واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: طبرسی و تفسیر مجمعالبیان
![طبرسی و تفسیر مجمعالبیان](http://img.tebyan.net/big/1389/12/194221193192138677817620133676824313737190.jpg)
كتاب «طبرسی و تفسیر مجمعالبیان» تالیف علیاكبر شایستهنژاد كه چهاردهمین كتاب از مجموعه آثار «ایرانیان و قرآن» است، تفسیر گرانسنگ «مجمعالبیان» را به نسل جوان قرآنپژوه معرفی میكند.به گزارش تبیان، ایرانیان ملت فرهیختهای بودند که آیین حنیف اسلام را با آغوش باز پذیرفتند و در برابر بزرگترین لشکرکشیها، چون هجوم دو لشکر شکست ناپذیر روم و مغول که قدرتهای نامور دوران خود بودند، ایستادگی کردند، اما با سپاهیان اعراب به گونهای دیگر رفتار کردند، زیرا آنها حامل آیینی الهی بودند که پیش از آن پیامبر رحمت در نامه خویش پادشاه ایران را بدان خوانده بود. بر اساس مطالب كتاب، ایرانیان که از پشتوانه فرهنگی و تمدن غنی و دراز دامنی برخوردار بودند، با هوش و درایت ذاتی خویش دریافتند که اسلام گمشدهای است که آنها را به نیکبختی جاوان که به دنبالش بودند، میرساند. از اینرو، با جان و دل به استقبالش رفتند و در راه رشد و گسترش آن در سراسر گیتی از اعراب پیشی گرفتند و از هیچ تلاشی فروگذار نشدند.ایرانیان تنها ملت فرهیختهای بودند که آیین حنیف اسلام را با آغوش باز پذیرفتند و در برابر بزرگترین لشکرکشیها، چون هجوم دو لشکر شکست ناپذیر روم و مغول که قدرتهای نامور دوران خود بودند، ایستادگی کردندصفای باطنی و هوش سرشار ایرانیان باعث شد تا از همان آغاز از برترین دین باوران، مبلغان و قاریان، حافظان، مترجمان و مفسران آخرین وحینامه الهی باشند. در عصر کنونی شاید بسیاری ندانند که پارسی گویان نه تنها در عرصه فقه، حدیث، حکمت و ... بلکه در ساحت حفظ، قرائت، ترجمه و تفسیر قرآن کریم نیز پیشتاز بودهاند.مجموعه چهل جلدی ایرانیان و قرآن، نیمنگاهی است به بیش از پانزده قرن تلاش قرآنپژوهان ایرانی در معرفی و بزرگداشت آخرین وحینامه الهی.طبرسیتولد ابوعلی، فضلبن حسنبن فضل طبرسی، معروف به امینالاسلام طبرسی، حدود سالهای 460 تا 470 هجری در مشهد مقدس به دنیا آمد. بسیاری از بزرگان، ایشان را منسوب به طبرستان دانستهاند كه در این صورت «طبرسی» خوانده میشود. اما بنابر تحقیق چنین نیست، بلكه طبرسی منسوب به تفرش است و تلفظ آن «طبرسی» بر وزن «تفرشی» است. چرا که اگر از «طبرستان» بود، نسبت او «طبری» میشد، نه «طبرسی».وی بیش از 50 سال در مشهد مقدس اقامت داشت و در سال 523 قمری به سبزوار هجرت كرد و مورد عنایت سادات آن دیار قرار گرفت و 25 سال از عمر خود را در این شهر گذرانید و به تعلیم شاگردان، تصنیف و تالیف پرداخت.طبرسی در علوم متداول زمان خود مانند؛ علوم ادبی ـصرف، نحو، معانی، بیان، شعر و...ـ و علم كلام، فقه، تفسیر و حدیث، ریاضی و... تبحر داشت. بررسی محتوای مجمعالبیان نشان میدهد كه مرحوم طبرسی در سایر علوم نیز استاد و چیرهدست بوده است.صفای باطنی و هوش سرشار ایرانیان باعث شد تا از همان آغاز از برترین دین باوران، مبلغان و قاریان، حافظان، مترجمان و مفسران آخرین وحینامه الهی باشندخاندان طبرسی از خانوادههای معروف شیعیان بودند. پدر او حسنبن فضل، از علمای عصر خویش بود. فرزند او رضیالدین حسنبن فضل طبرسی نیز مانند خورشیدی در آسمان علم، زهد و تقوا میدرخشید.