واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
ایران؛ امنترین مسیر انتقال ذخایر عظیم نفتوگاز خزر/ تلاش برای به حاشیه راندن ایران و روسیه
حوزه دریای خزر را می توان پس از خلیج فارس دومین منبع عظیم ذخایر هیدروکربوری دنیا معرفی کرد که 4 مسیر شمالی، جنوبی، غربی و شرقی می تواند انرژی این منطقه را به دنیا صادر کرد و در این میان ایران یعنی مسیر جنوبی امن ترین مسیر انتقال انرژی خزر است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس حوزه دریای خزر یکی از بزرگترین منابع شناخته شده انرژی جهان است. از میان هشت کشور آسیای مرکزی و قفقاز، جمهوریهای آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان دارای ذخایر ثابت شده 48 میلیارد بشکه نفت خام و همچنین 292 هزار میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی است که بیشترین ذخایر اثبات شده نفت و گاز در سواحل شمالی و فلات قارههای این دریاچه است. برخی از کارشناسان انرژی جهان معتقدند این منطقه به تنهایی بیش از 60 درصد ذخایر اثبات شده نفت جهان را در خود جای داده و قادر به برآوردن بیشتر تقاضای در حال رشد انرژی جهان خواهد بود. منابع عظیم انرژی این منطقه به عنوان منابع جایگزین انرژی خاورمیانه از اهمیت فراوانی برای جهان غرب برخوردار است و ایالات متحده همواره از آن به عنوان ابزار کنترل اوپک و نیز دولتهای خاورمیانه بهرهبرداری کرده است. شرایط انتقال نفت و گاز منطقه دور بودن بازار مصرف از منابع تولید و مساله انتقال منابع یکی از ویژگیهای بارز اقتصاد انرژی جهان است از این رو به همان اندازه که منابع نفت و گاز حوزه خزر برای بازارهای جهانی مهم است، در مقابل راههای انتقال این منابع نیز بسیار مهم و البته پرچالش نشان داده است. مساله انتقال منابع انرژی حوزه آسیای مرکزی و قفقاز و دریای خزر به دلیل رقابت کشورهای منطقه با یکدیگر از یک سو و تلاش ایالات متحده برای انزوای ایران و روسیه از سویی دیگر موجب شده است موضوع انرژی از یک بحث صرفا اقتصادی تبدیل به یک مساله ژئوپلیتیکی و استراتژیکی تبدیل شود. در مجموع مسیرهای فعلی انتقال انرژی این منطقه را میتوان در چهار دسته کلی مورد ارزیابی قرار داد. مسیرهای غربی این مسیر منابع انرژی منطقه را به دریای مدیترانه و نیز دریای سیاه منتقل میکند. خط لوله نفت باکو- نوورسیسک، خط لوله نفت باکو- سوپسا، خط لوله نفت باکو- تفلیس- جیهان، خط لوله نفت تنگیز – نووسیسک، خط لوله گاز باکو – ارزروم و کنسرسیوم خط لوله خزر مهمترین خطوط انتقال انرژی از مسیرهای غربی به شمار میرود. علیرغم سرمایهگذاریهای صورت گرفته از سوی ایالات متحده و روسیه، تجربه سالهای اخیر نشان میدهد انتقال انرژی از مسیرهای غربی با دشواریهای فراوانی مواجه بوده است. به عنوان مثال عبور خط لوله باکو- نوورسیسک از مناطق خود مختار و جداییطلب داغستان و چچن و خرابکاری مبارزان چچنی نمونه بارز تاثیر منفی منازعات قومی بر امنیت خطوط انتقال انرژی است. خط لوله نفت باکو- تفلیس، جیهان نیز که یکی از سیاسیترین خطوطی است که با حمایت گسترده ایالات متحده برای انزوای ایران و روسیه احداث شده با مشکلات بسیاری همراه است. این خط لوله به طول 1040 مایل نفت آذربایجان را از باکو به گرجستان و از آنجا به بندر جیهان ترکیه در سواحل مدیترانه منتقل میکند. در مجموع باید گفت مسیر غربی منافعی را متوجه ایران نمیسازد و آن بخشهایی که از روسیه عبور میکند مانند خط لوله نفت باکو- نوورسیسک مورد حمایت روسیه و خطوطی مانند باکو- تفلیس، جیهان که از ایران و روسیه عبور نمیکند مورد حمایت شدید ایالات متحده است. مسیرهای شمال خط لوله این مسیر آتیرو –سامارا به طول 432 مایل است که از بندر آتیرو در قزاقستان شروع و به سامارا در روسیه میرود و از طریق خطوط داخلی روسیه به کشورهای بلاروس، لهستان و مجارستان میرسد. این مسیر به دلیل وابسته کردن کشورهای آسیای مرکزی به فدراسیون روسیه جذابیتی برای این کشورها نداشته و در تلاش هستند تا از مسیرهای دیگری از این وابستگی رهایی یابند. مسیرهای شرقی خط لوله قزاقستان- سین کیانگ به طول 613 مایل مسیر شرقی خطوط انتقال به کشور چین و بازارهای شرق آسیاست. این خط لوله باعث افزایش ضریب نفوذ چین در استفاده از منابع غنی انرژی منطقه دریای خزر شده و به رشد اقتصاد این کشور کمک زیادی کرده است. مسیرهای جنوبی مسیرهای پیشنهادی جنوبی در صورت احداث باید از مسیر ایران بگذرند. این خطوط میتواند منابع انرژی دریای خزر و آسیای مرکزی و قفقاز را به بازارهای خلیجفارس و دریای عمان و از آن جا به بازارهای جهانی برساند. انتقال نفت و گاز خزر به بازارهای جهانی از مسیر ایران مسیر جنوبی انتقال نفت و گاز خزر از طریق ایران با توجه به سه عامل امنیت طول مسیر و هزینه سرمایهگذاری جهت احداث خط لوله و حق ترانزیت نسبت به مسیرهای شمالی، شرقی و غربی جذابتر و باصرفهتر است. این ارتباط، کوتاهترین، سریعترین، امنترین و اقتصادیترین مسیر را از منطقه خزر- آسیای مرکزی به بازارهای جهانی که شامل شبه قاره هند، ژاپن و آسیای شرقی است را فراهم میکند. سیاست ایالات متحده در قبال خطوط انتقال انرژی هدف آمریکا بر این بوده تا با شعار " نه شمال نه جنوب تنها غرب یا شرق " و با استراتژی " خط لوله چندگانه " با انتقال نفت و گاز منطقه از طریق روسیه و ایران مقابله کند. موضع ایالات متحده در خصوص نقش ایران در منطقه، بر این دیدگاه استوار است که در چارچوب آن هر گونه نفوذ ایران در منطقه خزر باید متوقف شود. در این میان خط لوله باکو- جیهان را باید سیاسیترین خط لوله نفت جهان و نماد حاکمیت سیاست بر اقتصاد دانست که با حمایت سیاسی و مالی گسترده آمریکا تنها به منظور حذف ایران از بازار انتقال انرژی منطقه صورت گرفته است. نمونه اخیر سیاست ایالات متحده در قبال انتقال انرژی از مسیر ایران را باید مخالفت این کشور با پروژه انتقال گاز نابوکو دانست. در پروژه انتقال گاز "نابوکو"، گاز منطقه دریای خزر از طریق ترکیه، بلغارستان، رومانی و مجارستان به اتریش انتقال مییابد و آمریکا خواستار جایگزین شدن ترکمنستان به جای ایران در این پروژه است، اما برخی از مسئولان اروپایی خارج کردن ایران از این خط لوله را شکست خط لوله نوباکو عنوان کرده اند اما با این شرایط آمریکا سرسختانه مانع از ورود ایران به این خطو لوله است. با تمام این تفاسیر از سال 89 پیشنهاد ساخت خط لوله جنوبی دریایی خزر و با توافق وزاری خارجه ایران، عمان، ترکمنستان، ازبکستان و قطر امضا شد اما به دلیل فشارهای سیاسی آمریکا بر قطر این کشور از خط لوله جنوبی دریای خزر کناره گیری کرد و تنها 4 کشور وظیفه احداث و تامین انرژی این خط لوله را برعهده گرفتند. اخیرا سفیر کشورمان در ازبکستان نیز اعلام کرده است ایران آماده طرح بحث انتقال سالانه یک میلیون تن نفت به این کشور است که این نفت قرار است از مسیر جنوبی به دریای خزر منتقل شود. بنابراین احداث این خط لوله می تواند کمک زیادی برای انجام عملیات سوآپ و یا احیانا فروش نفت ایران توسط روسیه باشد. گزارش از محمد حسین سیف اللهی مقدم انتهای پیام/م
93/05/25 - 12:19
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 133]