واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
مسجد سید اصفهان اسیر مدیریتهای چندگانه
در میان آثار تاریخی فراوان در اصفهان، گویی مظلومتر از «مسجد سید» این بنای عهد قاجار، در میان آثار تاریخی اصفهان دیده نمیشود.
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، مسجد سید اصفهان یکی از مشهورترین و بزرگترین مساجد اصفهان است که کاشیکاریهای منحصر به فرد آن مورد توجه و مطالعه است اما گویی مظلومتر از این بنای عهد قاجاریه در میان آثار تاریخی اصفهان دیده نمیشود. اگر در تبلیغات و میتینگهای انتخاباتی که در این مسجد برگزار میشد سری به مکان مقدس تاریخی میزدیم، داربستهای آویزان به در و دیوار این مسجد را میدیدیم که پیکره رنگ و رو رفته بنا را وحشت زده کرده بود. کاشیهای آسیب دیده، پر از گرد و غبار حرفهایی از جنس سکوت داشت و سر که میچرخاندی هر گوشه از مسجد شمعهای سوختهای میدیدی که حاجتمندی برای برآورده شدن آرزویش و آرامش دل حاجتمندش در گوشهای از مسجد روشن کرده بود تا آرامش این بنای باشکوه را بر هم بزند و چربیهایی که رخ زیبا و آبیگونه کاشیها را به خاکستری تبدیل کرده بود تاسف آدمی را برمیانگیخت.
گاه و بیگاه خبرهای آتشسوزی در این مسجد به مناسبتهای مختلف میرساند که این مسجد متولی ندارد. گرچه متولیهای میراث فرهنگی اصفهان بسیارند اما قصه «همه را داریم و هیچکس را نداریم» قصه حال و روز این ایام میراث فرهنگی ماست. * مساجد اصفهان مدیریت واحد ندارند کارشناس ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در این باره گفت: بسیاری از مساجد مدیریت واحد ندارند و دچار کشمکش مدیریتی هستند. منصور زیرک افزود: علاوه بر مدیریت میراث فرهنگی و اوقاف، بحث هیئت امنایی مساجد هم مطرح است که این مدیریتهای چندگانه سبب میشود چنین بناهایی با مشکل مواجه شود. وی در ادامه اظهار کرد: تنها وقتی مشکلی برای اینگونه بناها پیش بیاید نخستین اعتراض روانه سازمان میراث فرهنگی میشود در حالی که اگر مدیریت این آثار تاریخی تنها زیر نظر سازمان میراث فرهنگی بود بدون شک، این متولی تمرکز بیشتری برای سازماندهی به آن پیدا میکرد. کارشناس ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان تصریح کرد: در هر جای دنیا آثار تاریخی کشور در دست یک ارگان است و خود آن ارگان هم پاسخگوست اما متاسفانه در ایران مدیریتهای چندگانه سبب شده تا میراث فرهنگی ما دچار بحران شود. * تغییرات غیراصولی در مسجد پژوهشگر میراث فرهنگی نیز با گلایه از همین مدیریتهای چندگانه به فارس گفت: معمولا میراث فرهنگی از اختیار کامل درباه آثار تاریخی به ویژه مساجد به دور است.