عالم ربانی و مفسر بزرگ قرآن، امینالاسلام طبرسی پس از حدود 90 سال زندگی پربركت و سرشار از تلاش و كوشش در سال 548 قمری در بیهق از دنیا رفت. جنازهاش به مشهد مقدس منتقل و در آنجا دفن شد.طبرسی از علوم مختلف آگاهی داشت و دهها تالیف متنوع از خود به یادگار گذاشته، اما بیشترین كوشش وی در تفسیر صرف شده است. علامه امینی مینوسید: «تفسیر وی مشهور به مجمعالبیان به تنهایی كافیست كه دریای فضل و تبحر علمی او را بنمایاند. تفسیری كه از آن نور حقیقت میبارد و پرتوی دانش و بینش وحی الهی از آن میتابد، كتابی كه هیچكس از آن بینیاز نتواند بود.»در واقع تفسیر مجمعالبیان، دائرةالمعارف منظمی است كه تمام فنون قرآن را در خود جمع كرده است. این تفسیر امتیاز دیگری هم دارد، زیرا در تفسیر آیات قرآن علاوه بر روایات اهلبیت پیامبر(ص)، روایات مذاهب مختلف اسلامی اهل تسنن را نیز نقل كرده است و این از خصوصیات منحصر به فرد تفسیر وی به شمار میرود.تفاسیری كه پیش از مجمعالبیان تالیف شدهاند، روایات و اقوال مختلف را بسیار نامنظم ضبط میكردند و خواننده به سختی میتوانست مطلب مورد نظر خود را به دست آورد. این تفاسیر در برخی موارد همراه با تفصیل خسته كننده و گاه بسیار خلاصه و مختصر بودند و مخاطب مقصود را درك نمیكرد، اما تفسیر مجمعالبیان توانسته است با بحثهای فراوان، عمیق و نظم بینظیری كه دارد، افزون بر ارائه مطالب دستهبندی شده، لطافت تفسیر را نیز حفظ كند.تفاسیری كه پیش از مجمعالبیان تالیف شدهاند، روایات و اقوال مختلف را بسیار نامنظم ضبط میكردند و خواننده به سختی میتوانست مطلب مورد نظر خود را به دست آوردعصر طبرسی را باید دوران شكوفایی تفسیر نامید. چرا كه هم زمان با او، كشفالاسرار میبدی، كشاف زمخشری، روضالجنان ابوالفتوح رازی و تفاسیر دیگری نیز نگارش یافتهاند.این دوران، دوره گذار از مرحله تفسیر نویسی تكبعدی و سرآغاز عصر تدوین تفسیر به شیوه نوین است، دورهای كه با تبیان شیخ طوسی آغاز شد. تفاسیر ارزشمند این دوره به ابعاد گوناگون ادبی، لغوی، تاریخ، فقهی، كلامی، عرفانی و... پرداختند. مجمعالبیان در این میان جایگاه ممتازی دارد. این تفسیر را باید از تفاسیر جامع دانست كه به جنبه خاصی محدود نمیشوند؛ هرچند رنگ و بوی ادبی آن بیشتر مشهود است.سده ششم هجری با پیدایش اسلوب و سبك تحلیلی، ادبی، بلاغی و نگرش استنباطگرانه به قرآن همراه است. فضلبن حسن طبرسی این تفسیر ارزشمند را در سال 536 قمری به پایان رسانده است.تفسیر مجمعالبیان با اسلوب و ترتیب ویژهای نوشته شده، یكی از بهترین كتابهای تفسیری است. مولف در هرباب، اقوال را بدون رد و اعتراض، نقل میكند و انتخاب قول برتر را به عهده خواننده میگذارد.روش او در مجمعالبیان این است كه ابتدا تعدادی از آیات را بررسی و حلاجی میكند. قرائتهای مختلف، معانی واژهها و مشكلات زبانی، آنگاه اعراب و سپس اسباب نزول را بررسی میكند و در آخر معنای مبسوط آیات را بیان میكند. در پایان ربط و پیوند معنایی آیات و سورهها را شرح میدهد.چاپ نخست كتاب «طبرسی و تفسیر مجمعالبیان» در شمارگان 2000 نسخه، 119 صفحه و بهای 20000 ریال راهی بازار نشر شد. بخش کتابخوانی تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2715]