محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831615434
آفتاب شعر بر لب بام
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
شاعران چگونه از خورشید و آفتاب برای بیان تمثیل‌ها و تشبیه‌ها بهره برده‌اند آفتاب شعر بر لب بام هر شاعری جهانی دارد. جهان هر شاعر در واژه‌هایی که برمی‌گزیند، گسترده شده است. واژه‌ها نیرویی دارند که می‌توانند جهان هر شاعر را تنگ یا گسترده کنند. طریقت فکری هر شاعر در واژه‌های شعر او آشکار می‌شود.
واژه ها در همنشینی با یکدیگر، هویتی ویژه به وجود می آورند که می تواند فضای زبانی شعر را دگرگون کند و گونه ای شهود شاعرانه را به منصه ظهور برساند. برخی شعرهایی که از دایره ذهن و ضمیر ما بیرون هستند و دور از محدوده درک و درایت ما مانده اند، به سبب همین نرسیدن به شهود و نداشتن نیروی بازتابی جهان واقعی شاعرانه است. شاعران ما در درازای حیات خود با واژه ها زیسته و واژه ها، شادی ها و اندوه های آنها را در زمان ها و مکان های متفاوت بازگو کرده و در این پویش و گویش ها توانسته اند پیوند ما آدمیان را با شعرها پایدارتر کنند و ما را تا سرحد درک و شناخت زبانی و ذهنی ویژه ای برسانند. میزان سخن پروری و راز برتری شاعران ما در دوره های مختلف تاریخی در همین واژه گزینی و معنی یابی تعیین می شود.وقتی واژه ای در کاربردی خاص رخ می نماید ما را به جهان معنوی خاصی هدایت می کند. به عنوان مثال، کلمه آفتاب را در نظر بگیرید که یک سرمایه برای شاعران و ادیبان در تاریخ بوده است. فردوسی در تشبیهی زیبا، واژه «آفتاب» را این گونه به کار برده است:«نبی، آفتاب و صحابان چو ماه/ به هم نسبتی یکدگر راست راه». عطار نیشابوری سه سده بعد از او در همین حال و هوا گفته است: «آفتاب آسمان معرفت/ آن محمد صورت و حیدر صفت.» شیخ محمود شبستری در قرن هشتم هجری، واژه آفتاب را در همین معنی این گونه آورده است: «نبی چون آفتاب آمد، ولی ماه/ مقابل گردد اندر «لی مع الله» که اشاره ای است به حدیث نبوی: «لی مع الله وقت: مرا با خدا وقتی است» . فردوسی در جایی دیگر در مقایسه ای زیبا فقط به نور آفتاب نظر داشته است: «بدان گونه شادم که تشنه ز آب/ وگر سبزه از تابش آفتاب.» انوری ابیوردی، شاعر بذله گوی سده ششم هجری، نگاهی دیگر به واژه آفتاب داشته است: «ای از بنفشه، ساخته گلبرگ را نقاب/ وز شب، طپانچه ها زده روی آفتاب» یا در این بیت: «در جشن آسمان وش تو، ریخته به ناز/ ساقی ماهروی تو در ساغر آفتاب» که واژه آفتاب در اینجا به معنی «شراب» است. محمد بلخی (مولوی) یک قرن بعد از انوری این گونه «مثل» زده و آفتاب را الگویی ازلی دانسته است: «آفتاب آمد دلیل آفتاب/ گر دلیلت باید از وی، رخ متاب.» مگر بهترین دلیل وجود آفتاب، خود آفتاب نیست؟ سعدی در همین زمان، این گونه معرفت شناسانه با آفتاب روبه رو شده است: «عمر، برف است و آفتاب تموز/ اندکی ماندو خواجه، غره هنوز.» صدایی که از همنشینی واژه ها در هر شعر برمی خیزد، صدای جهان معنوی شاعر است. راز دیالکتیک واژه ها در خودجوشی و درونزایی شعرها آشکار می شود و حقیقی و شهودگرایانه بودن آنها را به اثبات می رساند. نتیجه این همنشینی و گرد آمدن واژه ها، کشف راز و کسب تجربه ای تازه و راهیابی به فهم و مقصدی منطقی است. الیاس نظامی، پیشگام در این گونه سخن پروری است:«چراغم مرد، بادم سرد از آن است/ مهم رفت؛ آفتابم زرد از آن است.» همین استنباط کنایی را امیر خسرو دهلوی این گونه در شعرش آورده است: «هر که چون خورشید بر بامت دوید/ آفتابش بر سر دیوار شد.» به این ترتیب می بینیم که این ترکیب سازی ها و همذات کردن پدیده ها و انسان ها افزون بر سرشارکردن تصویرهای شاعرانه و گسترش دامنه نیروی زبان آورانه در ایجاد وضعیت و معرفتی تازه در کلام شاعران ما بسیار نقش داشته است. سعدی شیرازی در این مورد از دیگران بهتر دریافته است: «در موسم زمستان، سعدی دو چیز خواهد/ با روی آفتابی در آفتاب رویی» که ترکیب «آفتاب رو» به معنی جایی است که آفتاب بر آن می تابد یا «بر آفتاب». معنی دیگر «آفتاب رو»، چهره بسیار زیباست. صائب تبریزی هم از ترکیب «آفتاب رو» جنبه مکانی آن را در نظر داشته است: «از خواب ناز، نرگس او وا نمی شود/ در آفتاب رو، نتوان خفتن این چنین.» همین شاعر، آنجا که به تمثیل رو می آورد، این گونه از واژه آفتاب به کنایه سخن گفته است: «آفتاب عمرش آمد بر لب بام و هنوز/ خواجه مغرور، سرگرم عمارت کردن است.» یا در جایی دیگر می گوید: «ز سایه تو زمینی، آفتاب پوش شود/ اگر تو دیده دل را جلا توانی داد.» اما شمس الدین محمد حافظ شیرازی در بیت زیر به تابش انوار الهی و جبروت و آفتاب جلال حقیقی نظر داشته است: «ز مشرق سرکو، آفتاب طلعت تو/ اگر طلوع کند، طالعم همایون است.» واژه آفتاب در غزل های بیدل دهلوی، مظهر بزرگی و فرمانروایی است و نشان دهنده اشراق و حقیقت و آگاهی آفرینش است: «دیده را ادراک آغوش خیالت عاجز است/ ذره کی یابد کنار بحر ژرف آفتاب.» «طلعت ما را فروغ نور وحدت جاذب است/ سایه آخر می رود از خود به طرف آفتاب» این گونه می بینیم هر واژه نیروی برانگیزاننده تخیل شاعرانه و محصول تجربه ای رازمندانه میان جهان ناسوت و پهنای گسترده جهان لاهوت است. محمد بلخی (مولوی)، این همزادی راز و واژه را در بیان حقیقت وجود و هستی ابدی و ازلی، این گونه اندیشیده است: «مشرق خورشید برج نیلگون/ آفتاب ما ز مشرق ها برون.» عبدالحسین موحد / جام جم
یکشنبه 27 مهر 1393 2:15 بازدید:0
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 42]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها