زندگينامه: محمد كاظم موسوي بجنوردي (1321-)

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: زندگينامه: محمد كاظم موسوي بجنوردي (1321-)
كتاب > نهادها - همشهري آنلاين:
سيد كاظم موسوي بجنوردي در سال 1321 در خانواده‌اي روحاني در نجف اشرف به دنيا آمد

پدرش مرحوم آيت‌الله سيد حسن بجنوردي از دانشمندان و مراجع بلندپايۀ تشيع بود، و مادرش نوادۀ مرحوم سيدابوالحسن اصفهاني، مرجع بزرگ شيعه در نجف اشرف به شمار مي‌رفت.

سيدكاظم در همان شهر رشد كرد و به تحصيل علم پرداخت. وي هم‌زمان علوم قديم و جديد را فرا مي‌گرفت و به ويژه در حوزۀ نجف از محضر اساتيد سود مي‌برد و از همان ايام به علوم عقلي و فلسفي علاقۀ وافر نشان مي‌داد.

با اين همه اوضاع نابسامان سياسي و اجتماعي سرزمين‌هاي اسلامي همواره فكر او را به خود مشغول مي‌داشت و در انديشۀ يافتن پاسخ اين پرسش بود كه عوامل ركود فكري و عقب‌ماندگي اجتماعي و فرهنگي اقوام مسلمان ـ پس از قرن‌ها مجد و شكوه فرهنگي ـ چيست و چگونه مي‌توان تمدن اسلامي را احياء كرد و مسلمانان را در جهان نو، با تحولات عميق فرهنگي و سياسي و اجتماعي هماهنگ و هم داستان كرد.

تسلط قدرت‌هاي اروپايي بر غالب سرزمين‌هاي اسلامي و مقهوريت مسلمانان اين انديشه را در سيدكاظم ايجاد و تقويت مي‌كرد كه، افزون بر فعاليتهاي سياسي براي تحقق استقلال واقعي، ايجاد يك بستر عميق فرهنگي و آشنا گردانيدن مسلمانان با زواياي تاريخ و فرهنگ و تمدن اسلامي و ملل مسلمان، مهم‌ترين و نخستين گام براي وصول به دروازه‌هاي پيشرفت و احياء فرهنگ و ايجاد خودباوري به شمار مي‌رود.

از اين رو وجهۀ همت خود را از يك سو، ورود به مبارزۀ سياسي؛ و از سوي ديگر طراحي نهادي فرهنگي و علمي براي تحقق اين اهداف قرار داد.

فعاليت‌هاي سياسي سيدكاظم كه منجر به دستگيري او و قريب به 14 سال زندان شد گر چه وي را از پيگيري اهداف فرهنگي براي مدتي بازداشت، ولي زندان فرصت خوبي براي بازسازي فكري و تعميق مطالعات تاريخي و فرهنگي در اختيار او نهاد و اجازه داد تا بيش از پيش به تفكر دربارۀ راه‌هاي نيل به خودآگاهي و خودباوري فرهنگي بپردازد.

نتيجۀ اين تفكرات، پس از پيروزي انقلاب اسلامي و آزادي بجنوردي از زندان ظاهر شد. وي پس از مدت كوتاهي فعاليت در مشاغل بلندپايۀ دولتي و نمايندگي مردم در مجلس قانونگذاري ايران، اوقات خود را يكسره وقف تحقق اهداف بلند فرهنگي گردانيد و مركز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامي را بنيان نهاد.

اين مركز به سرعت نقش بزرگي در جامعۀ فرهنگي ايران برعهده گرفت و تأثير به‌سزايي در اشاعۀ اطلاعات دقيق و مستند علمي دربارۀ تاريخ و فرهنگ و تمدن ايران و اسلام برجاي نهاد. اقبالِ دانشمندان و دانش‌پژوهان ايراني و غيرايراني، و نيز محققانِ اسلام‌شناس غربي به اين دائرة‌المعارف، نشان‌دهندۀ اين نقش و تأثير است. دائرة‌المعارف بزرگ اسلامي به دو زبان فارسي و عربي منتشر شده و مي‌شود؛ و ترجمۀ انگليسي آن نيز در دست تدوين است.

مركز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامي بنا بر طرحها و پيش‌بيني‌هاي بجنوردي علاوه بر تدوين دائرة‌المعارفهاي عمومي و تخصصي مربوط به ايران و اسلام، به تحقيق و تأليف آثار بزرگ مستقل مانند تاريخ اسلام، تاريخ ايران نيز اشتغال دارد. از سيدكاظم بجنوردي كه خود در مباحث فلسفه و كلام اسلامي، وسايل اجتماعي دنياي اسلام دستي قوي دارد.

مقالات متعددي در دائرة‌المعارف و نشريات ايران به چاپ رسيده است. علاوه بر اين، پس از انتخاب جناب آقاي سيد محمد خاتمي به رياست جمهوري، آقاي بجنوردي رياست كتابخانه ملي ايران را نيز برعهده گرفته و مشاور رئيس‌جمهوري در مسائل مختلف و به ويژه در مسألۀ فنآوري اطلاعات گرديد. زندگينامۀ سياسي و فرهنگي كاظم موسوي بجنوردي هم تحت عنوان مسي به رنگ شفق، در تهران به چاپ رسيده است.

منبع مورد استفاده براي اين مدخل

يکشنبه|ا|2|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 851]