واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: درگاه اصلي ورودي بنا كه در سمت شمال قرار دارد، براي نخستين بار در زمان پادشاهان آل بويه و سپس در دوره قاجار به ياري مجد الملك قمي كامل شد. با گذشت زمان، متعلقات ديگري هم بناي فوق افزوده شد تا بصورت مجموعه بزرگ كنوني درآمد،در حال حاضر، بنا مشتمل بر حرمهاي متعدد، رواقها، مسجدها، ايوانها و صحنها است. در دوره صفويه، بناهاي اطراف به آن افزوده شد و در دوره قاجار، بدليل نزديك بودن به پايتخت، توجه بيشتري به آن شد و بناهاي وابسته به حرم عبدالعظيم و امامزاده زيد در اين دوره تكميل و تزيين شد. از آثار تاريخي اين مجموعه به سردر آجري دوران سلجوقي و صندوقي از چوب عود، فوفل و گردو و با كتيبههايي به خط نسخ و ثلث برجسته مي توان اشاره كرد كه به سال 725 ه.ق، تعلق دارد . بناي اصلي حرم، اتاقي چهار ضلعي به ابعاد 7/5 متري است كه در بالا با چهار گوشواره به هشت ضلعي و سپس به كمك طاقبندهايي كوچك به شانزده ضلعي تبديل و زمينه براي برپايي گنبد فراهم ميشود. پوشش زيرين گنبد با طاق ضربي مدور در زمان شاه طهماسب تغيير يافت و پوشش خارجي آن درسال 1270 ، به دستور ناصرالدين شاه با خشتهاي مسي و زرين تزيينشد. حرم در هر ضلع به وسيله دري به رواقهاي مجاور گشوده ميشود. اطراف ضريح حرم از سنگ مرمر سياه و سفيد به ارتفاع 1/65 متر پوشيده شده و نيز درسال 1273، به فرمان ناصرالدين شاه بالاي آن تا سقف به طرز چشم نوازي آينه كاري شده است. در قسمت شرقي حرم، مسجد زنانه و در قسمت غربي مسجد مردانه و مقبره ناصرالدين شاه قرار داشت. در آن دوران، درِ كوچكي در سمت جنوبي مقبره ناصرالدين شاه وجود داشت كه به حرم امامزاده حمزه باز ميشد. در حال حاضر، اثري از قبر ناصرالدين شاه نيست. در سال1270 ، بالاي حرم و در كنار گنبد، دو گلدسته به ارتفاع 24 متر از سطح بام و به قطر دو متر ساخته شد است و بر فراز ضريح 64 گلدان زرين قرار دارد. مهمترين صحن و ايوان حرم متعلق به ايوان وسيع آستانه است كه در شمال حرم واقع شده است به دستور ناصرالدين شاه ساخته شده است . ايوان جنوبي حرم نيز درسال 944 ، به فرمان شاه طهماسب صفوي ساخته است و در دوره قاجار آينه كاري و تزيين شد. صحنهاي ديگر حرم شامل صحن توتي يا مدرسه امين السلطان در شمال غربي، حرم و صحن ناصرالدين شاه يا صحن وليعهدي كه اكنون به صحن كاشاني معروف است در غرب حرم و صحن باغ علي جان در شرق و حرم و صحن جنوبي كه به صحن امام زاده حمزه معروف است. در غرب حرم مسجد و رواق بالاسر قرار دارد كه از ساختههاي دوران صفوي است. اين مسجد داراي محراب بسيار زيبايي است كه با كاشيهاي معرق رنگارنگ تزيين شده است. گورستان حضرت عبدالعظيم حسني با مقابر، صحنها و مجموعههاي خصوصي اطراف حرم، اعتبار ويژهاي دارد. احترام و تقدس ويژهاي كه مردم براي حضرت قايل بودهاند موجب خاكسپاري بسياري از شخصيتهاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي در اين گورستان شده است. ناصرالدين شاه، قاآني شيرزاي، خاندان قائم مقام فراهاني، بديعالزمان فروزانفر، آيتالله كاشاني، علامه محمد قزويني، حسين علي ميرزا، نصرت السلطنه، ستارخان، گروهي از دراويش نعمتاللهي و فرزندان آيتالله بهبهاني در اين گورستان آرميدهاند. درسال 1369، طرح توسعه حرم عبدالعظيم، در قالب بيش از 16 پروژه بزرگ مذهبي، فرهنگي و رفاهي انجام و ازسال 1371 ، عمليات اجرايي طرح به شعاع 200 مترمربع از حرم مطهر در زميني به وسعت 20 هزار متر مربع مترمربع آغاز شده است به همين منظور، تمام قبرهاي قديمي اطراف حرم تخريب و تعداد زيادي از منازل و مغازههاي اطراف خريداري شد. زيربناي تقريبي مجموعه 100 هزار مترمربع و بودجه مورد نياز آن نيز بالغ بر 120 ميليارد ريال برآورد شده است كه از محل درآمدهاي آستان، همياري مردم و مساعدتهاي دولت تأمين ميشود. احداث اين پروژهها زير نظر تيمي از كارشناسان عمران آستان مقدس و با بهرهگيري از معماران چيره دست، همزمان انجام گرفته است كه در نوع خود از نظر سرعت و كيفيت عمليات ساختماني كم نظير است. حرم مطهر حضرت عبدالعظيم پس از اجراي طرح توسعه هم اكنون داراي سه هزار و 700 مترمربع زيربنا ، رواقهاي جديد با هشت هزار متر مربع، مصلاي بزرگ ري پنج هزار متر مربع ، مركز فرهنگي جوانان پنج هزار متر مربع ، دارالتوليه دوهزار و 700 مترمربع، صحن مصلي (صحن سابق باغچه عليجان) يك هزار و 650 مترمربع است . صحن امامزاده حمزه20 هزار متر مربع ، دانشكده علوم حديث پنج هزار و 800 متر مربع ، سالن اجتماعات سه هزار مترمربع، موزه جديد يك هزار و 800 مترمربع، تختگاههاي شمالي و جنوبي 700 مترمربع؛ صحن امامزاده طاهر شش هزار و 500 متر مترمربع؛ بيمارستان پنج هزار متر مربع ،مهمانسراپنج هزار مترمربع، حوزه علميه برهان پنج هزار متر مربع، كتابخانه ري با يك هزار و 800 متر مربع و بستانهاي جنوبي و شمالي است. حضرت عبدالعظيم، ملقب به سيد الكريم با كنيه ابوالقاسم، فرزند علي ابن حسن ، فرزند حسن ابن زيد، فرزند زيد ابن حسن، فرزند علي ابن ابيطالب، عليهم السلام است. بنا به نوشته شيخ جواد بن مهدي لاريجاني در كتاب الخصائص العظيمه ، ولادت آن حضرت به تاريخ 173 هجري قمري در مدينه بوده است. ايام زندگاني آنحضرت مقارن با امامت امام موسي كاظم ، امام رضا ،امام محمد تقي و علي النقي(ع)، بوده است. حضرت عبدالعظيم از معارف مذهبي آگاه بوده و در احكام قرآن شناخت و معرفت وافري داشته است ،اخبار و احاديث فراواني از امام جواد و امام هادي (ع) روايت كرده است. شيخ صدوق در كتاب امالي در ضمن حديثي گفته است كه هنگامي كه حضرت عبدالعظيم خدمت امام هادي (ع) مشرف شد و عقايد خود را اظهار كرد امام هادي فرمود تو از دوستان ما هستي. او داراي كتب و تأليفاتي نيز بوده كه از مهمترين آنها، كتاب روز و شب و خطب اميرالمومنين (ع) را ميتوان نام برد. آن حضرت در پانزدهم شوال 252 هجري قمري در شهرري وفات يافت. حضرت عبدالعظيم حسني به اين علت كه متوكل عباسي شرايط نامساعد و وحشتناكي براي زندگي و فعاليت نوادگان پيامبر (ص) و علي (ع) فراهم آورده بود به شهرري هجرت كرد زيرا در اين شهر زمينههاي مساعد شيعي و انقلابي وجود داشت. به روايتي كه از ملاباقر مازندراني ذكر شده است هجرت حضرت عبدالعظيم به شهرري به دستور امام هادي بوده است.ك/4 تمام /687/1600/
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1630]