مهدی فقیهی افزود: گاهی مساجد نیاز به بازسازی و تغییراتی دارد که بدون در نظر گرفتن اصول مرمتی صورت میگیرد و متاسفانه کسی پاسخگو نیست. وی اظهار کرد: اخیرا در مسجد سید وضوخانه و سرویس بهداشتی ساخته شده که از آلومینیوم است و با ساختار تاریخی مسجد جور در نمیآید. این پژوهشگر میراث فرهنگی تصریح کرد: گاهی اِزارههای مسجد نیاز به مرمت دارند اما به وسیله هیئت امنای این بنا بدون در نظر گرفتن اصول و قواعد ساخت و بدون تعامل با کارشناسان میراث فرهنگی با سرامیک مرمت میشود که جای تاسف و تامل دارد. وی ادامه داد: چندی پیش سقاخانه این مسجد را به دلیل روشن کردن شمعهایی که برای مراسم معروف چند منبر به کار رفته بود آتش زدند و به دلیل اینکه جنس این سقاخانه از چوب و گره چینی بود به سادگی به کام آتش فرو رفت. فقیهی تصریح کرد: تا وقتی مدیریت در آثار تاریخی واحد نشود، میراث فرهنگی ما از دامن این بحرانها خارج نخواهد شد. * یادگاری از مرحوم شفتی به گزارش فارس، ساخت مسجد سید به وسیله حجتالاسلام حاج سید محمدباقر شفتی از روحانیون بزرگ و از مراجع عالیقدر شیعه در اواخر قرن سیزدهم هجری آغاز شد و کاشیکاری آن تا پایان نیمهدوم آن قرن ادامه داشت. چون عمر مرحوم شفتی برای اتمام تزئینات آن کفایت نکرد، قسمتی از آن توسط فرزندش حاج سید اسدالله معروف به «سید ثانی» و قسمتی توسط نوادهاش حاج سید محمدباقر ساخته شد اما هنوز تزئینات قسمتهایی از آن ناتمام مانده است. مسجد سید برای مطالعه کاشیکاری عهد قاجاریه جزو بهترین بناهای اصفهان است. در کاشیکاریهای این مسجد به خصوص در تزئینات گلدانها و منظرههایی که نمایش داده شده رنگ قرمز نقش عمدهای دارد. این بنا در محله بیدآباد و جنب بازارچه بیدآباد واقع شده است. در کتاب «تاریخچه ابنیه تاریخی اصفهان» درباره مسجد سید آمده است: زمین مسجد را در زمان سلطان حسین فتحعلی خان اعتمادالدوله وزیر شاه مزبور خریده بود که در آن مسجدی بنا کند. بر اثر هجوم افغانها مقدور نشد تا آنکه در زمان فتحعلی شاه قاجار حجتالاسلام شفتی مبادرت به این کار بزرگ کرد.
سردرهای مسجد دارای کاشیکاری و کتیبههای تاریخی و غیر تاریخی است، صحن متناسب مسجد در اطراف با غرفهها و حجرههای دو طبقه و ایوانها محدود شده و در میانه حوضی شکیل دارد، نماهای ایوانها، لچکیها، غرفهها و رواقها با کاشیکاری خشتی دوره قاجار مزین شده و در ازارهها نیز از پوشش سنگی استفاده شده است. در ضلع جنوبی صحن، ایوان اصلی و در پشت طرفین آن گنبد خانه و شبستانهای ستوندار قرار دارد و نمای داخلی و خارجی ایوان با کاشیکاری پوشش یافته که معرف ترکیب زیبایی از نقوش مختلف و کتیبههای خطی است. تالار تدریس حجتالاسلام شفتی از دیگر آثار در خور توجه مسجد سید است که در محل آن را به چهلستون مسجد میشناسند. به نظر میرسد در ساخت این بنا از چهلستون ایده گرفته شده باشد، 9 ستون استفاده شده که دارای ستونهای چوبی، درها و پنجرههای ارسی زیبایی است. مسجد سید اصفهان به دلیل وجود تزئینات بسیار جالب گل و بوته و اسلیمی و وجود خط بنایی و دیگر خطوط از استادان نامدار عصر قاجار در شمار یکی از شاهکارهای معماری عصر قاجار قرار دارد که در گوشه گوشه آن شگردهای جالب معماری و تزئینات بسیار عالی خودنمایی میکند. اما امید میرود که دستی بالای دستها و قدرتی اجرایی بتواند میراث فرهنگی کشور را از این بحران چند مدیریتی نجات بدهد و تمرکز یک مدیریت واحد با بودجهای در خور بتواند میراث فرهنگی ما را از این سرگردانی نجات دهد تا آثار تاریخی اصفهان همچون مسجد سید دچار مشکل نشود. ----------------------------------- گزارش از مریم ابراهیمی دینانی ------------------------------------ انتهای پیام/2301
93/09/03 - 11:54
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]