تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1804463789
هنوز ميان هنر و حوزه فاصله است
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
هنوز ميان هنر و حوزه فاصله است نويسنده:سيد جواد روشن نصر الله قادري معتقد است تاتر مذهبي ، نيازمند تعامل جدي هنرمند و حوزه هاي علوم ديني است تاتر، ريشه در سنت ، آيين و مراسم مذهبي دارد و در طول تاريخ، دست خوش مسايل مختلفي شده است. در مورد هنر و تاتر، ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارد و بارها ، اصطلاحات « هنر براي هنر » يا « هنر متعهد » و ... را شنيده ايم. درباره اين که تاتر به عنوان يک قالب موثري هنري و يک رسانه، اين قابليت را دارد که مفاهيم مختلفي را در خود جاي دهد يا آن ها را عرضه کند، شکي نيست ؛ ولي همواره اين سوال مطرح بوده که تاتر ديني ، چه تعريف و مشخصه هايي دارد ؟ براي پاسخ به اين سوال ، سه اصل « هنرمند »، «موضوع» و« شکل » ، مطرح است و نظرات مختلفي درباره آن ها وجود دارد. «نصر الله قادري »، از اساتيد و هنرمندان تاتر که داراي تاليفات و آثار اجرا شده اي است ، به گفت و گو نشستيم تا نظرات وي را بشنويم. در اين گفت و گو، به موضوعاتي چون تفکيک تاتر ديني و تاتر مذهبي ، رابطه هنرمند و حوزه ويژگي ها و آسيب شناسي اين نوع تاتر پرداخته ايم. نصر الله قادري ، کارگردان ، نمايش نامه نويس ، منتقد و مدرس تاتر است .وي متولد 1339 و داراي مدرک کارشناسي و کارشناسي ارشد کارگرداني تاتر از دانشگاه « تربيت مدرس » است. از جمله آثار مکتوب و کارگرداني شده او مي توان به « هوا»، « غم عشق » ، « افسانه پدر » ، « آه مريم مقدس » ، « گاهي اوقات براي زنده ماندن بايد مرد » ، « هنگامه اي که آسمان شکافت » ، « قصه شهر فرنگ شهر ما» و... اشاره کرد. وي هم چنين داراي تاليفاتي چون مجموعه مقالات « زندگي در تاتر » ، « زن، مذهب ، نسل آينده در آثار برگمن » ، «آناتومي درام » و... هم هست. قادري ، هم اکنون رييس کانون ملي منتقدان تاتر و دبير جشنواره تاتر ماه است. تعريف شما از تاتر ديني يا درام مذهبي چيست ؟ بين دين و مذهب ، تفاوت وجود دارد. براي همين ، تاتر ديني نيز با تاتر مذهبي ، متفاوت است. دين ما ، اسلام است و مذهب ما ، شيعه. وقتي مذهب ما با مذهب اهل تسنن تفاوت دارد، پس حتما بين تاتر ديني و تاتر مذهبي نيز تفاوت وجود دارد ، اما کليت تاتر در هر شکل و در هر نقطه از جهان و با هر مکتب و قانوني که باشد ، ديني است . شايد تاتر ديني با اصول مذهبي ما هم خوان نباشد و يا حتي ما آن را قبول نداشته باشيم ، ولي نمي توان گفت چون با اصول ما تفاوت دارد ، پس ديني نيست . سه نظريه حاکم و مردم شناسانه پايان قرن 20 و آغاز قرن 21 بر اين مساله تاکيد دارد که تاتر ، ريشه در آيين و مراسم ديني دارد. يعني ديني بودن، ذات تاتر است؟بله. همان طور که به محض اين که تري را از آب بگيريد، ديگر آب نيست ، اگر دين و آيين را از تاتر بگيريد، ديگر تاتر نيست. تاتر، هنري است با چهار پارامتر اصلي که مهم ترين آن ، مخاطب است. قرار است مخاطب ، در تاتر يا همراه گروه اجرا کننده ، تجربه اي را پشت سر بگذارد و از حالي به حال ديگر برود. حتي از منظرهاي ديگر که هدف را کسب لذت مي دانند ، باز هم هدف ، فرامتني است. در تمام اين اشکال ، ما با مفهوم ديني مواجه هستيم. اين مفهوم ديني ، همان رفتن به سمت ماورا است ؟ تعريف شما از دين در اين جا چيست ؟دين يعني ارتباط با خدا براي بهتر شدن و بهتر زيستن. در اين مفهوم ، تاتر شما را دعوت مي کند تا چيزي را ببينيد براي اين که بتوانيد از تن، رها شويد و به روح برسيد تا بهتر زندگي کنيد. درباره تاتر مذهبي چه مي گوييد؟تاتر مذهبي در کجا و کدام مذهب ؟ بايد ديد آيا اصلا آن مذهب ، تاتر را مي پذيرد و مي تواند خواسته هاي خود را با آن بيان کند يا خير ؟ وقتي مي گوييد تاتر مسلمانان ، فرقه ها و گروه هاي مختلفي مطرح مي شوند. در مسيحيت نيز چنين است. تاتر اسلامي با تاکيد بر مذهب شيعه. تاتر در يونان باستان و در آغاز پيدايش ، ايستادگي انسان است در برابر خداي خدايان، «زئوس » و تقديري که خدايان براي او نوشته اند و انسان که مي داند در مقابل اين سرنوشت ، شکست مي خورد، مقابله مي کند و در نهايت هم ، آن تقدير را مي پذيرد. در اين ايستادگي ، يک پرسش نيز وجود دارد. انسان شک مي کند تا به يقين برسد ، اما وقتي مي گوييم تاتر اسلامي ، انسان ، عبد ، ضعيف و مسکين است. انسان در برابر خداوند نمي ايستد ، بلکه مطيع اوست. در اين جا يک نکته وجود دارد ؛ در اصول دين ، ما نمي توانيم به خاطر پدران مان که مسلمان بوده اند، تقليد کنيم. ما بايد شک کنيم ، سوال کنيم تا خودمان به باور و يقين برسيم وقبول کنيم . اين به مفهوم پرسش گري و ايستادگي در مقابل خداوند نيست ، ولي چون انساني هستيم که هم اختيار دارد و هم مجبور است ، مي توانيم تاتر مذهبي اسلامي داشته باشيم. مشخصه هاي تاتر اسلامي از نظر شما چيست ؟درام، چهار علت دارد ؛ علت سوري ، مادي ، فاعلي و غايي ؛ اما علت العلل درام، علت فاعلي است. يعني هنرمند ، خصايصي دارد که اولين آن ، ديدگاه است. براي داشتن هنر اسلامي ، اول نيازمند هنرمند هستيم ؛ هنرمندي که صاحب ديدگاه باشد. قرار نيست فيلسوفي ، چيزي بگويد و بعد نويسنده، براساس آن بنويسد. اول بايد «سوفکل » باشد و نمايش نامه نداشته باشد، تا بعد « ارسطو » ، « فن شعر » را بنويسد. پس ، اول نمايش نامه نويس مي خواهيم که بنويسد ، تا بعد فلاسفه ما که متاسفانه هيچ وقت وارد چنين مفاهيمي نمي شوند، بيايند و اصول تئوريک آن را تبيين کنند. براي تاتر اسلامي ، هنرمندي مي خواهيم که دين و مذهب را باور داشته باشد و بداند براي مردم امروز جامعه خودش مي نويسد و يا براي مردم ، به مفهوم گسترده و مي خواهد کاري ماندگار بنويسد. به هنرمند معتقد اشاره کرديد. دو اصل ديگر يعني موضوع و شکل اجرايي چگونه بايد باشند ؟اگر هنرمند، صاحب ديدگاه باشد، دو اصل ديگر ، به دو صورت ، مورد نياز اوست. اگر بخواهيم پرو پاگاندا يا پتا کوچک بنويسيم، نياز داريم که موضوع را پيدا کنيم ؛ اما اگر بخواهيم نمايش نامه فلسفي يا اجتماعي بنويسيم ، لازم نيست ؛ چون خلق هنر، چيزي نيست که هنرمنند تصميم بگيرد و آن را خلق کند. فرق است ميان شاعر و ناظم. ناظم ، اصول و تکنيک نظم را مي داند و براساس آن ، نظم مي گويد و هر وقت هم که بخواهد مي تواند اين کار را انجام دهد ، اما شاعر، هر وقت که بخواهد نمي تواند شعر بگويد. بايد صاحب دلي باشد و به لحظه اي برسد که شعر ، او را بنويسد. براي همين مي گويند شاعران ، پيامبران دوم هستند. آن چه که هست ، به هنرمند الهام مي شود و به موضوع در ذهن او باشد و دغدغه هنرمند شده باشد ، در اثر متجلي مي شود. در دين ما ، حدود و احکام شرعي وجود دارد. در شکل اجرايي يک تاتر اسلامي ، چه قدر بايد براساس اين احکام شرعي عمل کرد ؟در اين جا يک نکته ظريف وجود دارد و آن ، اين است که هنرمند ، در مسايل شرعي خود ، از چه مرجعي تقليد مي کند. در هنر ، گاهي ديدگاه ها متفاوت است. متاسفانه در هنر ، وحدت نظر وجود ندارد و معمولا هنرمندان ، محکوم هستند . عاقلانه و درست اين است که هنرمند ، حدود و عرف جامعه را رعايت کند و باعث تضاد ميان افراد مختلف جامعه نشود. درباره بعضي موارد مثل مساله زن، حضور اجتماعي وي و حجاب، تمام علما و فقها اشتراک نظر دارند. درباره حضور زن در صحنه نمايش ، فقها ، نظرات مختلفي داشته اند و همين نکته ، اين فاصله را ايجاد کرده است که آيا اين اثر ، ديني است يا خير ؟چگونه حضرت زهرا (س) در برابر مرداني خطبه مي خواند که محرم او نبودند ؟ حضرت زينب (س) چگونه در برابر يزيد خطبه خواند و مجلس او را بر هم زد ؟ با رعايت تمام اصول ديني و موازين شرعي ، اين کار انجام شد و تاثير گذار هم بود. زندگي بدون زن ، معنا ندارد. اگر زن را از جامعه حذف کنيد ، نيمي از جامعه را حذف کرده ايد. اين نگاه مرد سالانه است که درمسايل ديگر نيز وجود دارد. اگر در تاتر ، زن را حذف کنيد ، يعني نصف جامعه را حذف کرده ايد و ناديده گرفتن آن ، باعث عدم باور پذيري مي شود. قرار نيست زنان صحنه نمايش ، به هر شکلي ظاهر شوند و هر کاري انجام دهند ، بلکه بايد عرف جامعه رعايت شود. در هر جامعه اي نيز چنين است و بايد عرف اجتماعي و اخلاقي رعايت شود. چگونه است که اين روابط در سينما و تلويزيون مجاز است ، ولي در تاتر مجاز نيست ؟يک سري مسايل قانوني وجود دارد که عرف جامعه نيز در آن رعايت شده است. هر کاري که در جامعه ما مجوز پخش واجرا کرده است. بحث اين گونه تاييدها نيست. گروهي معتقد هستند وقتي يک کارگران ، ادعاي کار مذهبي مي کند ، بايد آن کار را با متر شريعت سنجيد. حالا اگر نمايشي درباره حضرت فاطمه (س) است، بايد زن در اين نمايش هم از الگوي زن مسلمان با تمام مشخصه ها پيروي کند. اين تخصص فقيه است که تشخيص دهد آيا کاري از نظر رعايت موازين شرعي ، درست انجام شده يا خير. يکي از نکات مهم اين است که دين را بايد با تعبير عصر تبيين کرد تا به نياز زمانه جواب دهد. منظور من اين نيست که دين را به نفع خود، مصادره به مطلوب کنيم ، اما اگر بگوييم حضور زن در صحنه نمايش ، برخلاف موازين شرع است ، يعني از نظر اسلام زن نمي تواند بازيگر باشد ، جاي بحث دارد . در حال حاضر ،مسوولان مملکتي که بيشتر از روحانيون هم هستند ، بارها گفته اند هيچ انديشه اي ماندگار نخواهد شد ، مگر اين که با هنر آميخته باشد. تاتر ديني هم نوعي از تاتر است. چگونه قصه هاي قرآني مانند يوسف و زليخا را با حذف زليخا نشان دهيم ؟ در اين جا بايد چند گروه درباره اين مسايل کار کنند و جواب گو باشند. اول ، مجتهدين و فقها ، دوم ، جامعه شناسان و فلاسفه و سوم ، هنرمندان. اين مسايل ، مشکل هنر و هنرمند است ، ولي راه حل آن ، در دست مجتهدين و علماي دين است.پس قبول داريد که در اين زمينه بايد تعاملي بين حوزه و هنرمندان وجود داشته باشد و اين کمبود، برطرف نشده است ؟متاسفانه در ايران ، خلاف غرب که تاتر در دل کليسا هم مهم بود ، علما و فلاسفه ، ميانه اي با هنر نداشتند و به تبيين اصول آن نپرداختند و اين کمبود، امروز خودش را نشان داده است. در اين سال ها ، گاهي درباره تعزيه ، سخن گفته شده است و اظهار نظراتي شده است ، ولي کسي نگفته است که مثلا در تاتر چه بايد کرد. امروز در قرن 21 که جنگ رسانه هاست و با هنر ، ديدگاه هاي خود را بيان مي کنند ، ما مشکل داريم و جواب مشخصي براي آن نداريم ؛ چون هنور ميان هنر و حوزه ، فاصله هست. در بخش موضوعي ، دو نوع انتخاب وجود دارد. يکي موضوعاتي که در ارتباط با مفاهيم ديني و مذهبي است و ديگر موضوعاتي که به طور مستقيم به اشخاص و اصول دين مي پردازند. وقتي قرار است در مورد مثلا زندگي حضرت علي (ع) ، حکومت ايشان و ... کاري انجام دهيم ، به مفاهيمي پرداخته شده که هم با فرهنگ ديني و مردمي ما عجين است و هم داراي وضعيت دراماتيک قابل ارايه در سطح گسترده است ؛ البته اعتقاد و باور هنرمند هم مهم است. پس به نظر شما اگر در اين زمينه ، کارها سفارشي باشد و حتي به هنرمند متعهد سفارش داده شود که در مورد فلان مساله ، نمايشي بنويسد و کار کند ، تاثير نخواهد داشت ؟حتما به شکست مي رسيم. مگر اين که اين مساله ، مساله خود هنرمند بشود و گرنه به قطع ، به شکست مي رسيم . براي نمونه ، کارهاي سال هاي اخير را بررسي کنيد و ببينيد چه قدر تاثير گذار بوده اند ؟يعني تکنيک ، تاثير ندارد ؟ با رعايت اصول و قواعد نمي توان خروجي خوبي داشت ؟خيلي از اين کارها، تکنيک خوبي دارند. معمولا شخصيت هاي منفي ، پرداخت خوبي داشته اند، ولي در مورد شخصيت هاي مثبت ، موفق نبوده اند. دليل هم دارد ، چون مميزي مي شوند. اگر فقط تکنيک ، حاکم باشد ، کار، مونتاژ خواهد بود. مثل نظم ، خاصيت هنر را ندارد و بيشتر صنعت است و صنعت ، تاثير مناسبي در مخاطب ندارد. حضور گروه هاي هياتي را در توليد آثار مذهبي ، چگونه ارزيابي مي کنيد ؟انواع تاتر ، چه از نظر کيفي و چه کمي ، وجود دارد. اين نوع تاتر نيز در ايران ، مخاطب خاص خودش را دارد و بسيار هم کار مثبت و تاثير گذاري است. چون نياز بخشي از جامعه را تامين مي کند و تماشاگر خاص خودش را به مفهوم کلي ، با تاتر آشنا مي کند و اقدام ارزش مندي است. مشکل تاتر ديني و مذهبي در شرايط فعلي در ايران چيست ؟در حال حاضر ، اين نوع تاتر ، بيشتر سفارشي شده و با مميزي همراه است. در اين جا شما اجازه اشتباه کردن و آزون و خطا نداريد. تعامل بين هنرمند و علماي ديني وجود ندارد و کمتر هنرمندي براي توليد اثرش ، در مورد مفاهيم و مسايل ديني ، از يک روحاني نظر مي خواهد . از طرف ديگر نيز اگر يک هنرمند، با تمام باور و عقيده اش ، کاري را انجام دهد که شايد در آن اشتباهي نيز ندانسته وجود داشته باشد ، با او به شدت برخورد مي شود. انگار ما حق اشتباه کردن نداريم و گناه کار هستيم. در کل مي توان گفت اين نوع تاتر ، با نوعي ساده انگاري روبه رو شده است و به خاطر مسايلي که گفتم ، اين آثار، بيشتر ، ظاهر و ساختار مذهبي دارند تا اينکه پرسش گر و داراي مفاهيم و موضوع قابل بحث باشند. براي برطرف شدن اين فاصله ، قدم اول را چه کسي بايد بردارد ؟هر دو طرف ، اين عليت ، متقابل است. بايد قبول کنيم هنرمند، فقيه نيست و در مورد دين بايد از عالم روحاني کمک بخواهد . يک روحاني نيز هنرمند نيست که بخواهد در مورد تاتر نظر دهد. بايد به وظايف و تخصص ها احترام گذاشت و يکديگر را پذيرفت ؛ و گرنه هر کسي کار خودش را مي کند. بايد در کنار هم باشيم تا بتوانيم در دوران معاصر ، تاثير گذار باشيم. در دوران رنسانس ، نگرش انسان تغيير کرد و به جاي اين که هستي را مقدم بداند، خودش را اصل ديد. اين نگاه عميق فلسفي باعث شد نگرش انسان از ماورا به زمين نزول کند و جهان او دنيوي شود. چگونه با وجود اين فلسفه باز هم همه ، تاتر را ديني مي دانند؟اساس خداشناسي ، خودشناسي است ، ولي بايد از آن گذشت. اگر در نفس اماره بمانيم و در راه شناخت خدا گام بر نداريم، هنر به وجود نخواهد آمد.پس مي توان گفت بعد از نگاه زميني انسان به مسايل ، خيلي از هنر ناديده ها به وجود آمدند که خودشان را به عنوان هنر عرضه مي کنند ، ولي در واقع هنر نيستند و چون انسان ، آن را از منظر زميني خودش مي بيند و نه در کل هستي ، به آن ، هنر مي گويد. شما تاتري را که به واقع هنر است ، ديني مي دانيد و نه تاتري که زاييده هنر ناديده هاست ؟همين طور است . آن تاتر ، فقط به نفسانيت مخاطب پاسخ مي دهد . مطلوب و منظور من ، هنر متعالي و تاتر به معني و مفهوم واقعي آن است. منبع: مجله خيمه شماره 36- 35/خ
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 397]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها