تبلیغات
تبلیغات متنی
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
طراحی سایت فروشگاهی فروشگاه آنلاین راه‌اندازی کسب‌وکار آنلاین طراحی فروشگاه اینترنتی وبسایت
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
سفر به بالی؛ جزیره‌ای که هرگز فراموش نخواهید کرد!
از بلیط تا تماشا؛ همه چیز درباره جشنواره فجر 1403
دلایل ممنوعیت استفاده از ظروف گیاهی در برخی کشورها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1861028585
توسعه صنایع پایین دستی و ارزش افزوده نفت
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
توسعه صنایع پایین دستی و ارزش افزوده نفت
کشور ایران با بهره برداری از مزیت داشتن سهم بالای ذخایر نفت و گاز جهان، می تواند نقش تاثیرگذاری در عرصه بین الملل ایفا نماید و این نیازمند حفظ سطح تولید کنونی و توسعه آن به منظور کسب سهم بیشتری از بازار انرژی در آینده می باشد.
بخش دوم و پایانی صنایع نفت به دو حوزه بالا دستی و پایین دستی تقسیم می‌شوند: صنایع بالادستی نفت شامل اکتشاف, استخراج و بهره برداری نفت خام میشود.صنایعی که از محصولات پتروشیمی و یا تولیدات پالایشگاه های نفت به عنوان مواد اولیه استفاده مینماید ،صنایع پایین دستی پتروشیمی شناخته می شوند. امروزه پتروشیمی ، صنعتی بسیار گسترده و با فن شناسی پیچیده و فراورده های متنوع می‌باشد و در حال حاضر ، شماره محصولات پتروشیمی به هزارها می‌رسد. از جمله این محصولات که همگی از مواد اولیه هیدروکربنی و طی یک رشته عملیات فیزیک- شیمیایی بدست می‌آیند، میتوان انواع کودهای شیمیایی ، برخی از اسیدها ، بازها و نمک ها ، منومرها و پلیمرها ، ترکیبات آروماتیک و مواد واسطه و بسیاری از صنایع شیمیایی دیگر را نام برد. اهمیت محصولات پتروشیمی کاملا روشن است. فقط کافی است توجه شود که تولید محصولات کشاورزی ، تولید پارچه وپوشاک ، ساخت مسکن ، تولید مواد شوینده و پاک کننده و تولید داروهای مختلف بدون استفاده از محصولات پتروشیمی ، هرگز کفاف نیازهای رو به افزایش جمعیت جهان را نخواهد داد و مطمئنا بدون آنها زندگی بشر در ابعاد گوناگون ، به‌کلی مختل خواهد شد. ازجمله مزیت‌های توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی را می توان فعالیت کمتر، سرمایه‌گذاری کمتر، ارزش افزوده بالاتر ، اشتغالزایی بیشتر ، تنوع بیشتر محصولات و مخاطرات کمتر نسبت به صنایع بالادستی پتروشیمی ، برشمرد. صنایع پتروشیمی از جمله صنایع مادر تلقی میشود و توسعه اقتصادی کشور را در زمینه‌های مختلف صنعتی و کشاورزی فراهم می‌آوردوبا توجه به اینکه گسترش این صنایع و کاهش واردات و افزایش صدور محصولات پتروشیمی مورد تاکید دولت است، اهمیت این رشته آشکار میشود. می توان صنایع پائین دستی پتروشیمی رابه چند دسته زیر تقسیم بندی نمود: صنایع لاستیک-صنایع پلاستیک-صنایع رنگ و رزین-صنایع تولید الیاف مصنوعی-صنایع چسب-صنایع تولید مواد نساجی ورنگهای نساجی-صنایع تولید روغنهای صنعتی وموتور-صنایع تولیدسموم سنتز وفرمولاسیون-صنعت تولید پودرهای قالبگیری-صنعت شوینده های بهداشتی در چرخه تولید نفت خام و گاز طبیعی تا تبدیل آن به کالاهای مصرفی تولید شده، فرآیندهای شیمیایی و پتروشیمیایی متعددی بر روی این مواد صورت می‌پذیرد. هر اندازه تکنولوژی تولید و فرآوری پیچیده‌تر بوده و ماده تولیدی به مرحله نهایی بازار مصرفی نزدیکتر باشد، ارزش افزودة بیشتری را به دنبال دارد. از این رو میتوان محصولات پتروشیمی را به دو دسته تقسیم نمود: 1- دستة اول، مواد پاییندستی هستند که به بازار نزدیکتر هستند و ارزش افزوده بالایی را همراه دارند. نمونه این مواد, پلیمر‌‌های مهندسی است که به دلیل شکل خاص تولید و کاربرد ویژه، گران‌قیمت‌تر بوده و دارای ارزش افزوده بالاتر نسبت به دیگر مواد پلیمری می‌باشند. 