی از آن رسیدگی به حقوق محرومان و دفاع از مظلومان‎ ‎است‎. ‎تأمین استقلال و آزادی: ‎ بر داشتن بارهای گران‎ ‎و زنجیر های اسارت كه به وسیله‌ی حاكمان ستمگر پیشین بر دست و پای ملت‌ها بسته شده‎ ‎و حذف قوانین دست و پاگیر و آداب و رسوم جاهلیت و رهانیدن ملت از هر قید و بند و‎ ‎سلطه‌ای كه موجب ذلت و خواری آنهاست، رساندن آنان به اوج عزّت و شرف، و در یك كلام‏‎ "‎تأمین استقلال و آزادی" در سایه‌ حاكمیت الهی، از دیگر هدف‌های والای پیامبر‎ ‎اسلام و حكومت اسلامی است.‎آنان که از این رسول، این پیامبر امّی‎ ‎که نامش را در تورات و انجیل، خود نوشته می‌یابند، پیروی می‌کنند آن که به نیکی‎ ‎فرمانشان می‌دهد و از ناشایست بازشان می‌دارد و چیزهای پاکیزه را بر آنها حلال‎ ‎می‌کند و چیزهای ناپاک را حرام و بار گرانشان را از دوششان بر می‌دارد و بند و‎ ‎زنجیرشان را می‌گشاید پس کسانی که به او ایمان آوردند و حرمتش را نگاه داشتند و‎ ‎یاریش کردند و از آن کتاب که بر او نازل کرده‌ایم پیروی کردند، ‎ ‎رستگارانند‎. ‎هدف از تشكیل حكومت در اسلام تنها‎ ‎حكمرانی نیست، بلكه یکی از اهداف اصلی از آن رسیدگی به حقوق محرومان و دفاع از مظلومان‎ ‎است‎. ‎از آنچه تا كنون بیان شد، اهداف بلند‎ ‎حكومت اسلامی در ابعاد اساسی فرهنگی، حقوقی، اقتصادی و سیاسی روشن می‌گردد، زیرا‎ ‎حكومت اسلامی در بعد فرهنگی در پی نشر و گسترش فرهنگ و معارف اسلامی و تبلیغ و‎ ‎ترویج آن، و نیز تربیت افراد جامعه اسلامی بر اساس اصول، ارزش‌ها و اخلاق اسلامی‎ ‎است، و در بعد حقوقی و اقتصادی به منظور اجرای قسط و تحقق عدالت در جامعه و مبارزه‎ ‎با ظلم و ستم و فقر و محرومیت و احقاق حقوق مظلومان و مستضعفان می‌كوشد و از نظر‎ ‎سیاسی نیز برای حفظ استقلال و آزادی جامعه اسلامی و از بردن هر نوع سلطه‌ی بیگانگان‎ ‎و زورمداران كه موجب ذلّت و خواری مسلمانان باشد، تلاش‎ ‎می‌كند‎.بخش سیاست تبیانمنبع:باشگاه اندیشه





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 543]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن