واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: گره چینی؛ هنری در حال فراموشی ساوه- ایرنا- گره چینی، مانند برخی دیگر از رشته های صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور در حال فراموشی است و اکنون تنها با دستان پینه بسته استادان پیر خلق می شود.
"محمد علی محمودی" استاد هنرمند ساوجی که از کودکی در حرفه هنرهای چوبی، معرق کاری و گره چینی فعالیت داشته، در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: باید این واقعیت را بپذیریم که بسیاری از هنرهای دستی مانند گره چینی نفس های آخر را می کشند.
وی که دستان لرزانش بیانگر گذر زمان و عمری تجربه آموزی در این حرفه بوده، بیان کرد: نباید مشکلات صنایع دستی را پشت دیوار کمبود اعتبارات پنهان کنیم، چون صنایع دستی می تواند جمعیت وسیع جوانان جویای کار را مشغول به کار کند، اما این عرصه هر روز بیش از گذشته به فراموشی سپرده می شود تا شاید روزی برسد که تنها نامی از این هنرهای ارزشمند در کتابها به یادگار بماند.
استاد محمودی در حالی که به فعالیت خلق گره چینی درهای ورودی حرم مطهر حضرت عباس(ع) به نام باب الرأس مشغول بود، گفت: دوست ندارم که حاصل یک عمر سختی و تلاشم برای کسب این هنر بی نتیجه بماند و نتوانم آن را به جوانان منتقل کنم.
وی اظهار کرد: شاید اکنون عده ای از جوانان نسبت به فراگیری برخی هنرهای دستی رغبتی نشان ندهند اما گروه دیگری نیز هستند که بسترهای لازم کسب این حرفه برای آنان وجود ندارد.
این استاد هنرمند گفت: با توجه به نبود جایگزین نیروی جوان به جای استاد کاران پیر و خسته، بیشتر هنرهای دستی نیز با آنان از بین خواهند رفت و نسل های آینده باید هنرهای دستی را به سختی در ذهن خود تصور کنند.
محمودی افزود: صنایع دستی به عنوان ارزنده ترین هنر کاربردی کشور، با دارا بودن ظرفیت های نهفته فراوان؛ اثرات قابل ملاحظه ای در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور دارد.
به گفته وی، مهمترین موارد کاربرد صنایع دستی در کشور، ایجاد اشتغال مولد ، جلوگیری از مهاجرت های بی رویه به شهر ها، کاهش میزان وابستگی به خارج و تامین استقلال اقتصادی، تقویت روحیه ابتکار و خلاقیت های فردی، توسعه صادرات غیرنفتی و تامین بخشی از درآمد ارزی کشور، معرفی و حفظ ارزش های فرهنگی، آداب و رسوم دیرینه و اصالت های موجود در جامعه و زمینه سازی برای ایجاد صنعت مستقل و غیر وابسته است.
این استاد هنرمند افزود: متاسفانه با این همه ویژگی ممتاز، صنایع دستی در بیشتر مناطق کشور به ویژه ساوه، جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده و سالهاست که کمتر کسی پیدا می شود که قدر آن را بداند.
وی با بیان اینکه تعداد هنرمندان گره چینی و معرق کاری در ساوه انگشت شمار است گفت: قصد دارم در صورت حمایت مسوولان، یک کارگاه آموزشی برای ارائه این هنر دستی به صورت رایگان دایر کنم تا این هنر اصیل به علاقمندان جوان ارائه شود.
گره چینی هنری است که با قطعات برش خورده چوب و شیشه های رنگی در اشکال مختلف و متعدد اجرا می شود.
این هنر به صورت هماهنگ در یک کادر مشخص و تکرار شونده در کنار هم قرار می گیرد و در واقع هندسه نقوش و گره کشی، جزء جدانشدنی این هنر به حساب می آید.
در اصطلاح هنری، گره چینی عبارت است از مجموعه ای از شکل های هندسی که با نظم و ترتیب و پیچ و شکل های هماهنگ و قرینه در کنار هم چیده شده و از یک ترکیب هماهنگ از شکل های هندسی به هم پیچیده، موزون و جذاب و با استفاده از خط های راست شکل گرفته است.
گره چینی چوب از هنر های ظریفی است که از اوایل دوره اسلامی در ایران رایج بوده و برخی پژوهشگران احتمال داده اند استفاده از این هنر از دوران خلفای عباسی آغاز شده و در قرن ششم تا هشتم هجری قمری در مصر و سوریه متداول شده و از همان زمان به ایران رسیده است.
بر اساس شواهد و آثار موجود پیشینه هنر گره چینی در معماری ایران به دوره سلجوقی و صفوی باز می گردد و خاستگاه آن نیز شهر اصفهان است و از این سبک کار به طور معمول در ساخت درهای اماکن متبرکه، مقبره ها، منبرها و از مشبک در پنجرهای منازل و کاخ ها و نرده ها استفاده می شده است.
بهترین ماده اولیه ساخت گره چینی که مورد توافق استادکاران چوب است، چنار است که خوشبختانه این درخت، بومی ایران است زیرا بافتی منسجم داشته و از مقاومت بالایی برخوردار است که البته از چوب نارنج، گلابی، گردو، عناب و درخت های جنگلی ایران از نوع آزاد و راش نیز برای ساخت گره چینی استفاده می شود.
از بهترین نمونه های گره چینی در ایران می توان عمارت چهل ستون، هشت بهشت و خانه های تاریخی اعلم، شیخ الاسلام، سوکیاس در اصفهان و تعدادی از خانه های تاریخی کاشان همچون خانه طباطبائی ها، خانه عباسیان، خانه بروجردی ها و تعدادی خانه در یزد و شهر های قدیمی نام برد.ک/3
7338/6012
03/12/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 42]