2- دسته دیگر محصولات پتروشیمی، مواد پایه‌ای هستند که مواد حد واسط و خوراک واحدهای پاییندستی را تشکیل می‌دهند. امروزه, کشورهای مختلف جهان براساس موقعیت و امکانات خود, از جمله دستیابی به دانش فنی, مواد اولیه و منابع نفت و گاز ارزان, در زمینه‌های خاصی از پتروشیمی از جمله تولید مواد پایه و یا پاییندستی سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این حوزه از صنعت نیز همانند حوزه‌های دیگر صنعت, کشورهای پیشرفته به‌دلیل توانمندی‌های مدیریتی و تکنولوژیک, تولید مواد پاییندستی با ارزش افزوده بالا را برای خود انتخاب نموده و تولید مواد پایه با ارزش افزوده کمتر را به کشورهای در حال توسعه واگذار نموده‌اند. افزایش تقاضا برای مواد پتروشیمی مانند کودهای شیمیایی، الیاف مصنوعی، مواد پلاستیکی، کاهش منابع طبیعی، افزایش تقاضا برای کالاهای مختلف و متنوع، توسعه تولیدات صنعتی (اتومبیل سازی، الکترونیکی و...)، افزایش تقاضا برای نفت و گاز طبیعی، گسترش فن آوری و علوم در صنعت پتروشیمی و... به موازات یکدیگر موقعیت این صنعت را ارتقا داده و به طور کلی تقاضا برای محصولات متعدد و متنوع فرآورده های پتروشیمی را فزونی بخشید. عواملی چون ارزانی مواد اولیه، ارزش افزوده فرآورده ها و نیاز فراوان و حیاتی به محصولات پتروشیمی، از مهمترین عوامل سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی محسوب می شود که در یک فرایند زنجیره ای گسترده و به هم پیوسطه صنایع پایین دستی آن شرایط را برای اشتغالزایی و تسلط به بازارهای منطقه ای و جهانی محصولات نهایی آن فراهم خواهد آورد اساس صنعت پتروشیمی به صنایعی اطلاق می شود که در آنها هیدروکربن های موجود در نفت خام یا گاز طبیعی به محصولات شیمیایی تبدیل می شوند این محصولات که از هیدروکربن ها، طی یک سری عملیات شیمیایی به وجود می آیند، اصطلاحا به نام محصولات پتروشیمی معروفند. به طور کلی صنایع شیمیایی را می توان به بخش های زیر تقسیم کرد: واحدهای بالا دستی - واحدهای بنیادی - واحدهای نهایی - واحدهای پایین دستی این بخش ها هر کدام وظیفه ای را در رساندن محصولات مصرفی به دست عامه مردم دارند. تهیه و تبدیل مواد اولیه مانند متان، اتان و نفت به محصولات مصرفی مانند کیف و کفش و لباس و پوشاک، کلیه لوازم برقی و غیر برقی آشپزخانه، بیش از 70 درصد قطعات خودرو و تجهیزات مربوطه، و تمامی آن چیزهایی که در پیرامون خود می بینیم و از آن استفاده می کنیم از میز و صندلی پارکی و خانگی و لوازم لوکس تزیینی داخل و بیرون از منزل و تجهیزات مورد نیاز برای احداث یک ساختمان تا لوازم پزشکی و کامپیوتر و میلیونها مورد دیگر ... تماما از طریق بخش ها و صنایعی تولید می شوند که وابسته به زیرمجموعه صنایع پتروشیمی و صنایع پایین دستی آن است که در یک زنجیره مرتبط و به هم پیوسته در ارتباط با یکدیگر قرار دارند و متاسفانه علی رغم مزیت های نسبی کشور در پتروشیمی و صنایع مکمل و پایین دستی آن شاهد زنجیره های گسسته ای در صنعت مرتبط برخورداریم. به همین جهت اکثر مواد تولیدی در بخش های مختلف صنایع پتروشیمی پس از فروش و صادرات به بهایی ارزان به کشورهای صنعتی چون چین و ژاپن واتهادیه اروپا ... و تبدیل به محصولات نهایی چون کیف، کفش، جوراب، پیراهن، لوازم خودرو، لباس، پوشاک، کت و شلوار، ظروف آشپزخانه و... هزاران محصول دیگر مجددا و با قیمت های گزاف به کشور وارد شده و مورد مصرف قرار می گیرند. در واقع محصولات پتروشیمی در تمامی اطراف و اکناف، ما حضور دارند و به هر گوشه ای که چشم بیندازیم از گوشی تلفن و کابل برق و خود کار گرفته تا فرش و موکت و برخی مواد غذایی را در بر می گیرند و در واقع می توان به طور مثال به این موضوع اشاره کرد که یکی از روش های بهره برداری از منابع گاز طبیعی تبدیل آن به مواد غذایی مورد نیاز انسان و همچنین تغذیه دام و طیور و آبزیان است. طی این فرآیند گاز طبیعی (عمدتا متان) قابل تبدیل به پروتئین های پایه مواد غذایی برخی حیوانات هم چون، ماهی، گربه و سگ و در عین حال پروتئین های قابل مصرف در مواد غذایی مصرفی انسان است علی رغم مواردی که در فوق ذکر شد و اهمیت روزافزون استفاده از محصولات پتروشیمی استحصالی از گاز و نفت، کشور ما تاکنون توانمندی های لا زم در بهره برداری بهینه از محصولا ت نهایی آن را نیافته و در بخشی از صنایع نیز که امکان بهره برداری وجود دارد یا با منسوخ بودن تکنولوژی مورد استفاده در این صنایع روبه رو هستیم یا این که زنجیره تکمیلی صنایع پایین دستی به گونه ای تکمیل نیست که بتوان به طور مثال از مواد اولیه تولیدی پتروشیمی، پارچه و سپس پوشاک تولید کرد و نسبت به صادرات آن اقدام نمود در واقع آن چه را که تولید می کنیم به مثابه لقمه ای جویده شده و آماده در اختیار دیگر کشورها قرار می دهیم و سپس به صدها برابر قیمت و تحت عناوین یخچال، کامپیوتر، کابل، سبزی خردکن، چای ساز، قهوه ساز و ... نسبت به واگذاری آن اقدام می کنیم . محصولاتی که از اهمیت بالایی در صنایع میان دستی و پایین دستی برخوردارند عبارتند از: محصولا ت متانول: در صنایع پایین دستی، انواع چسب، رزین ها انواع پلا ستیک، انواع ظروف و تجهیزات آشپزخانه، دوربین های عکاسی، کلید و پریز برق کاربرد دارد. متانول همچنین برای تهیه اسیداستیک و استفاد از آن به عنوان محصول نهایی یا استفاده برای تهیه انواع استات مانند سلولز برای انواع الیاف و پارچه و تهیه متیل متاکریلات برای تولید انواع لا مین ها و انواع ورنی به کار می رود. اوره و آمونیاک: یکی دیگر از محصولات پتروشیمی است که به عنوان کود کشاورزی به مصرف داخل کشور می رسد، و مازاد آن صادر می شود . پلی اتیلن: از دیگر محصولات پتروشیمی است که در تولید فیلم، کیسه، ظروف، پوشش کابل و قطعات صنعتی کاربرد دارد. پلی اتیلن سنگین و متوسط آن نیز در تهیه لوازم خانگی، بطری های پلاستیکی و لوله کاربرد دارد برخی دیگر از تولیدات مجتمع های پتروشمی پاراز ایلینی، ارتوزایلن، بنزن، رافینیت، آروماتیک سنگین، گاز مایع (ال پی جی)، هیدروکربن های سبک و سنگین و برش پنتان است که بخشی از آن به خارج از کشور صادر و بخشی نیز به عنوان خوراک اولیه به مجتمع های دیگر پتروشیمی داخل کشور ارسال می شود. محصول پاراز ایلین جهت تولید اسید ترفتالیک یا دی متیل ترفتالیک و همچنین به عنوان مواد میعانی در تولید پلی استر و فیبر استفاده می شود. بنز ن جهت تولید استایرن، دود سیل بنزن جهت شوینده ها، سیلکو هلگزان برای تولید نایلون، فنل و نیترو بنزن برای تولید آنیلین و حلا ل ها استفاده می شود. محصول ارتوزایلین نیز برای ساخت نرم کننده ها و داروها، مجموع سموم دفع آفات، رنگ و انیدرید فتالیک به کار می رود نقش نفت در اقتصاد ایران امروزه اکثر اندیشمندان اقتصاد سیاسی اجماع دارند که فرایند توسعه یافتگی سیاسی و اقتصادی و بالطبع امنیت ملی کشورهای صادر کننده نفت تحت تاثیر درآمدهای نفتی و به عبارتی اقتصاد نفتی این کشورها قرار دارد. تاثیر پذیری حیات سیاسی و به طور مشخص امنیت ملی از نفت در چند دهه اخیر نموئهای متفاوتی داشته است. برخی از ویژگیهای صنعت نفت از قبیل وابستگی به فراز و نشیبل تقاضا ومصرف در بیرون از مرزهای ملی. وابستگی صنعت نفت به تکنولوژیهای پیچیده کشورهای صنعتی و شرکتهای چند ملیتی. وابستگی به سرمایه گذار کلان برای اکتشاف و استخراج. کنترل قیمت نفت به وسیله نیروهای بین المللی.گستره و عمق تاثیر گذاری این ماده را بر سرنوشت ملی بیشتر کرده است. بدین ترتیب میتوان گفت وابستگی کشورمان به درآمد نفتی در عرصه اقتصاد بین الملل یک روی مساله است. روی دیگر مساله در تعامل امنیت ملی کشور با درآمدهای نفتی. تاثیری است که نفت در عرصه داخلی بر حیات اجتماعی و اقتصادی دارد. متاسفانه باید اذعان نمود که اگر نفت را از اقتصاد ملی خذف نماییم تمام ارکان حیات اقتصادی واجتماعی و حتی سیاسی ما شدیدا تحت الشعاع آن قرار می گیرد. تزریق سرمایه به بخش صنعت.واردات کالاهای اساسی.تامین و دستیابی به تکنولوژی جدید صنعتی و نظامی و تامین انرزی داخلی.وابسته به درآمدهای نفتی است. به عبارتی صریح تر امنیت اقتصادی.امنیت اجتماعی و حتی از دیدگاهی فراتر امنیت و ثبات سیاسی کشور تحت تاثیر درآمدهای نفتی و به عبارتی اقتصاد نفتی می باشد کشور ایران تأثیر افزایش درآمدهای نفتی بر کشورهای صادرکننده نفت از مباحث بحث‌انگیز اقتصاد سیاسی است. به طور کلی و به خصوص در مورد ایران میتوان این تأثیر را به نحوه‌ی هزینه کردن دولت، ساختار اقتصادی و رفتار دولت در داخل کشور مشاهده کرد. معمولاً در کشورهای صادرکننده نفت درآمدهای صادرات نفت، به عنوان درآمد بخش دولتی محسوب و از طریق خزانه وارد بودجه میشود. این مسأله سبب می‌گردد که درآمدهای نفتی از طریق ردیف هزینه‌های دولت به دو صورت جاری و عمرانی به اقتصاد کشور تزریق شود. امروز تأثیر بسیار منفی افزایش هزینه‌های جاری دولت بر ساختار اقتصادی، به خصوص تأثیرات منفی آن بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی که نشان‌دهنده‌ی مشارکت مردم در اداره‌ی اقتصاد است، بر همگان آشکار است و مطالعات انجام شده در این زمینه همگی در این موضوع اتفاق نظر دارند. کشورهای صادرکننده نفت به دلیل ساختار و مسایل سیاسی آنها، دولت به عنوان بزرگ‌ترین کارگزار اقتصادی کشور در اغلب بخش‌های تولیدی و خدماتی حضور فعال دارد. انتظارات سیاسی و اجتماعی از دولت که عموماً فاقد مبنای اقتصادی است، سبب میشود که اغلب تأثیرات هزینه‌های سرمایه‌ای دولت نیز به سان هزینه‌های جاری باشد. سرمایه‌گذاری عمده دولتی از برنامه زمان‌بندی مدون خود تبعیت نمی‌کند، حجم سرمایه‌گذاری از رقم پیش‌بینی شده (و بر اساس آن توجیه اقتصادی صورت گرفته) فراتر می‌رود و مدیریت دولتی غیرکارآمد نیز سبب میشود که اثرات توسعه‌ای این قبیل سرمایه‌گذاری‌ها ضعیف باشد. رویکرد نوآورانه در رفع مهمترین چالش های صنعت نفت چکیده: نوآوری عبارت است از بهره‌برداری از ایده‌های جدید به نحوی که ایجاد ارزش افزوده و مزیت رقابتی کند. نوآوری چه از دیدگاه فردی و چه درون سازمانی، از طریق بکارگیری روشهای کاملاً جدید و یا از طریق بهینه کردن روشهای موجود و تطابق آنها با شرایط جدید حاصل می شود. نوآوری در صنعت نفت تا کنون بیشتر در استفاده متفاوت از یک تکنولوژی قدیمی، ارائه یک تکنولوژی جدید به‌منظورکاهش هزینه‌ها، تولید از میدانهای با عمر زیاد و برداشت از میدانهایی که تاکنون تولید آنها مقرون به صرفه نبوده، نمود داشته است. در این تعریف، نوآوری بکارگیری روشهای پیشرفته‌ای است که افزایش درآمد حاصل از منابع نفت و گاز کشور را به دنبال داشته باشد. اما نگرش مدیریتی جدید مستلزم تفکر نوآورانه نه تنها از بعد تکنولوژیکی بلکه در کلیه فعالیتهای صنعت می‌باشد.با رویکردهای مختلفی میتوان نوآوری در صنعت نفت را مورد بررسی قرارداد. یکی از این رویکردها، شناسایی چالش‌های عمده پیش روی این صنعت و طبقه بندی آنها در حوزه‌های مختلف و در نهایت، ارایه روشهای نوآورانه برای رفع مهمترین نقاط ضعف داخلی صنعت و تهدیدات خارجی آن می‌باشد. در این مقاله با اتکا به مطالعات آسیب شناسی صنعت نفت و گاز و اولویت بندی این چالش‌ها بر مبنای تأثیر آنها در تحقق اهداف وزارت نفت، مهمترین چالش کنونی وزارت نفت -محدودیت در تامین منابع مالی- که رفع آن بیشترین رشد و شکوفایی را نصیب صنعت نفت کشور خواهد نمود، مورد بحث قرار گرفته و روشهای نوین در جهت رفع آن با تفصیل لازم پیشنهاد می‌گردد. ضرورت نوآوری در صنعت نفت امروز با گذشت یک قرن از اکتشاف و تولید نفت در ایران، همچنان صنعت نفت نیازمند به توسعه و ایجاد توان تکنولوژیکی بالا جهت تولید می باشد. آنچه که در آینده، توسعه تکنولوژی در صنعت نفت وگاز را با چالش مواجه خواهد ساخت، نگرش به تولید به عنوان هدف اصلی صنایع بالادستی است. مسلماً نگرش نوآورانه به تولید به مثابه هدف اصلی و همچنین توجه به جنبه های توسعه توان علمی و فنی صنعت، باعث می شود تا به درستی برای توسعه صنعت نفت و گاز بر پایه تکنولوژی برنامه ریزی شود و این صنعت، همواره نقش اصلی خود را به عنوان تولید کننده انرژی حفظ کند. رویکردهای آینده‌نگرانه مؤید آن است که ارزش افزوده حاصل از تولید تکنولوژیهای مرتبط با صنعت نفت، در آینده به مراتب بیش از سرمایه‌گذاری‌های موجود در منابع نفت و گاز منجر به ارتقای ارزش افزوده کل این صنعت شده و این موضوع روز به روز شفاف‌تر می‌گردد. همچنین ظهور تکنولوژی های نو خصوصا" نانوتکنولوژی در سالهای اخیر و جهش خیره کننده آن در صنایع مختلف باعث شده است تا عرصه تکنولوژیها دگرگون شود. نوآوری در ساخت و توسعه نانو کاتالیستها که می تواند اثراتی از جمله واکنشهایی با انتخاب پذیری، راندمان و بهره اقتصادی بیشتر، در آینده داشته باشد. بنابراین صنعت دینامیک و پویای نفت و گاز در آینده در جهت رسیدن به اهداف بلندمدت چشم‌انداز، چاره‌ای جز اندیشیدن و تبدیل ایده‌ها به نوآوری در صنعت پیچیده نفت ندارد اما نکته قابل توجه اینکه برخلاف تفکر رایج که تمرکز اصلی نوآوری را در زمینه تکنولوژی می داند، نگرش مدیریتی جدید مستلزم تفکر نوآورانه در کلیه فعالیتهای صنعت می‌باشد. با ارایه راهکارهای نوآورانه در تمامی حوزه های مهندسی، منابع انسانی، مالی، فروش و بازاریابی، اطلاعاتی و سایر واحدهای سازمانی می توان گامی درجهت ارتقای بهره وری سازمان برداشت. این تفکر مستلزم این است که نوآوری و ارایه راهکارهای خلاقانه درجهت بهبود مستمر فعالیت های سازمان، بصورت فرهنگ سازمانی درآید. بدین ترتیب هر شخص در حوزه کاری خود با بهره گیری از خلاقیت خود می تواند سهمی در ارتقای سازمان ایفا نماید و بنابراین نوآوری به عنوان عنصری تلقی می شود که باید در تمامی بخش های سازمان نفوذ کرده و بر تمامی فرآیندهای اصلی و پشتیبانی زنجیره ارزش سازمان تاثیرگذار باشد. صنعت نفت به عنوان محرک اصلی اقتصاد کشور، دارای ظرفیت های بسیار بالا و بعضا بالقوه درجهت تسریع در رشد اقتصادی کشور و نیز ارتقای نقش کشور در عرصه بین المللی می باشد. مسلما در راستای ارتقای عملکرد صنعت نفت کشور و رفع مشکلات پیش روی آن، ارایه راهکارهای نوآورانه متناسب با شرایط و توانمندی های کشور، بسیار کاراتر و مؤثرتر از کپی برداری از روش ها و راه حل های مورد استفاده سایر کشورها و یا شرکت های نفتی دنیا می باشد. این امر یعنی طرح رویکردی جدید به نوآوری برای توسعه صنعت نفت در راستای ایجاد شکوفایی در اقتصاد ملی، در ادامه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. خلاصه ارتقای توان داخلی و تکیه به تولیدات داخل یکی از فاکتورهای توسعه صنعتی و اقتصادی در هر کشوری است. شاید به جرات بتوان گفت که یکی از مهمترین دلایل بروز و ظهور انقلاب اسلامی مردم ایران، ایجاد یأس و ناامیدی از حکومت شاهنشاهی به سبب افزایش روزافزون وابستگی مملکت به تولیدات خارجی و حضور مهندسان، کارشناسان و مستشاران خارجی در تمامی سطوح کشور بود. پیروزی انقلاب اسلامی طلیعه امید، سربلندی، خودباوری را بر پایه ایمان برای آحاد مردم ایران به ارمغان آورد. اما متأسفانه قدرت‌های استکباری و در رأس آنها آمریکای جنایتکار فرصت برنامه‌ریزی برای ایجاد و توسعه زیرساختهای لازم در راستای بهره‌برداری از ظرفیت‌های گسترده داخلی را با راه اندازی جنگ تحمیلی 8 ساله و حمایت و هدایت مهره‌های خود در منطقه را از ایران گرفتند. پس از جنگ تحمیلی تمامی هم و غم سیاستگذاران و مدیران ارشد کشور بدان قرار گرفت تا ضمن بازسازی خرابی‌های ناشی از جنگ زیرساختهای موردنیاز جهت توسعه صنایع کشور را ایجاد و آنها را به منظور پاسخگویی به نیازهای کشور ارتقا دهد. روند پیشرفت و توسعه صنایع کشور در حالی صعودی به کار خود ادامه داد که پس از پیروزی انقلاب و در خلال جنگ تحمیلی تحریم‌های مختلف از یک سو و خروج متخصصین خارجی و روبروشدن با صنایع کاملاٌ وابسته باور این حرکت را برای همگان دشوار کرده بود. روند ذکر شده در صنعت نفت کشور از رشد محسوس‌تری برخوردار بود. چرا که وابسته‌ترین بخش صنعت کشور حوزه اکتشاف، بهره‌برداری، تولید، انتقال و تعمیر و نگهداری از تأسیسات صنعت نفت کشور بود. در عین حال دستیابی به دانش طراحی و ساخت پالایشگاه، توسعه میادین نفت و گاز کشور، خودکفایی در بهره برداری و تولید نفت و گاز از میادین دریایی و خشکی، توسعه خطوط انتقال نفت و گاز، ساخت بسیاری از تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت، تولید فرآورده‌های مختلف با ارزش افزوده بالا از نفت‌خام، توسعه مجتمع‌های عظیم پتروشیمی و سایر موفقیت‌های عظیم از دستاوردهای پس از جنگ تحمیلی در صنعت نفت کشور به شمار می‌آید. اکنون و در شرایط کنونی که تحریم‌های بین‌المللی از هر نوع و شکل از سوی دولت‌های استعماری پیاده‌سازی شده، عزم مسئولین و مدیران بیش از پیش جزم شده تا از این بحران بین‌المللی فرصت‌های طلایی پدید آورند. علیرغم وجود چالش‌های گسترده، تجربه نشان داده که در شرایط تحریم، برنامه‌ریزی جهت توسعه و پیشرفت صنعتی و استفاده از داشته‌ها و ایجاد هم‌افزایی نمود بیشتری پیدا کرده است. نوک پیکان تحریم‌ها از کار انداختن و مختل نمودن تولید و عرضه نفت ایران است که الحمدالله تاکنون محقق نشده و نخواهد شد. فرصت طلایی بوجود آمده را باید عاملی جهت تعامل و همسویی هر چه بیشتر سازندگان، مشاوران، پیمانکاران و کارفرمایان دانست و این عامل باید سکوی پرتابی جهت توسعه هر سریعتر زیرساختهای فعلی و بعضاٌ معیوب پیشرفت باشد. آسیب‌شناسی صنعت نفت در گذشته - ردپای پررنگ شرکتهای خارجی در تولید لیسانس، طراحی مفهومی و بخش اعظمی از طراحی پایه - انجام فاز طراحی پروژه‌ها و همچنین طراحی تجهیزات با استفاده فناوری‌های خارجی بدون طی مراحل انتخاب، انتقال، بومی‌سازی و تجاری-سازی -طراحی تجهیزات با استفاده از مهندسی معکوس و شبیه‌سازی صرف بدون توجه به تولید لیسانس و طراحی پایه - عدم وجود مراجع تعیین صلاحیت، آزمایشگاه‌های تست مرجع به منظور توسعه محصول و گرفتن گرید -انجام فاز طراحی پروژه‌ها و تجهیزات براساس استانداردهای خارجی بدون در نظر گرفتن شرایط تولید داخلی -تعدد استانداردها مختلف با توجه به ورود تکنولوژیهای متعدد از منابع گسترده - عدم سرمایه‌گذاری و توجه به قدرت و توان داخلی در بومی‌کردن تکنولوژیها و تبدیل شدن به یک مصرف‌کننده صرف تکنولوژی - ناتوانی در به‌روزرسانی فناوری به دلیل عدم ایجاد و استفاده از قطب های علمی و تولید فناوری به روز - وابستگی در تأمین مواد اولیه به دلیل توسعه نیافتگی زنجیره تأمین و صنایع وابسته - تولید تجهیزات بعضاً بی‌کیفیت و با راندمان پایین به دلیل نبود مراکز تحقیق و توسعه -ناتوانی در ایجاد خط تولید به دلیل عدم شفافیت نیازهای آتی چشم‌انداز صنعت نفت و گاز ایران در افق 1404 با توجه به جایگاهی که صنعت نفت ایران از آن برخوردار است چشم‌انداز این صنعت از اهمیت بسیاری برخوردار است به طوری‌که در این رابطه اهداف گوناگونی برای آن در نظر گرفته شده است. کاهش شدت انرژی کشور به کمتر از 0.3 (معادل تن نفت خام به ازای هزار دلار تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت سال 2000)، حفظ جایگاه ظرفیت دومین تولیدکننده نفت خام در اوپک که مستلزم حفظ فاصله مناسب از نظر ایجاد ظرفیت تولید با سایر رقبای این جایگاه است و دستیابی به جایگاه دوم جهانی در ظرفیت تولید گاز طبیعی با توجه به ضرورت استفاده ازمخازن مشترک از جمله مواردی است که در چشم‌اندازصنعت نفت مورد توجه قرار گرفته است. سایر موارد شامل؛ دستیابی به جایگاه اول منطقه به لحاظ ظرفیت پالایشی به منظور ایجاد بالاترین ارزش افزوده ازمنابع هیدروکربوری کشور، دستیابی به جایگاه اول منطقه از لحاظ ارزش تولید مواد و کالاهای پتروشیمیایی به منظور ایجاد بالاترین ارزش افزوده ازمنابع هیدروکربوری کشور و نیل به جایگاه اول فناوری نفت و گاز در منطقه است. راهکارها سایر اقداماتی که باید بصورت مشترک توسط وزارت نفت با متولی صنعت کشور یعنی وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین همراهی و همدلی نهادهای سیاستگذار در اسرع وقت نهایی و اجرایی گردد عبارتند از: 1- تدوین نقشه راه ارتقای توان داخلی در کلان صنعت کشور و تعیین دقیق متولی سیاست‌گذاری، ارزیابی، پایش و نظارت بر روند ساخت داخل و هماهنگی کامل تمامی دستگاه‌ها با این مجموعه لازم به ذکر است که مجموعه ذکر شده حتماً باید فرابخشی و دارای اختیارات کامل بوده و نمایندگان تام‌الاختیار تمامی ذی‌نفعان از کلیه بخش های مرتبط کشور در آن حضور داشته باشند. 2- تشکیل وندورلیست های تخصصی در شاخه‌های مختلف صنعت و طراحی و پیاده‌سازی نظام پویا و فراگیر ارزیابی و رتبه‌بندی مشاورین، سازندگان و پیمانکاران 3- شناسایی بازار نیاز آینده بصورت دقیق در تمامی بخش‌های صنعت به منظور برنامه‌ریزی و پاسخگویی به نیازهای آینده کشور 4- تغییر شیوه‌های قبلی تأمین مالی پروژه‌های کلان و استفاده از منابع داخلی 5- ارتقای نظام پولی، بانکی و بیمه‌ای و رفع مشکلات مالی مشاورین، سازندگان و پیمانکاران و همچنین تسهیل روندهای فعلی صدور ضمانتنامه و بیمه‌نامه 6- استفاده از اهرم خرید برای مجبورکردن شرکت¬های خارجی به همکاری با شرکتهای داخلی برای انتقال دانش فنی 7- تدوین کارشناسانه تعرفه‌های تجهیزات و پکیج‌های وارداتی 8- استفاده از ظرفیت‌های حوزه‌های عملیاتی وزارتخانه‌های اجرایی برای تجمیع ظرفیت‌ها، سرمایه‌گذاری مشترک بر روی اقلام مشابه و افزایش توان سرمایه‌گذاری بر حوزه‌های جدید فناوری 9- تعددزدایی از تجهیزات مورد نیاز در صورت امکان با توجه به استانداردسازی مصرف آنها 10- ایجاد صندوق "ارتقای توان ساخت داخل" و ارائه کمک‌های هدفمند به شرکتهای دانش بنیان 11- بازنگری جدی در ساختار آموزشی کشور و توجه به اصل مهم تربیت نیروهای انسانی کارآمد و مورد نیاز در زمینه‌های مختلف مدیریتی، فنی و مهندسی، خرید و بازرگانی، قراردادها و تکنسینی و به روزسازی و بالابردن سطح علمی مدیران و کارشناسان بخش¬های مختلف صنعتی 12- تقویت و توسعه بخش طراحی- مهندسی و حمایت از دانشگاه‌ها، مراکز رشد و شرکتهای دانش بنیان به منظور افزایش مقیاس تولید نیمه‌صنعتی از نتایج آزمایشگاهی 13- تامین بخشی از هزینه‌های تحقیق و توسعه واحدهای تولیدی توسط دولت به شرطی که دستاوردهای پژوهشی آنان در مسیر رفع نیازهای جامعه، کاهش مشکلات، افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌های تولید، افزایش ارزش افزوده کالاها، صرفه‌جویی ارزی و افزایش صادرات غیرنفتی کشور باشد. 14- حمایت دولتی از سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر از قبیل تشکیل صندوق‌های ریسک‌پذیر و حمایتی برای ارائه وام‌های کم بهره 15- ارائه معافیت‌ها و تخفیف‌های مالیاتی برای ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری های لازم جمع بندی کشور ایران با بهره برداری بهینه از مزیت دارابودن سهم بالایی از ذخایر نفت و گاز جهان، می تواند نقش ممتاز و تاثیرگذاری در عرصه بین الملل ایفا نماید. رسیدن به این منظور، نیازمند حفظ سطح تولید کنونی و توسعه آن به منظور کسب سهم بیشتری از بازار انرژی در آینده می باشد. با رویکرد شناسایی چالش های عمده صنعت نفت در راه نیل به هدف فوق و ارایه روشهای نوآورانه برای رفع آنها، می توان گامی درجهت ارتقای سطح عملکرد وزارت نفت و به تبع آن تسریع در توسعه اقتصادی کشور برداشت. در مقاله حاضر با بررسی مختصر نتایج مطالعات انجام گرفته در معاونت برنامه ریزی وزارت نفت در خصوص آسیب شناسی صنعت نفت کشور، محدودیت در تامین مالی پروژه ها از محل منابع مالی داخلی و بین المللی، از عمده ترین چالش های پیش روی صنعت نفت در حال حاضر شناسایی گردید. در ادامه، چند راهکار نوآورانه درجهت رفع این چالش عمده ارایه گردید. تعدادی از راهکارهای ارایه شده با هدف جذاب تر کردن سرمایه گذاری در پروژه های صنعت نفت و ارایه مشوق های بیشتر به مردم برای جذب سرمایه ها در بخش نفت بوده و بقیه راهکارها نیز درصورت تصویب می توانند گامی در جهت حل مشکل مورد اشاره محسوب گردند. در این مطلب برخی چالش‌های موجود در زمینه توسعه صنعت گاز مورد بحث و بررسی قرار گرفت. تدوین استراتژی توسط عقل جمعی متخصصین کشور و همکاری نهادهای علمی، تحقیقاتی و عملیاتی می¬تواند هدف از توسعه صنعت گاز و راه‌رسیدن به این هدف را برای بخش‌های مختلف داخل و خارج از بدنه صنعت گاز روشن ساخته و حدود و ثغور وظایف هر بخش را روشن سازد. بی¬شک اگر مدیران به اهمیت این استراتژی و تشکیل نهاد متولی و پیامدهای آن واقف شوند گامهای اساسی را در این زمینه خواهند برداشت.از این رو می¬توان آگاهسازی مدیران را مهمترین زیرساخت برای رسیدن به توسعه مطلوب صنعت گاز دانست. امید است که مسئولین کشور نسبت به اهمیت این صنعت آگاهی لازم را بیابند. منابع گزارش آسیب شناسی عوامل و شاخص های کلیدی بخش نفت در سال 1385، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت، شهریور ماه 1386 علی اصغر زارعی، همایون نسیمی، "مدیریت نوآوری در صنعت نفت"، فصل‌نامه مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، مؤسسه مطالعات بین المللی انرژی، شماره 1، زمستان 1386 فرد آر. دیوید، "مدیریت استراتژیک"، ترجمه دکتر علی پارسائیان و دکتر سید محمد اعرابی، دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ ششم، 1383 نماگرهای اقتصادی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، شماره 49، سه ماهه دوم سال 1386 برنامه جامع تولید و مصرف نفت و گاز طبیعی تا افق 1403، معاونت برنامه ریزی وزارت نفت، ویرایش هشتم، زمستان 1386 منبع : مقاله ارائه شده در همایش ملی نفت و توسعه اقتصادی برگزار کننده : سازمان بسیج علمی،پژوهشی و فناوری انتهای متن/
93/05/21 - 00:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 174]
-
اقتصادی
پربازدیدترینها